“Hiệu ứng Trump” đang chi phối thế giới

New York Times ngày 1/12 đã có bài viết nhận định về hiệu ứng từ chính trường Mỹ, đặc biệt là khi ông Trump chuẩn bị lên nắm quyền, tới các sự kiện trên thế giới.

Tuần trước, Thị trưởng thành phố Jerusalem của Israel đã thông báo quyết định chấm dứt quá trình trì hoãn kế hoạch xây dựng khu tái định cư gồm 500 ngôi nhà mới cho người Do Thái tại các khu vực đang có tranh chấp với người Palestine. Văn phòng Thị trưởng thành phố Jerusalem khẳng định đây là thời điểm thích hợp và đây không phải là quyết định có động cơ chính trị. Tuy nhiên, Thị trưởng thành phố Jerusalem cũng ám chỉ rằng ông đã thấy "đèn xanh" từ chiến thắng của ứng cử viên Trump.

Với việc chuẩn bị trở thành Tổng thống thứ 45 của Mỹ, chiến thắng của ông Donald Trump đang định hình các sự kiện trên thế giới. Trong khi các tập đoàn đang kỳ vọng vào những chính sách "phục hưng" kinh tế của ông Trump thì có một số quốc gia lại lo ngại về quan điểm bảo hộ thương mại của nhà tài phiệt này có thể làm cho giá trị của đồng USD tăng lên, ảnh hưởng tới các ngoại tệ khác. Do vậy, các chính phủ đang đánh giá lại các chính sách về thương mại, quốc phòng và nhập cư.

Những biến động trên các thị trường tài chính thời gian qua phản ánh tâm lý không ổn định về Tổng thống đắc cử của Mỹ, người chưa bao giờ đảm nhận bất cứ cương vị nào trên chính trường và khiến giới chức cấp cao của các nước, giới lãnh đạo các tập đoàn và các thể chế trên thế giới đang phải thăm dò về liệu chính quyền Mỹ sắp tới có viết lại các quy định đang định hình những vấn đề trên toàn cầu hay không. Ông Ivo Daalder, cựu Đại sứ Mỹ tại NATO và hiện là Chủ tịch Hội đồng Các vấn đề toàn cầu, nhận xét: "Với các đồng minh hay những nước có quan điểm đối lập với Mỹ, chiến thắng của ông Donald Trump có thể dẫn tới việc Mỹ sẽ từ bỏ cam kết duy trì trật tự toàn cầu mà nước này đã thực hiện trong những năm qua".

Trong khi giá cổ phiếu của nhiều công ty trên thế giới sụt giảm sau chiến thắng của ông Trump, cổ phiếu của công ty Israel có tên Magal Security Systems lại tăng mạnh thời gian qua. Đây là công ty giúp phát triển hàng rào bảo vệ an ninh công nghệ cao xung quanh Dải Gaza và Bờ Tây. Vì vậy, với tuyên bố sẽ xây dựng bức tường dọc biên giới giữa Mỹ và Mexico của ông Trump, những nhà đầu tư kỳ vọng rằng các công ty như Magal có thể sẽ có thêm "đất diễn" trong thời gian tới.

Cùng với lý do nêu trên, nền kinh tế của Mexico đã bị tác động kể từ sau cuộc bầu cử Mỹ. Bên cạnh tuyên bố xây dựng tường nêu trên, ông Trump cũng đe doạ sẽ rút khỏi Thoả thuận thương mại tự do Bắc Mỹ. Với những tuyên bố này, đồng peso của Mexico đã mất giá mạnh, buộc Ngân hàng Trung ương Mexico hồi tuần trước phải điều chỉnh lại dự báo về tăng trưởng kinh tế trong nước tới với lý do đưa ra "là do tác động từ quá trình bầu cử tại Mỹ".

Còn trong khối NATO, giới lãnh đạo liên minh quân sự này cũng đang tìm cách yêu cầu các quốc gia thành viên tăng ngân sách quốc phòng nhằm đối phó với tuyên bố của ông Trump về việc Mỹ sẽ không "gánh" hộ các nước trong thời gian tới. Tuần trước, tân Thủ tướng Litva đã cam kết sẽ tăng chi tiêu quốc phòng.

Tại Philippines, nơi Tổng thống Rodrigo Duterte từng có những tranh cãi với người đồng cấp Barack Obama, chính phủ quốc gia Đông Nam Á này cũng đang tìm cách giành sự ủng hộ của ông Trump. Theo đó, Tổng thống Duterte đã bổ nhiệm phái viên thương mại tại Mỹ là ông Jose E. B. Antonio, một nhà tài phiệt về bất động sản và cũng là người giúp xây dựng toà tháp Trump ở thủ đô Manila.

Cũng như Philippines, Anh cũng đang cân nhắc bổ nhiệm Nigel Farage, thủ lĩnh phong trào "Brexit", làm Đại sứ nước này tại Mỹ. Theo tờ The Times of London, ông Nigel Farage có thể sẽ giữ cương vị nào đó tại Mỹ trong năm tới.

Tại Trung Quốc, thái độ lạc quan ban đầu về ông Trump đang nhường chỗ cho tâm lý hoài nghi. Phát biểu tại một hội thảo của Viện Khoa học Xã hội tại Bắc Kinh mới đây, Tướng về hưu Zhu Chenghu cho rằng: "Chúng ta nên ngừng nghĩ về những lợi ích mà chiến thắng của ông Trump có thể mang lại cho Trung Quốc. Ông ta sẽ quay trở lại với những chính sách truyền thông, tập trung chủ yếu vào vai trò của đồng USD và tìm kiếm mở rộng sự hiện diện của Mỹ qua các đại dương".

Tiếp về "hiệu ứng" Trump, một nhà phân tích ở Nga mới đây đã cho rằng vụ bắt giữ Bộ trưởng Phát triển kinh tế Alexei Ulyukayev có ảnh hưởng từ việc ứng cử viên của đảng Cộng hoà sắp lên nắm quyền. Theo đó, Moscow không còn lo ngại về những phản ứng từ Mỹ với quá trình xét xử những nhân vật được cho là thân Washington.

Ngọc Anh

Theo NYTimes