Bộ trưởng Nội vụ lên tiếng về 40 nhân tài Đà Nẵng xin thôi việc

Sáng 24/5, trao đổi với phóng viên Dân trí bên hành lang Quốc hội, ông Lê Vĩnh Tân – Bộ trưởng Bộ Nội vụ đã phân tích những vấn đề liên quan đến 93 “nhân tài” xin rút khỏi Đề án Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của Đà Nẵng, trong đó 40 người xin nghỉ việc, bao gồm 32 người bị khởi kiện đòi chi phí đào tạo “nhân tài” với chi phí có trường hợp lên đến hàng tỉ đồng...

- Trước sự việc gần 100 “nhân tài” ở TP Đà Nẵng xin rút khỏi khu vực Nhà nước với những lý do như muốn tìm công việc khác hoặc do sức khỏe không bảo đảm. Liệu có phải chính sách trọng dụng nhân tài của chúng ta hiện nay đang bộc lộ nhiều bất cập?

- Chính sách trọng dụng nhân tài của Đảng và Nhà nước rất rõ ràng. Chúng ta luôn trọng dụng những người học tập đạt thành tích tốt, đã chứng minh được trong thực tiễn về khả năng, năng lực làm việc. Yếu tố rất quan trọng trong vấn đề này là phải bố trí đúng người, đúng việc, chứ không phải cứ những người học giỏi, có trình độ, có bằng cấp mà đặt vào bất cứ vị trí nào.

Chúng ta cũng phải tạo môi trường cho họ phát huy năng lực, sở trường của mình. Ngoài ra, chúng ta cũng phải không ngừng theo dõi, tạo điều kiện, hỗ trợ giúp đỡ công chức, viên chức trẻ phát triển. Vấn đề cuối cùng là chúng ta phải có chính sách đề bạt, bổ nhiệm, thậm chí là cả chính sách về lương bổng, thu nhập cho họ.

Tuy nhiên, bản thân trí thức trẻ và những người được trọng dụng không phải vì đã vào được đề án mà tự mãn. Điều đó có nghĩa là phải cần thời gian để những người được trọng dụng kiểm nghiệm trong thực tế. Trong khi đề bạt, bổ nhiệm, các cơ quan cũng phải theo dõi đến thời điểm chín muồi thì mới thực hiện. Chính sách chỉ được thực hiện khi nào nhân tài chứng minh được bản lĩnh, phát huy được năng lực.

Nếu trong thời gian nhất định mà người được trọng dụng không thể hiện được, không chứng minh được, không đáp ứng được yêu cầu thì xem như họ không đáp ứng được yêu cầu.

Hiện nay, một số địa phương ban hành cơ chế, chính sách đặc thù riêng (tùy theo điều kiện, hoàn cảnh) trong việc tuyển dụng công chức. Nhưng vì cái chung, các địa phương nên làm theo quy định của Chính phủ, bởi tuyển dụng công chức phải thực hiện theo quy định chung. Từng địa phương không nên ban hành tiêu chuẩn, tiêu chí, chế độ chính sách riêng được.

Thời gian qua, những trường hợp được tuyển dụng mà áp dụng chính sách không đúng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo kiên quyết xem xét xử lý và thu hồi.

- Nhiều “nhân tài” ở TP Đà Nẵng cho biết, tuy được đào tạo và đưa vào bộ máy hành chính làm việc nhưng ở chế độ hợp đồng, điều đó khiến họ cảm thấy công việc không ổn định, cuộc sống gặp nhiều khó khăn. Theo ông, có giải pháp nào để giải quyết cho những trường hợp này?

- Hiện nay đi vào công chức chỉ có hai phương thức, đó là tuyển dụng không qua thi tuyển và phải thi tuyển. Việc tuyển dụng không qua thi tuyển là những trường hợp hết sức đặc biệt, chỉ chiếm từ 10-15%. Vấn đề tuyển dụng thông qua thi là hình thức phổ biến để chúng ta tuyển dụng nhân tài.

Trong thời gian qua, hầu hết các công chức vào làm việc ở cơ quan nào đó, chọn đúng thời điểm (5 năm) để đáp ứng các tiêu chí, điều kiện để xét tuyển là chủ yếu, mà không qua thi tuyển.

Sắp tới Bộ Nội vụ có chủ trương khuyến khích vấn đề thi tuyển vào công chức, để chọn đúng nhân tài và tạo cơ hội cho tất cả mọi người. Vậy nên với những người thực sự có tài năng, thậm chí những sinh viên vừa mới ra trường, cứ tự tin đăng ký thi tuyển vào công chức.

- Trường hợp như ở TP Đà Nẵng và cả nước, những “nhân tài” còn vướng rào cản nhất định (tuổi trẻ, chưa có vị trí trong bộ máy) nên không có điều kiện để phát huy năng lực chuyên môn và khả năng sáng tạo. Vì vậy, dẫn đến cảnh nhiều “nhân tài” chán làm việc trong bộ máy hành chính, xin ra làm ở các tập đoàn, công ty tư nhân?

- Đối với trí thức hiện nay không chỉ có con đường đi theo chức vụ, mà còn con đường chức nghiệp. Tức là cơ quan Nhà nước tạo mọi điều kiện để công chức có thể đi lên bằng khả năng, sở trường và chuyên môn của mình.

Vì vậy, trong cải cách tiền lương lần này, chúng ta có đặt vấn đề trả lương theo vị trí việc làm, thức là đã nhấn mạnh đến vấn đề chức nghiệp của công chức. Anh có thể là chuyên viên, chuyên viên chính, chuyên viên cao cấp, chuyên gia thì chế độ chính sách cũng không thua kém so với những người có chức vụ lãnh đạo.

Mỗi công chức đi theo con đường chức nghiệp theo trình độ chuyên môn của mình thì vẫn có thể thăng tiến. Theo tôi, cánh cửa này rộng mở hơn với công chức, bởi chúng ta thấy công chức thì nhiều, chức vụ lãnh đạo thì ít. Như vậy, chúng ta có thể đi theo con đường chức nghiệp để phát triển sự nghiệp của mình. Mà không chỉ nghiêng về vấn đề là phải đi theo con đường chính trị, tức là phải có chức vụ lãnh đạo.

- Nhiều “nhân tài” muốn vào cống hiến cho cơ quan Nhà nước nhưng họ ngại vì có quá nhiều vấn đề khiến họ không phát huy được năng lực. Vậy làm cách nào để các cơ quan Nhà nước “giữ chân” và thu hút được những nhân tài?

- Chính sách này phải dựa trên 4 “trụ cột” quan trọng. Thứ nhất, chúng ta phải bố trí đúng chuyên môn, việc làm. Thứ hai, chúng ta phải có chế độ đãi ngộ phù hợp, trong điều kiện kinh tế - xã hội từng địa phương như tiền lương, nhà ở, đề bạt, bổ nhiệm. Thứ ba, là chúng ta phải tạo đủ mọi điều kiện để cán bộ phát huy năng lực, sở trường của mình. Thứ tư, chúng ta không cục bộ trong việc sử dụng cán bộ, tức là không bắt buộc người ta phải ở với mình, trong khi không đáp ứng được tiêu chuẩn, điều kiện, năng lực, sở trường của người đó.

Xin cảm ơn ông!

Quang Phong (thực hiện)