Vụ vỡ đập thủy điện Ia Krêl 2: Công trình "vô hình"?

Sau khi thủy điện Ia Krêl 2 (tại làng Bi, xã Ia Dom, Đức Cơ, Gia Lai) bị vỡ, hàng chục người dân may mắn thoát chết, nhiều héc ta hoa màu bị thiệt hại (ước tính ban đầu khoảng 3 tỷ đồng), nhiều sai phạm liên quan đến công trình này mới bị phanh phui. Điều đáng nói, lẽ ra công trình phải được cơ quan chức năng Nhà nước kiểm tra từ khâu giấy tờ đến việc thi công công trình một cách kĩ lưỡng trước khi thủy điện này được thi công và trong thời gian thi công. Nhưng giai đoạn này đã được thực hiện quá “hờ hững”, để đến khi mọi chuyện đã rồi, hàng ngàn tính mạng người dân bị “treo” trên “sợi tóc” thì cơ quan, ban ngành ở tỉnh Gia Lai mới cuống cuồng bắt đầu kiểm tra, đánh giá chất lượng…!

Ngoài chủ đầu tư, các đơn vị tham gia thiết kế, tư vấn… công trình thủy điện Ia Krêl 2 phải chịu trách nhiệm. Đây là điều dĩ nhiên. Nhưng có phải trách nhiệm chỉ thuộc về phía chủ đầu tư?

Trong rủi có may, tuy đập thủy điện vỡ đã làm nhiều người dân được phen “hồn xiêu phách lạc” nhưng họ vẫn thấy... may mắn. May mà thủy điện chỉ thuộc loại nhỏ, lượng nước trong hồ mới tích được khoảng hơn 50%; may mà bờ đập không bị vỡ bất ngờ (mà vỡ từ ống dẫn dòng nước) và may mà sự việc không xảy ra vào lúc nửa đêm khi người dân đang say giấc...

Tuy nhiên, không thể vì sự may mắn ấy mà "xí xóa" trách nhiệm.

Ở đây phải nói đến Sở Công thương Gia Lai. Theo quy định của Nhà nước, Sở Công thương là đơn vị được phân cấp quản lý sự an toàn của các thủy điện vừa và nhỏ dưới 30 MW. Vì vậy, thủy điện Ia Krêl 2 chắc chắn phải chịu sự quản lý của Sở này.

Ấy vậy mà khi sự cố trên xảy ra, mới vỡ lẽ Sở Công thương tỉnh Gia Lai chưa hề có hồ sơ pháp lý dự án và hồ sơ quản lý chất lượng công trình! Không chỉ vậy, dù sự việc xảy ra đã được 1 ngày, nhưng sáng 13/6, khi PV Dân trí hỏi ông Huỳnh Ngọc Tục- Giám đốc Sở Công thương - đơn vị nào đã thiết kế bản vẽ thi công; ông Tục vẫn chưa trả lời ngay được!

Dư luận cũng bật cười chua xót trước câu trả lời của ông Tục cho câu hỏi đập thủy điện Ia Krêl 2 có đoạn nào được ốp bê tông: “Câu hỏi rất khó trả lời, vì có những chỗ đã làm bê tông bị trôi rồi”.

Nói về trách nhiệm của mình, ông Tục cho rằng thủy điện “chưa dùng đã vỡ” Ia Krêl 2 được ông quản lý theo Nghị định 12 của Chính phủ. Tức chỉ bằng mắt thường và đôn đốc thi công. Vậy chẳng nhẽ công trình không được ốp bê tông theo thiết kế ban đầu (thông tin ông Lê Vinh- Giám đốc Sở Xây dựng cho biết) mà Sở Công thương không thấy? Thủy điện tích nước cả tháng trời và sắp đưa vào hoạt động Sở cũng chẳng hay?

Có vẻ như Sở Công thương hoàn toàn không biết gì về sự tồn tại 1 thủy điện Ia Krêl 2 (!).

Chưa dừng lại đó, về nguyên tắc, trước khi tích nước, chủ đầu tư phải báo cáo cho chính quyền địa phương, nhưng ở đây họ không hề báo. Tính mạng của người dân đang bị xem rẻ.

Theo ông Phạm Thế Dũng - Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai - khi đập thủy điện Ia Krêl 2 bị vỡ, tỉnh biết thông tin, cho đoàn đi xuống hiện trường; lúc này chính quyền huyện Đức Cơ mới "choàng tỉnh" biết tin đập thủy điện trên địa bàn vừa bị vỡ, nhiều người dân suýt mất mạng, dân phải leo lên ngọn cây tránh thủy thần...

Thiên Thư