Vụ vỡ đập bùn thải: Trận "lũ bùn" đã được báo trước

Như Dân trí đã thông tin, khoảng 18h30 ngày 30/9, tại thôn Lương Thiện, xã Lương Thịnh, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái đã xảy ra sự cố vỡ đập chứa bùn thải của nhà máy tuyển quặng sắt của Công ty Cổ phẩn Khoáng sản Tây Bắc đặt trên địa bàn. Hàng nghìn mét khối bùn thải đã tràn ra khỏi hồ đập, chảy xuống thôn Lương Thiện khiến cho nhiều diện tích hoa màu của bà con bị thiệt hại, trục đường chính bị cô lập trong nhiều giờ.

Theo ông Nguyễn Tuấn Yêng, trú tại thôn Đoàn Kết, xã Lương Thịnh, thời điểm đó ông nghe thấy một tiếng sạt lở lớn, sau đó là những tiếng rào rào như lũ ống, lũ quét. Biết ngay là đập bùn thải bị vỡ, ông liền hô mọi người trong nhà chạy ra ngoài nhưng không kịp. Vừa chạy ra đến cửa, ông bị bùn đẩy sâu vào trong nhà. Ông cố lội xuống bếp thì dưới đó cũng đã ngập ngụa trong bùn đỏ. May mắn khi nghe tiếng ông kêu cứu, đã có thanh niên lội vào trong nhà để cõng vợ chồng ông ra ngoài.

Điểm xảy ra sự cố tại thân đập số 3 điểm mỏ sắt 409 của Công ty Cổ phần khoáng sản Tây Bắc. Theo phía công ty, đây là địa điểm khai thác kết hợp với tuyển quặng thô, do địa hình trên đồi cao nên công ty đã thiết kế hệ thống 3 đập xả thải hình bậc thang với dung tích chứa khoảng nửa triệu m3. Con đập bị vỡ chính là đập cuối cùng của công đoạn xả thải, chủ yếu gồm bùn và nước.

Hiện trường nơi bị bục vỡ là phần giữa của thân đập có chiều dài khoảng 50 m, chiều cao 7 m. Toàn bộ thân đập được đắp bằng đất và đá. Nhiều người cho rằng do phần thân đập bị ngấm nước lâu ngày, nền đất yếu nên đã xảy ra sự cố trên.

Theo thống kê, đã có khoảng 5.000 m3 bùn và nước thải tràn xuống phía dưới là thôn Lương Thiện và thôn Đoàn Kết, khiến một hộ dân bị bùn thải tràn vào nhà. Đồng thời, “lũ bùn” cũng vùi lấp khoảng 2 ha lúa chuẩn bị thu hoạch của 32 hộ dân, chia cắt nhiều đoạn đường đi và điện sinh hoạt của ba hộ dân nằm sâu trong khu vực.

Chị Dương Thị Lân, trú tại thôn Lương Thiện xót xa: “Gia đình tôi có 3 sào ruộng, năm nay lúa cấy rất tốt, tưởng chừng sẽ được mùa. Gia đình chuẩn bị và lên kế hoạch để gặt, ai ngờ trong phút chốc đã hóa bùn. Giờ cả cánh đồng toàn bùn là bùn, không biết chỗ nào là ruộng của mình nữa”.

Trước đó, trao đổi với PV Dân trí, ông Đinh Đăng Luận - Chủ tịch UBND huyện Trấn Yên - cho biết: "Sự cố vỡ đập không gây thiệt hại về người, nhưng đã ảnh hưởng về tài sản và cuộc sống của bà con. Ngay trong đêm, UBND huyện Trấn Yên đã chỉ đạo các lực lượng công an, dân quân và cán bộ các ban, ngành trên địa bàn đã được huy động để giúp bà con hót, gạt và di chuyển bùn ra khỏi đường, nhà; khơi thông lối đi, giúp bà con ổn định tình hình và cuộc sống. Phía công ty đã huy động máy xúc để hỗ trợ công tác di chuyển lượng bùn thải và khắc phục hậu quả. Đến 22h30 cùng ngày, lượng bùn đỏ trên các đoạn đường chính đã được bà con và lực lượng chức năng di chuyển, đảm bảo việc đi lại cho nhân dân vào sáng nay.

Hiện trong thôn Lương Thiện và khu vực lân cận, vẫn còn một lượng rất lớn bùn thải nằm gần nhà dân, khu vực ven suối, trũng thấp. Riêng phần nền chợ Lương Thịnh bị ngập sâu trong bùn khoản 40cm, do lượng bùn đất còn rất nhiều nên chưa thể thu dọn xong trong một hai ngày tới. Cơ quan chức năng vẫn đang tiếp tục tiến hành công tác khắc phục hậu quả.

Theo ông Yêng cho biết, những người dân sống dưới chân hồ đập bùn thải đã lường trước được sự việc, cảnh báo và có ý kiến với phía công ty về nguy cơ vỡ đập, tuy nhiên đến khi xảy ra sự cố, doanh nghiệp vẫn chủ quan, chưa có hình thức nào xử lý. Khi đập bị vỡ thì người dân chịu thiệt hại hơn cả, hơn 2ha ruộng lúa của bà con chuẩn bị gặt nay đã mất trắng hoàn toàn, ông Yên cho biết.

Theo ông Phạm Ngọc Hùng, Chủ tịch UBND xã Lương Thịnh cho biết, rất may sự cố không gây ảnh hưởng đến nhà cửa và thiệt hại về người, tuy nhiên, một lượng lớn bùn thải trôi xuống phía dưới, trải dài khoảng gần 1km đã khiến cho cuộc sống của các hộ dân bị ảnh hưởng.

Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Yên Bái đang phối hợp với UBND huyện Trấn Yên giúp bà con khắc phục hậu quả, ổn định cuộc sống, đồng thời xem xét trách nhiệm của các bên liên quan để có hướng xử lý, làm rõ nguyên nhân.

Quốc Cường - Xuân Thái