Vụ ngộ độc botulinum: "Xét nghiệm âm tính vẫn không loại trừ do chả lụa"

Quan điểm này được đại biểu Quốc hội Phạm Khánh Phong Lan, Trưởng Ban Quản lý An toàn thực phẩm TPHCM, chia sẻ với PV Dân trí bên hành lang Quốc hội sáng 26/5, liên quan vụ việc 5 người liên tiếp bị ngộ độc botulinum ở TP Thủ Đức, TPHCM.

Phân tích bản chất vấn đề, bà Lan cho biết vụ ngộ độc này không phải ngộ độc tập thể từ các bếp ăn cho nhiều người. Nếu là ngộ độc tập thể sẽ có quy trình lưu mẫu để xét nghiệm, và những trường hợp này thường ngộ độc với vi khuẩn E.coli hay Safilo gây rối loạn tiêu hóa, chứ không độc như botulinum gây liệt như các trường hợp ở TP Thủ Đức.

"Với vụ ngộ độc ở TP Thủ Đức, việc ý nghĩa nhất không phải đi tìm xem nguồn lây nhiễm từ đâu, cái này cực kỳ khó và thực tế đã chứng minh", bà Lan nêu ý kiến.

Theo Trưởng Ban Quản lý An toàn thực phẩm TPHCM, vụ ngộ độc ở TP Thủ Đức có điểm chung là các nạn nhân đều ăn chả lụa. Với trường hợp 3 trẻ em ở Thủ Đức, chả lụa đã ăn hết nên chỉ có thể đem mẫu bánh mì đi thử. Các trường hợp còn lại đã lấy được mẫu chả lụa của người đi bán dạo và cả chả lụa sản xuất ở cơ sở, nhưng đều cho kết quả âm tính.

"Truy nguồn gốc chúng ta cũng chỉ truy được đến đó thôi, còn với kết quả âm tính cũng không thể loại trừ chả lụa có liên quan, mà nếu dương tính cũng không dám trăm phần trăm khẳng định tại chả lụa", theo quan điểm của bà Lan.

Bà chỉ ra đặc thù của chả lụa khi làm phải gia nhiệt và luộc rất lâu mới chín, khi tới giai đoạn thành phẩm, chắc chắn các bào tử botulinum không thể sống sót và đã bị triệt tiêu bởi nhiệt.

Nhưng sau đó, các cơ quan đặt nghi ngờ do hàng trôi nổi, hàng quá hạn. Theo lời bà Lan, lúc đó các nạn nhân cũng miêu tả chả lụa bị chảy nước, thậm chí cảm thấy có mùi ôi thiu nhưng vẫn ăn.

"Có thể trong quá trình đó các nạn nhân đã tiếp xúc với nguồn gây ngộ độc, vì botulinum hiện diện ngay trong môi trường sống hàng ngày", bà Lan phân tích.

Từ vụ việc này, bà Lan khuyến cáo người dân tăng cường ăn chín uống sôi, mua thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, còn hạn sử dụng, tránh mua về gói kín rồi để lâu hàng tuần vì việc đó tạo nguy cơ sản sinh ra vi khuẩn.

Nữ đại biểu nhìn nhận đây là chuyện rủi ro có thể xảy ra, khi xảy ra thì phải có thuốc để cấp cứu kịp thời. Nhưng rất tiếc vừa qua chúng ta không ở hoàn cảnh như vậy, vì thuốc chúng ta không có sẵn.

Bà Lan kể khi đó Bệnh viện Chợ Rẫy đã rất chủ động cấp cứu cho nạn nhân, và nhớ ra còn 2 lọ thuốc giải độc đang trữ tại Bệnh viện Đa khoa Quảng Nam.

Loại thuốc này phải bảo quản ở nhiệt độ -20 độ C và có thùng chuyên biệt, nhưng thùng bảo quản thuốc ở Quảng Nam đã hỏng nên Bệnh viện Chợ Rẫy ngay lập tức gửi một thùng khác ra Quảng Nam để vận chuyển thuốc bằng đường máy bay. Các nhân viên y tế cũng chầu chực ở sân bay để chờ lấy thuốc về cho 3 bệnh nhi ở TP Thủ Đức.

Hai lọ thuốc giải độc vận chuyển từ Quảng Nam về khi đó được chia cho cả 3 bệnh nhi, một em được truyền một lọ, hai em còn lại mỗi em được truyền nửa lọ. Diễn biến các bệnh nhi hiện đã khả quan hơn. Song bà Lan chia sẻ đáng tiếc khi những trường hợp ngộ độc khác không được may mắn như vậy.

"Lúc đó, Bộ Y tế và các bệnh viện cũng vào cuộc, dù lúc đó chưa đủ dữ liệu nhưng Ban Quản lý an toàn thực phẩm TPHCM cũng phối hợp với TP Thủ Đức để kết luận ngay đây là vụ ngộ độc botulinum, yêu cầu WHO khẩn cấp viện trợ thuốc", bà Lan kể lại.

Dù khẩn trương và tích cực là vậy, theo bà Lan, rõ ràng đã qua "thời gian vàng" cứu chữa cho bệnh nhân. "Nếu có thuốc dự trữ sẵn đã có thể cứu được bệnh nhân, đây là chuyện rất đau buồn", nữ đại biểu chia sẻ.

Từ ngày 13/5 đến nay đã có 6 người ở TP Thủ Đức bị ngộ độc botulinum do ăn giò lụa bán dạo, một người nghi do ăn mắm. Trong đó, ba em bé 10-14 tuổi may mắn được dùng thuốc giải độc và đang điều trị tại Bệnh viện Nhi Đồng 2.

Những trường hợp còn lại chỉ được điều trị hỗ trợ vì không còn thuốc giải độc. Sau đó, Tổ chức Y tế Thế giới đã tài trợ 6 lọ thuốc giải độc nhưng một bệnh nhân đã qua đời trước khi được truyền thuốc giải botulinum.