Vụ chôn thuốc sâu: Kiểm tra nhiều lần vẫn không phát hiện chôn lấp

Theo Sở Tài nguyên và Môi trường Thanh Hóa, công ty CP Nicotex Thanh Thái (Cty Thanh Thái) hoạt động chính thức từ năm 1998. Từ năm 1999 - 2003 do Sở Khoa học công nghệ và Môi trường quản lý. Đến năm 2003, khi ngành tài nguyên môi trường thành lập mới thực hiện quản lý nhà nước về môi trường tại đơn vị này. Trước đây là đơn vị quốc phòng, sau đó được cổ phần hóa.

Khẳng định với PV Dân trí, ông Lưu Trọng Quang, Phó Giám đốc Sở TN-MT Thanh Hóa cho biết, hàng năm công ty này đều có báo cáo đánh giá tác động môi trường và Sở cũng thành lập đoàn kiểm tra về đơn vị này theo định kỳ hàng năm.

“Các báo cáo kết quả phân tích mẫu đất, nước và không khí do Viện kỹ thuật hóa sinh và tài liệu nghiệp vụ của Tổng cục hậu cần, Bộ Công an kiểm tra. Nhìn chung các kết quả phân tích đều đạt!”, ông Quang cho biết.

Năm 2012, qua kiểm tra, phân tích về không khí có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật nhưng vẫn nằm trong ngưỡng cho phép. Về mẫu đất, có một mẫu có 2 chỉ tiêu vượt tiêu chuẩn cho phép. Cụ thể Dimithoat (hoạt chất của thuốc bảo vệ thực vật) vượt 1,4 lần và Izoprothiolane vượt 1,2 lần; mẫu nước có một mẫu nước ao có chỉ tiêu TSS (chất rắn lơ lửng trong nước) vượt 3,5 lần. Lần kiểm tra ngày 18/3/2013, mẫu đất có chỉ tiêu Dimithoat vượt 1,2 lần; còn mẫu nước có 2 mẫu (1 mẫu nước ao và 1 mẫu nước hồ) vượt 3,3 lần chỉ tiêu TSS.

Gần đây nhất, đoàn kiểm tra do ông Lê Văn Bình, Phó Chi cục bảo vệ môi trường cùng đại diện chính quyền địa phương và công ty kiểm tra về thủ tục cơ bản thực hiện đúng, có sổ đăng ký chủ nguồn thải chất thải độc hại. Tuy nhiên, cũng như các lần kiểm tra trước, không phát hiện việc chôn lấp?

Trong báo cáo giám sát môi trường năm 2012 của Cty Thanh Thái có nhiều vi phạm do đoàn kiểm tra năm trong 2012 chỉ ra chưa thực hiện như: Chưa xây dựng phòng tắm giặt riêng cho công nhân; chưa xây dựng hoàn chỉnh mương thoát nước trong nhà xưởng và hệ thống xử lý nước thải tập trung; chưa sửa chữa hệ thống thu gom hơi dung môi trong nhà xưởng...

Đồng thời, Cty Thanh Thái chưa có biện pháp xử lý chất thải nguy hại như: giẻ lau dính hóa chất, cặn bùn , vỏ thùng phuy, bao bì... theo đúng quy định. Chưa thực hiện đầy đủ các giải pháp bảo vệ môi trường theo báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt.

Trước những vi phạm của công ty Thanh Thái, Thanh tra Sở TN&MT Thanh Hóa đã lập biên bản vi phạm hành chính về việc không thực hiện giám sát chất thải, giám sát môi trường xung quanh và xử phạt hành chính 12,5 triệu đồng. Trước đó năm 1999, Cty Thanh Thái cũng đã bị xử phạt số tiền 21,6 triệu đồng với ba lỗi: Không thực hiện nghiêm báo cáo đánh giá tác động môi trường; thải mùi hôi thối không qua thiết bị hạn chế; quản lý vận chuyển và xử lý chất thải không đúng quy định.

Liên quan đến câu hỏi về những tác động đến môi trường mà Cty Thanh Thái gây ra, ông Quang lúng túng: “Trong quá trình kiểm tra, chúng tôi chỉ kiểm tra theo báo cáo đánh giá tác động môi trường thôi, khi kiểm tra phải thông báo bằng văn bản trước chứ không điều tra, chức năng điều tra chỉ có cơ quan công an. Còn công ty giấu diếm thì phải nhờ sự phát hiện của công nhân, người dân (!?) Việc ảnh hưởng đến môi trường là rõ ràng rồi tuy nhiên mức độ thế nào phải chờ kết quả kiểm tra”.

Công ty Thanh Thái đã tồn tại hàng chục năm trên địa bàn, các cơ quan chức năng đã nhiều lần kiểm tra, và mức độ xử lý cũng chỉ mới dừng lại ở xử phạt hành chính. Về vấn đề này, ông Quang cho biết, sau khi có kết quả kiểm tra, nếu vi phạm nghiêm trọng thì vấn đề xử lý hành chính về ô nhiễm môi trường như hiện nay có thể lên đến 2 tỷ đồng, còn nếu có dấu hiệu hình sự thì truy tố và yêu cầu xây dựng phương án xử lý môi trường.

Còn ông Nguyễn Quang Thái, Chi cục trưởng, Chi cục bảo vệ môi trường khẳng định: “Chúng tôi kiểm tra thường xuyên, vì xác định đây là một cơ sở nếu ô nhiễm môi trường thì nó tác động rất lớn. Trong các cuộc kiểm tra có đầy đủ các thành phần chứng kiến. Những hành vi lén lút, chôn dưới đất thì chúng tôi không phát hiện ra, phải nhờ công nhân về hưu, người dân chỉ chỗ nào mới phát hiện được. Rất nhiều lần đi kiểm tra nhưng không biết được việc này. Mới đây sau khi người dân phát hiện, chỉ ra có 9 điểm chôn cất các vật này, còn công ty chỉ công nhận 1 điểm”.

Khi phóng viên dẫn chứng việc người dân phát hiện Cty Thanh Thái có chôn lấp thuốc trừ sâu dưới đất, ông Thái chống chế: “Chôn phía sau khu nhà sản suất, nếu chúng tôi vô tình chui ra đó thì tốt quá rồi, nguy cơ bị ô nhiễm nhiều nhất, không ngờ các ông ấy chôn sau đó, nếu thế thì chúng tôi có công lớn rồi (!?) Để xử lý chỗ này công ty phải mất nhiều tỷ. Chúng tôi nghi ngờ có cả thuốc đã quá hạn sử dụng, nén lâu rồi có thể ô nhiễm nguồn nước ngầm. Việc chôn lấp ở ngoài là sai rõ ràng rồi”.

Nói về trách nhiệm của ngành chức năng, ông Thái đặt câu hỏi: “Chúng tôi nhận thấy trách nhiệm của mình sao không đi đến dân, tìm đến những người trước đây thì rất rất tốt. Từ trước đến nay chưa nhận được ý kiến của người dân phản ánh?”.

Trao đổi với PV Dân trí, ông Lê Văn Vương, Chi cục trưởng, Chi cục bảo vệ thực vật khẳng định: "Thuốc bảo vệ thực vật nếu không được bảo vệ sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe con người và môi trường. Công ty này không có chức năng xử lý chất thải độc hại, nếu làm điều đó là vi phạm. Trước đây có những loại thuốc 30 năm sau phân tích đất vẫn còn tồn dư. Việc anh này chôn lấp những tàn dư là không được, vi phạm rồi".

Theo ông Trịnh Quốc Huy, Chánh thanh tra Chi cục bảo vệ thực vật, hiện các ngành chức năng đã lấy 20 mẫu để đưa đi kiểm tra. Cty Thanh Thái là đơn vị duy nhất ở Thanh Hóa sang chai, đóng gói thuốc trừ sâu. 

Vi phạm nghiêm trọng mới đây của Cty Thanh Thái không phải do cơ quan chức năng phát hiện mà chính người dân đã phát giác và tố cáo. Tuy nhiên, theo khẳng định của lãnh đạo Sở TN&MT, đơn vị này chưa nhận được phản ánh nào từ phía người dân trong các lần kiểm tra hàng năm từ trước đến nay?

Duy Tuyên