Việt Nam lên tiếng về dự án thủy điện mới của Lào

Thông tin về việc Lào sẽ xây dựng nhà máy thủy điện mới - Dattang Sanakham, công trình thủy điện thứ 6 trên dòng Mekong trong năm nay là một vấn đề được nêu ra với người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng tại cuộc họp báo chiều 14/5.

“Là quốc gia ở hạ du của sông Mekong, Việt Nam rất quan tâm đến tác động xuyên biên giới và lũy tích của các công trình thủy điện trên dòng chính của sông Mekong. Như đã nhiều lần nêu rõ, các quốc gia có lợi ích chính đáng trong sử dụng tài nguyên nước sông Mekong để phát triển, đồng thời phải có trách nhiệm chung trong việc sử dụng bền vững nguồn nước sông Mekong” -  người phát ngôn Bộ Ngoại giao nhấn mạnh trong phần trả lời.

Bà Hằng nhắc lại nguyên tắc, việc phát triển các công trình thuỷ điện trên dòng chính sông Mekong cần đảm bảo không gây tác động tiêu cực, bao gồm các tác động xuyên biên giới đến môi trường, đời sống kinh tế, xã hội của các nước ven sông, nhất là các nước ở hạ nguồn, theo đúng thông lệ quốc tế và quy định của Uỷ hội sông Mekong.

Việt Nam mong muốn và sẵn sàng chung tay cùng các nước ven sông tăng cường hợp tác nhằm quản lý và sử dụng hiệu quả, bền vững nguồn nước sông Mekong, vừa đảm bảo hài hòa lợi ích của các nước ven sông, vừa không có tác động tiêu cực đến cuộc sống của người dân sinh sống trong khu vực.

Trước đó, ngày 11/5, Uỷ hội sông Mekong (MRC) cho biết, Lào chuẩn bị thực hiện quá trình tham vấn trước cho dự án thủy điện Sanakham có trị giá hơn 2 tỷ USD. Đây là đập thủy điện thứ 6, trong kế hoạch xây dựng 9 đập thủy điện trên dòng chính sông Mekong của chính phủ Lào.

Công trình dự kiến bắt đầu khởi công xây dựng trong năm 2020, hoàn thành và vận hành liên tục từ năm 2028 với công suất 684 MW. Điện sản xuất ra chủ yếu sẽ bán sang Thái Lan.

Ngoài Sanakham, Lào có 5 dự án thủy điện gồm Xayaburi, Don Sahong, Pak Beng, Pak Lay và Luang Prabang trên dòng chính sông Mekong. Trong đó, Xayaburi và Don Sahong đã đi vào hoạt động lần lượt từ tháng 10/2019 và tháng 1/2020.

Các chuyên gia quốc tế cho rằng hệ thống đập thuỷ điện trên sông Mekong là một nguyên nhân chính khiến mực nước xuống thấp kỷ lục trong 2019, gây hạn hán nặng. Dòng sông cũng mất cân bằng sinh thái do thiếu phù sa và lượng cá tự nhiên. Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam không chỉ thiếu nước cho canh tác mà hàng chục nghìn người còn thiếu nước sạch dùng cho sinh hoạt.

Hiện tại, ở thượng nguồn, ngoài các thủy điện của Lào, Trung Quốc cũng đã xây dựng 11 thủy điện trên dòng chính của sông.

Phương Thảo