“Việt Nam chắc thắng khi kiện Trung Quốc ra Tòa án quốc tế”

Ngày 9/5, tại buổi tuyên bố của Hội Luật gia về việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, ông Trần Công Trục - nguyên Trưởng ban Biên giới Chính phủ đã trả lời báo chí nhiều câu hỏi liên quan đến vấn đề này.

Ông Trần Công Trục - nguyên Trưởng ban Biên giới Chính phủ

Dù đặt giàn khoan HD-981 trái phép ở vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, nhưng mới đây Trung Quốc có “gợi ý” đề nghị Việt Nam rút tàu ra khỏi khu vực họ mới “đàm phán”, ông có bình luận gì về động thái này?

Theo tôi đề nghị này có thể nói là không bình thường, nếu không muốn nói là buồn cười. Vì vị trí Trung Quốc đặt giàn khoan HD-981 nằm sâu trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Khu vực này không dính dáng gì đến vùng mà họ gọi là vùng biển thuộc quần đảo họ đã “ăn cướp” của chúng ta.

Đây là vùng biển hoàn toàn thuộc chủ quyền của Việt Nam. Do vậy, các lực lượng của Việt Nam làm nhiệm vụ ở đó là việc hết sức bình thường và đương nhiên không thể nào rút trước khi ngồi “đàm phán”. Hành động đó của Trung Quốc là thái độ có tính chất gây sức ép và không bình thường. Chắc chắn không bao giờ Việt Nam làm một việc vô lý như vậy!

Khi kiện Trung Quốc đặt giàn khoan trái phép và có những hành động ngang ngược ở vùng biển của Việt Nam ra Tòa án quốc tế, chúng ta có cơ hội giành chiến thắng hay không?

Nói thực sự khách quan và với tư cách người nghiên cứu nhiều năm, tôi cho rằng nếu ta đưa vụ kiện lên các cơ quan Trọng tài, Tài phán quốc tế thì chắc chắn Việt Nam sẽ thắng lợi. Vì chúng ta có đầy đủ căn cứ pháp lý, có đầy đủ cơ sở để kiện. Chúng ta cũng chỉ làm những điều có quyền làm và đúng thủ tục. Nếu làm được điều đó chúng ta có nhiều thuận lợi và chắc chắn sẽ thành công.

Làm được điều đó chúng ta thể nói với thế giời rằng Việt Nam có niềm tin với chân lý. Việt Nam có trách nhiệm của mình trong việc sử dụng Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 với tư cách là thành quả của nhân loại để có nó và nhân loại phải dựa vào nó để giải quyết tranh chấp vì lợi ích của các dân tộc, vì hòa bình và ổn định.

Theo ông việc Trung Quốc đưa giàn khoan vào vùng biển của Việt Nam trong thời điểm này là ngẫu nhiên hay họ đã có tính toán những bước đi cụ thể từ trước?

Tôi cho rằng họ có tính toán rất kỹ khi bước thêm một bước mới. Họ lựa chọn thời điểm quốc tế đang có nhiều vấn đề, nhất là các nước phương Tây như Nga, Mỹ đang có quan tâm rất lớn ở Ukraine. Và nhân loại cũng đang hồi hộp trông chờ điều gì sẽ diễn ra ở khu vực này. Vì vậy, khu vực biển Đông không phải quan tâm số một nữa.

Ngoài ra, họ còn lợi dụng trong khu vực dù đã có tiếng nói thống nhất nhưng vẫn còn ý kiến chia rẽ. Họ cũng dựa vào thái độ của các quốc gia mà thời gian qua họ đã thăm dò. Rồi họ dựa vào việc thăm dò các nước có lợi ích trực tiếp, gián tiếp vì vậy họ đã đặt giàn khoan vào thời điểm này. Đó là những tính toán hết sức cụ thể của Trung Quốc mà chúng ta phải chú ý.

Trước khi đặt giàn khoan vào vùng biển của Việt Nam, Trung Quốc đã có nhiều hành động tương tự. Ông cho rằng liệu bước đi của họ chỉ dừng ở việc đặt giàn khoan HD-981 hay còn leo thang hơn nữa?

Đúng là trước khi Trung Quốc đưa giàn khoan ra vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam lần này, họ đã có rất nhiều hoạt động trên các mặt như chính trị, ngoại giao, pháp lý, thông tin truyền thông và đặc biệt là hoạt động trên thực tế từng bước, từng bước một. Với động cơ khác nhau, họ thăm dò, đe dọa, rồi tính thời điểm làm việc này - đây là một bước mới, bước tiến rất nguy hiểm của phía Trung Quốc.

Chúng ta đều biết điều đó, đây là “kết quả” mà Trung Quốc đã bày binh bố trận từ rất lâu rồi. Do vậy, với “quyết tâm”, chắc chắn họ không dừng lại ở lần này. Tôi nghĩ họ sẽ bước tiếp, tính toán để thực hiện ý đồ mà họ đã công bố công khai: đường lưỡi bò, chiếm tới 85% diện tích biển Đông. Đó là điều mà tôi nghĩ họ sẽ quyết tâm làm bằng được; thế nhưng họ có làm được hay không còn phụ thuộc vào hành động của chúng ta để ngăn cả bước tiến đó.

Xin cảm ơn ông!

Quang Phong (ghi)