Vai trò của kiến trúc sư trưởng bị nghi ngờ

Chiều 22/10, Quốc hội thảo luận ở tổ, lần đầu lấy ý kiến về dự án luật Quy hoạch đô thị. Luật này dự kiến thông qua trong kỳ họp tới và có hiệu lực từ 1/1/2010.

Kiến trúc sư trưởng… để cho vui

Là người trình bày báo cáo thẩm tra dự án luật Quy hoạch đô thị, Chủ nhiệm UB kinh tế của QH, Hà Văn Hiền, bộc bạch băn khoăn vị trí của Kiến trúc sư trưởng trong hệ thống quản lý quy hoạch đô thị. Theo ông Hiền, kiến trúc sư trưởng nếu có phải là người hình thành và duy trì được sự thống nhất về kiến trúc đô thị, sao để không xảy ra tình trạng qua mỗi thời Chủ tịch thành phố, quy hoạch lại thay đổi, “phế” nhau xoành xoạch.

Tán đồng quan điểm đó, đại biểu Nguyễn Ngọc Đào thở dài cho rằng luật Quy hoạch đô thị đang xây dựng trên thực trạng các đô thị đã bị “băm nát”. Nói riêng về Hà Nội, đại biểu Đào cũng cho rằng, việc quản lý quy hoạch theo… nhiệm kỳ, cứ “hết nhiệm kỳ là hạ cánh” dẫn đến sự chắp vá khắp thành phố. Ông Đào thẳng thắn: “Nhiều người nước ngoài nhận xét, từ máy bay nhìn xuống, đô thị Việt Nam lổn nhổn như đống rác”.

Thiết chế kiến trúc sư trưởng, ông Đào đặt câu hỏi nghi vấn đây là “ý tưởng” của những người từng nắm giữ vị trí này của thành phố 10 năm trước. Đại biểu này cảnh báo, thời gian đó đã để lại bài học lớn về việc bộ máy quản lý cồng kềnh, chồng chéo dẫn đến tình trạng thêm rối rắm.

Ông Đào nêu thẳng quan điểm không cần “dựng lại” một thiết chế như thế. Thành phố cần một nhạc trưởng về quy hoạch nhưng chỉ cần củng cố Sở quy hoạch kiến trúc và giao nhiệm vụ cho người đứng đầu cơ quan này. Còn kiến trúc sư trưởng, ai cũng sợ “ông ấy” vì “ông ấy” thả sức vẽ, thả sức bày đặt rồi… không chịu trách nhiệm gì.

Như khơi đúng nguồn, đại biểu Đặng Văn Khanh cho rằng, nói như đại biểu Đào vẫn là nhẹ nhàng. Luật quy hoạch đô thị đưa ra một chức danh mới - kiến trúc sư trưởng, mà chỉ quy định vỏn vẹn trong 1 điều luật (Điều 17). “Chẳng lẽ đưa một người lên ngồi vẽ rồi để đấy?” - ông Khanh buông lửng câu hỏi.

Đại biểu này cho rằng, kiến trúc sư trưởng theo quy định này… chơi vơi, không được giao thẩm quyền cũng như trách nhiệm nào cụ thể. Ông Khanh phân tích lại mô hình kiến trúc sư trưởng thời Pháp, khi bản vẽ, thiết kế của người này đã được duyệt, dù chỉ đóng một con dấu hình bầu dục, cơ quan nào cũng phải chấp nhận, không thể thoái thác. “Kiến trúc sư trưởng của ta, chắc có vẽ xong rồi cũng để đấy… cho vui, khó làm được gì”, ông Khanh kết lại.

Đại biểu Nguyễn Tiến Định “tấn công” ở khía cạnh, luật quy định các thành phố như Hà Nội, TPHCM đã có Sở quy hoạch kiến trúc, có Hội đồng kiến trúc quy hoạch lại có cả kiến trúc sư trưởng nhưng không thể hiện việc phân quyền thế nào, nhiệm vụ, chức năng cũng tương tự nhau, cùng là tham vấn cho Chủ tịch UBND thành phố về vấn đề kiến trúc, quy hoạch.

Đại biểu Đặng Huyền Thái đề nghị thẳng “rút khái niệm này” vì thời kỳ 10 năm Hà Nội có kiến trúc sư trưởng trước đây, cái làm được thực tế là quá nhỏ bé so với những việc không làm được. Bà Thái phân tích, dự luật mới cũng không thuyết phục được hơn về tính ưu việt của thiết chế này, chỉ thêm cồng kềnh, phiền phức.

Tất cả các câu hỏi đều chưa có hướng nảy ra “đáp án” trong buổi góp ý lần đầu này.

“Lờ mất phần chìm của tảng băng”

Liên quan đến nội dung “đặt vấn đề” của dự án luật Quy hoạch đô thị, đại biểu Trần Thị Quốc Khánh “chỉnh” ngay về thao tác. Bà Khánh phân tích, ngay việc sử dụng đất đai của chúng ta hiện nay cũng đang rất lôm côm, không hiệu quả. Vậy nên chăng cần có luật quy hoạch sử dụng đất trước rồi mới nói tới quy hoạch đô thị.

Nữ đại biểu nêu luôn vài ví dụ thực tế, khắp nơi, chỗ nào cũng có thể trở thành khu công nghiệp, chỗ nào cũng có thể làm khu đô thị mới… Nếu chưa có luật quy hoạch sử dụng đất mà luật quy hoạch đô thị đã thông qua, chạy đuổi theo nhau, sẽ lại sớm phải sửa, phải nắn.

Đại biểu Đỗ Hồng Sơn phát biểu cảm giác về toàn bộ dự luật là mơ hồ, mới chỉ mang tính chất thống kê, nhặt nhạnh hoạt động xây dựng đô thị trong các thời kỳ khác nhau cộng lại, không tìm thấy khả năng cải thiện thực trạng quản lý quy hoạch đô thị hiện nay.

Đại biểu Đặng Văn Khanh chia sẻ quan điểm, quy hoạch đô thị phải trên cơ sở quy hoạch tổng thể của đất nước. Theo ông, như Hà Nội hiện nay là “không có dấu hiệu” của công tác quy hoạch. Nếu có được quy hoạch tổng thể, Hà Nội đã không bị băm nát, chỉ nói riêng một dải đất ngoài đê sông Hồng, bao năm không thể làm gì được vì đụng luật khác.

Đại biểu Đặng Huyền Thái “lật lại”, Hà Nội hiện tại thì có thể đã an bài nhưng trước mắt còn Hà Nội mở rộng. Vấn đề là xây dựng được luật này sao để giải quyết được những vấn đề về quy hoạch thủ đô. Và như thế, theo bà Thái, phần lớn nhất của tảng băng vẫn chìm chưa được nói đến.

P.Thảo