Trở lại vùng lũ Hương Sơn: Chưa hết những lo toan!

Chiều muộn ngày 14/9, chúng tôi có mặt tại làng tái định cư An Nghĩa - xã Sơn Kim. Cái tên An Nghĩa thể hiện tình nghĩa của cả nước hướng về nhân dân vùng lũ, mong muốn những người dân không may mất nhà cửa vì lũ quét có một chốn sinh cơ lập nghiệp an bình. Với tấm lòng nhường cơm sẻ áo của cả nước, 19 hộ dân thuộc xóm 7 Kim An và đội 12 Sơn Kim 1 bị trôi hoàn toàn nhà cửa, của cải đã được chính quyền địa phương bố trí tái định cư tại làng này.

Khác với mường tượng của tôi ban đầu về một làng An Nghĩa thanh bình sau 4 năm tái định cư, làng tái định cư An Nghĩa trông như một bãi hoang, 11/19 hộ dân đã bỏ hoang căn nhà nghĩa tình để trở về chốn cũ. Làng trước đây được san ủi rộng hơn 3 mét giờ cỏ mọc xanh rì, chỉ còn lại duy nhất một lối mòn nhỏ rộng vừa gang tay! Dân đã bỏ làng.

Ánh chiều tà hắt một màu đỏ quạch, phủ lên làng An Nghĩa một cảm giác hoang lạnh. Không một bóng người trên lối mòn dẫn vào làng. Những căn nhà xây cùng một kiểu nằm san sát nhau đóng cửa im lìm. Tôi tìm gặp 8 hộ dân vẫn bám trụ tại làng để tìm lời giải đáp cho những hoang mang trong lòng.

Chị Nguyễn Thị Thiên là người đầu tiên tôi gặp, giãi bày: “Chúng tôi được Nhà nước cho nhà tái định cư tại An Nghĩa, lúc đầu ai cũng mừng. Nhà cũ đã bị lũ quét cuốn trôi mất, giờ có chỗ chui vô chui ra thật chẳng khác nào chết trôi vớ được cọc. Nhưng khi 19 hộ chúng tôi chuyển về đây mới vỡ lẽ ra là mặc dù nhà mới xây nhưng khi mưa thì dột, thấm nước, mưa to trong nhà cũng lênh láng như ngoài sân, không ở yên được. 19 hộ chúng tôi đều làm nông, vậy mà khi chuyển về đây chỉ có một mảnh vườn con con, ngoài ra đất không có, vốn không có, nghề cũng không có, chúng tôi sống bằng gì?”.

Bà Phạm Thị Trung, hàng xóm chị Thiên góp lời: “Nói thật với chú, 8 hộ chúng tôi còn trụ lại là nỏ biết bỏ đi mô được cả. 11 hộ có điều kiện đã bỏ làng đi rồi, ở đây đất đai không có biết lấy chi bỏ vào nồi ngày 2 bữa hả chú?”.

Còn chị Nguyễn Thị Thuật, từng là người dân xóm 7 Kim An, nói trong nước mắt: “Dân làng An Nghĩa rất biết ơn những tấm lòng hảo tâm của đồng bào cả nước. Chúng tôi có nhà ở đến ngày hôm nay cũng nhờ sự chia sẻ của mọi người. Nhưng giá như các cấp, các ngành của huyện quan tâm cho chúng tôi một nghề để kiếm sống thì hôm nay An Nghĩa không hoang vu như những gì nhà báo thấy. 8 hộ bám trụ ở đây cũng chỉ sống qua ngày đoạn tháng nhờ làm thuê làm mướn mà thôi”.

Hóa ra, sau khi bàn giao nhà cho 19 hộ dân này, chính quyền các cấp ở Hương Sơn “quên” không cho họ một dự án nào để người dân ở đây có việc làm, có thu nhập ổn định cuộc sống.

Đã 4 năm qua, làng An Nghĩa như một ốc đảo (chiếc cầu tràn nối sang làng này chỉ mới được khánh thành cách đây ít tháng, sau khi vụ tiêu cực chia chác tiền cứu trợ lũ quét tại Hương Sơn bị phanh phui và công luận lên tiếng). Người dân không có kế sinh nhai đành bỏ làng trở về chốn cũ dù nơi đó đất đai nhà cửa của họ đã bị nước lũ cuốn trôi.

Mối lo mùa lũ

Sau trận lũ quét kinh hoàng năm 2002, xã Sơn Kim 2 gần như bị cô lập bởi hệ thống giao thông bắc qua sông Ngàn Phố đã trôi theo nước lũ. Con đường bê tông quan trọng nối từ Trưng sang thôn Kim Bình bị lũ quét bốc đi từng mảng lớn. Sông Ngàn Phố đã đổi dòng sau lũ. Từ đó, người dân từ Kim Bình muốn qua Sơn Kim 1 đành phải đi vòng xuống thị trấn Tây Sơn, xa hơn 5 cây số.

Hàng trăm em nhỏ xã Sơn Kim 2 vẫn ngày ngày lội sông đến trường.

Sau lũ quét, lãnh đạo huyện Hương Sơn cho biết, một trong những ưu tiên của địa phương là khôi phục lại đường giao thông nông thôn và hệ thống cầu cống bị hư hỏng. Người dân Sơn Kim 2 phấp phỏng chờ đợi cây cầu mới. Một năm, hai năm, rồi bốn năm trôi qua, cây cầu vẫn nằm yên trên giấy! Trong khi đó, dư luận và báo chí vẫn nóng lên từng ngày về số tiền cứu trợ lũ quét gần 25 tỉ đồng bị quan lại “xà xẻo”.

Không có cầu bắc qua sông, 300 em học sinh xã Sơn Kim 2 đang theo học tại trường THCS Sơn Kim (đóng tại xã Sơn Kim 1) ngày ngày phải lội qua sông đi học. Đến đây, tôi mới được chứng kiến cái cảnh các em nhỏ 11-12 tuổi quần xắn tới bẹn, sách vở đội trên đầu, dàn hàng ngang lội qua sông tới trường.

Bốn năm trước con sông này đã nổi cơn cuồng nộ cướp đi sinh mạng của gần 100 người và hàng ngàn héc ta hoa màu. Và hôm nay, ngày nào cũng có hàng trăm em nhỏ dắt tay nhau lội sông tới trường. Ai dám chắc thảm họa sẽ không một lần nữa tái hiện nếu cơn mưa rừng bất ngờ ập xuống và nước lũ tràn về?

Trao đổi với chúng tôi, thầy giáo Lương Hữu Thanh - Hiệu trưởng trường THCS Sơn Kim, cho biết: “Do địa hình cách trở, không có cầu đường qua sông nên gần 300 em học sinh xã Sơn Kim 2 đang theo học tại đây gặp rất nhiều khó khăn. Nếu không lội qua sông, các em phải đi vòng xuống Tây Sơn xa hơn 5 km. Các em nhỏ đều con nhà nông, bố mẹ không có điều kiện đưa đón, vì vậy nhiều em vẫn phải đến trường bằng cách đó. Nhiều em đến lớp trong cảnh áo quần và sách vở đều ướt sũng vì bị ngã trong khi lội. Lòng chúng tôi cũng quặn thắt vì lo lắng cho sự an nguy của các em”.

Một tháng 9 nữa lại đến, mưa rừng, lũ quét lại rình rập từ đại ngàn Sơn Kim. Bao giờ người dân xã Sơn Kim 2 sẽ có cây cầu bắc qua sông cho hàng trăm em nhỏ tới trường an toàn? Bao giờ những hộ dân bị lũ quét cuốn trôi đất đai nhà cửa mới được hỗ trợ đào tạo nghề, ổn định cuộc sống? Người dân Hương Sơn đang mong chờ một cuộc “thay máu”, loại bỏ những quan tham, khi đó mới mong tìm ra câu trả lời.

Trần Đức
Hương Sơn 9/2006