TPHCM sẽ xây tuyến metro đầu tiên trước năm 2008
Theo ông Trần Quang Phượng, Giám đốc Sở Giao thông Công chính, tuyến metro đầu tiên của thành phố, Bến Thành - Suối Tiên, sẽ được khởi công xây dựng trước năm 2008 và dự kiến đến năm 2013 thì hoàn thành, đưa vào khai thác.
Nhận định trên được ông Phượng đưa ra, sau chuyến thăm và làm việc chiều qua của đoàn cán bộ Bộ Kinh tế Nhật Bản với Sở GTCC. Sau chuyến thăm này đoàn sẽ thúc đẩy các ngân hàng, doanh nghiệp Nhật sớm cho vay vốn, đưa công nghệ tiên tiến vào xây dựng tuyến metro này.
Theo kế hoạch, TPHCM sẽ triển khai xây dựng 6 tuyến metro dài 107 km, 3 tuyến xe điện mặt đất dài 37 km với tổng vốn đầu tư khoảng 4 tỷ USD.
Tuyến tàu điện ngầm Bến Thành - Suối Tiên sẽ được xây dựng bằng nguồn vốn vay ODA của Chính phủ Nhật, dài 19,9 km, trong đó có 2,2 km ngầm, sau khi vượt sông Sài Gòn qua phía quận 2 sẽ đi nổi trên cao.
Tuyến thứ hai đã có dự án đầu tư xây dựng là Bến Thành - Gò Vấp. Mới đây, tập đoàn đường sắt Thượng Hải, Trung Quốc nhận làm đối tác xây dựng tuyến này, thay cho đối tác đến từ Nga. Theo đó, phía Thượng Hải sẽ bỏ 500 triệu USD để xây dựng 11 km đầu tiên.
Ngoài ra, ông Lê Hồng Hà, Phó Ban chuẩn bị dự án đường sắt nội đô, Sở GTCC, cho biết, hiện 2 tuyến metro khác đang được ưu tiên lập dự án đầu tư xây dựng là Bến Thành - Tham Lương và Bến Thành - Bến xe miền Tây. Hai tuyến này có tổng mức đầu tư khoảng 850 triệu USD từ nguồn vốn vay của Chính phủ Đức và vốn đối ứng từ ngân sách thành phố.
Để có được hệ thống metro, xe điện trên TPHCM sẽ phải giải quyết các vấn đề về quy hoạch xây dựng, sử dụng không gian ngầm, bộ máy quản lý khai thác hệ thống metro, xe điện... Song, khó khăn lớn hiện nay là chưa có luật sử dụng không gian ngầm (phần lòng đất để đào đường metro).
Theo ông Lê Hồng Hà, độ sâu của các đường metro dưới mặt đất là 20-30 m. Với độ sâu này sẽ có ảnh hưởng qua lại giữa hầm và các công trình kiến trúc bên trên. Việc các tuyến metro “đâm” vào các công trình, hạng mục ngầm như móng của nhà cao tầng, hầm chứa xe của các bãi đậu ngầm... là có thể xảy ra.
Mới đây, tại tờ trình lên Thủ tướng về quy hoạch phát triển giao thông TPHCM đến năm 2020, Bộ Xây dựng khuyến cáo: UBND TPHCM cần chỉ đạo các Sở, ngành quản lý chặt chỉ giới mặt đất, cấp phép các nhà xây dựng cao tầng, các công trình có móng sâu chiếm dụng không gian ngầm dọc hành lang các tuyến metro. Và theo thông lệ quốc tế, các công trình, hạng mục ngầm khác phải ưu tiên cho metro.
“Tuy nhiên, đến nay, ở Việt Nam, quyền ưu tiên của các tuyến metro chưa được luật hóa trong luật đất đai và luật xây dựng. Nên khi có tranh chấp giữa các bên xây dựng metro và bên xây dụng, sử dụng không gian ngầm vào mục đích khác là rất khó giải quyết”, ông Hà nói.
Còn theo cán bộ quản lý đô thị ở một quận, hướng tuyến của một số tuyến metro thì quận có được thông báo. Nhưng đường đi cụ thể của từng tuyến ngầm dưới những con đường, khu dân cư nào thì chưa được biết. Vậy làm sao mà quản lý, không cấp phép cho nhà xây cao tầng có móng sâu?
“Khi chưa có quy hoạch chi tiết sử dụng phần đất ngầm, thiết kế kỹ thuật của đường metro thì chúng tôi không thể không cấp phép cho các nhà đầu tư xây dựng công trình trên mặt đất. Không thể vì chưa có thiết kế metro ngầm mà “treo” luôn phần xây dựng bên trên”, vị cán bộ quản lý đô thị quận trên nói.
Tư nhân được khai thác metro
TPHCM đang nghiên cứu 2 mô hình quản lý, khai thác metro. Theo đó mô hình số 1 là Nhà nước làm chủ đầu tư và là người khai thác luôn các tuyến metro. Mô hình số 2 là Nhà nước làm chủ đầu tư ban đầu các tuyến metro, còn phần khai thác sẽ do một công ty công cộng đảm trách.
Ở mô hình số 2, bước đầu, công ty công cộng có thể được trợ giá từ phía thành phố để thu hút khách, tạo thói quen sử dụng metro cho người dân. Sau một thời gian, công ty này sẽ hoạt động kinh doanh vận tải độc lập và có nghĩa vụ nộp một phần lãi lại cho ngân sách để Nhà nước hoàn vốn xây dựng.
Ngoài dịch vụ vận tải hành khách, nguồn thu từ bán vé trước (theo dạng thẻ) công ty công cộng được quyền kinh doanh, dịch vụ quảng cáo, mở siêu thị, cho thuê ki ốt, điện thoại... tại các nhà ga hoặc trên các tuyến đi bộ ngầm nối các tuyến metro... Khi đã đủ điều kiện, công ty công cộng sẽ chuyển sang thành công ty cổ phần. Lúc này tư nhân, mọi thành phần kinh tế có thể tham gia khai thác metro. |
Theo Lưu Đức
Vnexpress