Thủ tướng: Có cơ chế đặc thù, TPHCM cần vận dụng những gì thông thoáng nhất

Sáng 26/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị đầu tiên của Ban Chỉ đạo triển khai Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM. Ban chỉ đạo được thành lập theo Quyết định 850/2023 của Chính phủ (gọi tắt là Ban Chỉ đạo 850), do Thủ tướng làm Trưởng ban. 

Đồng chủ trì hội nghị có Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Nên, Phó Ban Thường trực Ban Chỉ đạo 850; Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Phó Ban Chỉ đạo 850.

Đạt một số kết quả khích lệ

Theo đánh giá chung của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, TPHCM sau gần 4 tháng triển khai thực hiện Nghị quyết 98 được nhìn nhận đã đạt một số kết quả đáng khích lệ.

Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi báo cáo kết quả triển khai Nghị quyết 98 của TPHCM tại hội nghị, đánh giá TP đã hoàn thành được khối lượng công việc rất lớn sau 4 tháng Nghị quyết 98 có hiệu lực. 

Trong đó, một số cơ chế, chính sách TPHCM đã thực thi gồm: Bố trí vốn hỗ trợ giảm nghèo, giải quyết việc làm (đã bố trí 2.796 tỷ đồng, giải ngân 1.560 tỷ đồng); chi thu nhập tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức; mở rộng thêm một số hội đặc thù và cơ quan Trung ương trên địa bàn; tổ chức bộ máy TP Thủ Đức; tăng số lượng phó chủ tịch UBND cho 3 quận, TP Thủ Đức và 52 phường, xã.

TPHCM đã lập Hội đồng Tư vấn gồm các chuyên gia, nhà quản lý, cùng nghiên cứu, giải quyết các vấn đề lớn của thành phố, như đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị, xây dựng đề án xây dựng cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ; mô hình TOD (mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng)... theo cơ chế Nghị quyết 98.

Tuy nhiên, ông Mãi thẳng thắn nhìn nhận một số nhiệm vụ về thể chế hóa còn chậm. Một số nội dung mới chưa có khung pháp lý, cần có thời gian nghiên cứu, sự phối hợp đa ngành giữa Trung ương và thành phố như các vấn đề về TOD, cân bằng phát thải, thu hút đầu tư chiến lược. 

Ngoài ra, ông Mãi nhận định khối lượng công việc này rất lớn so với bộ máy nên đội ngũ cán bộ, công chức viên chức của thành phố bị quá tải, đồng thời kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành giúp cho TPHCM về các vấn đề trên.

Nói về một trong những vấn đề còn vướng, Thứ trưởng Bộ Tài chính Võ Thành Hưng cho biết, việc thanh toán dự án BT bằng tiền không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), do đó không có cơ sở để khẳng định thẩm quyền trình tự, thủ tục ký kết và quản lý hợp đồng BT.

"Chưa kể, việc ký kết, quản lý hợp đồng BT còn có ý kiến khác nhau của các bộ ngành là áp dụng theo Luật Xây dựng, Luật Đầu tư nên khó khăn khi xây dựng dự thảo nghị định", ông Võ Thành Hưng nói.

Về lãi vay dự án BT, đại diện Bộ Tài chính nói thêm, căn cứ Nghị định 10/2020 xác định chi phí lãi vay, Bộ Tài chính xây dựng dự thảo theo hướng hỗ trợ lãi vay sau khi hoàn thành, còn trong thời gian xây dựng thì áp dụng theo Luật Xây dựng.

Đối với nhiệm vụ sắp tới, Chủ tịch UBND TPHCM đề nghị Chính phủ sớm ban hành 2 nghị định trong tháng 12 theo tinh thần Quyết định 896 và một nghị định thay Nghị định 93 về phân cấp việc quản lý nhà nước cho TPHCM, ở một số lĩnh vực hiện tại do Bộ Nội vụ chủ trì phối hợp với các bộ, ngành.

Đồng thời, ông Phan Văn Mãi đề nghị Chính phủ sớm trình Bộ Chính trị, Quốc hội về đề án Trung tâm tài chính quốc tế, kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo để đảm bảo tiến độ trình Quốc hội cuối năm 2024.

"Khi tháo gỡ phải có đầu ra, chứ không thắt nút lại"

Khi nghe đến vướng mắc trên, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: "Khi ban hành cơ chế đặc thù thì phải vận dụng những gì thông thoáng nhất, chứ có cơ chế đặc thù rồi mà còn vướng cả rừng quy định, chờ thống nhất với nhau thì còn gì là đặc thù nữa".

Theo Thủ tướng, không có nghị quyết, văn bản nào bao phủ hết được thực tiễn đời sống, tại thời điểm hình thành cũng chưa lường trước hết được. Do vậy, tinh thần chung là đã đặc thù thì vận dụng những gì dễ nhất, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát; không để tham nhũng, tiêu cực về mặt chính sách.

Thủ tướng lưu ý thêm, khi làm văn bản thấy không thông thì phải báo cáo Phó Thủ tướng phụ trách, nếu tiếp tục không thông thì báo cáo Thủ tướng theo quy chế làm việc của Chính phủ.

"Bây giờ vướng Luật PPP, Luật Xây dựng, vướng hết cả thì cần gì ban hành cơ chế đặc thù nữa. Khi tháo gỡ phải có đầu ra, chứ không thắt nút lại", Thủ tướng yêu cầu.

Về quy định lãi vay dự án BT, Thủ tướng yêu cầu cố gắng ban hành trong tháng 12/2023, khi ban hành rồi thì TPHCM phải làm được vì đã có công cụ thực hiện.

Tiếp lời Thủ tướng, Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Nên nêu quan điểm: "Nghị quyết 98 cho TPHCM mang tính cách mạng và cải cách rất mạnh".

Bí thư TPHCM nhắc lại khoản 5, Điều 12 trong Nghị quyết 98: Trường hợp có quy định khác nhau về cùng một vấn đề giữa Nghị quyết này với luật, nghị quyết khác của Quốc hội, thì áp dụng quy định của Nghị quyết này.

Trường hợp văn bản quy phạm pháp luật khác có quy định cơ chế, chính sách ưu đãi hoặc thuận lợi hơn Nghị quyết 98, thì đối tượng được ưu đãi được lựa chọn áp dụng mức ưu đãi có lợi nhất.

Bí thư Thành ủy TPHCM nhấn mạnh điểm trên rất quan trọng, nếu không lưu ý sẽ vướng.

"Nghị quyết mở hành lang để chúng ta đột phá. Đây là chủ trương chung của Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ… để thực hiện thí điểm trên địa bàn thành phố, chứ không chỉ cho riêng thành phố. Nghị quyết 98 phải sơ kết trong 3 năm, tổng kết trong 5 năm, nếu chúng ta chần chừ, lẩn quẩn, nói qua nói lại, do cái này cái kia thì mất cơ hội", Bí thư Nên nói.

Kết luận hội nghị, Thủ tướng nhấn mạnh: "Nghị quyết đặc thù được Quốc hội ban hành là khi có những vấn đề thực tiễn vượt quá luật, có những vấn đề luật chưa tiếp cận được thực tiễn, phải ban hành Nghị quyết để điều chỉnh".

"Tôi thấy các đồng chí còn ngại, còn sợ. Các đồng chí không ngại gì cả, từ Nghị quyết Bộ Chính trị, sang Nghị quyết Quốc hội, tinh thần là làm sao vận dụng tốt nhất có thể, quan trọng là giải quyết dứt điểm, phải có đầu ra; bàn để tháo gỡ, có đầu ra, bàn để thực hiện nghị quyết tốt. Phải có tư tưởng tấn công, thứ nhất là phân cấp, thứ hai là xóa bỏ thủ tục rườm rà, thứ ba là làm cho công việc đơn giản chứ đừng trở thành phức tạp", Thủ tướng nhấn mạnh.