Thị trường trái phiếu "có dấu hiệu nóng", tiềm ẩn rất nhiều rủi ro

Sáng 25/4, tiếp tục chương trình làm việc phiên họp thứ 10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021.

Trình bày báo cáo của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho hay, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong năm 2021 đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần quan trọng cho việc đạt và vượt 7/12 chỉ tiêu kinh tế - xã hội, kiểm soát, hạn chế tác động của dịch bệnh Covid-19.

Tổng số chi ngân sách nhà nước ước đạt 1.879 nghìn tỷ đồng (bằng 111,4% dự toán), trong đó chi 74 nghìn tỷ đồng để phòng chống dịch và hỗ trợ người dân gặp khó khăn do Covid-19. Tổng số tiết kiệm kinh phí, vốn nhà nước năm 2021 là 72.068 tỷ đồng, một số địa phương có kết quả cao trong tiết kiệm kinh phí ngân sách.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp, hộ kinh doanh gặp nhiều khó khăn, nợ thuế của doanh nghiệp có xu hướng tăng. Tình trạng trốn lậu thuế, nhất là quản lý thu thuế đối với các hoạt động kinh doanh bất động sản còn phức tạp. Đáng lưu ý, còn xảy ra vi phạm trong đấu thầu, mua sắm, quản lý, sử dụng tài sản công ở một số cơ quan, đơn vị.

Ở góc độ cơ quan thẩm tra, Ủy ban Tài chính Ngân sách lưu ý, tình trạng ách tắc trong mua sắm trang thiết bị y tế chưa được tháo gỡ kịp thời. Bên cạnh đó, việc thực hiện các quy định về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí liên quan đến công tác phòng, chống dịch Covid-19 có vi phạm pháp luật trong quản lý, nghiên cứu, ứng dụng khoa học; đấu thầu, mua sắm, quản lý, sử dụng tài sản công.

"Vụ án vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; đưa hối lộ; nhận hối lộ; lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ xảy ra tại công ty Việt Á và một số cơ quan, địa phương đã gây thất thoát, lãng phí kinh phí, tài sản công, gây bức xúc trong nhân dân", Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Phạm Thúy Chinh dẫn chứng.

Ủy ban Tài chính Ngân sách đề nghị Chính phủ làm rõ nguyên nhân, nhất là nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân từ những bất cập của hệ thống văn bản pháp luật trong quản lý khoa học, đấu thầu, mua sắm tài sản công, đấu thầu, mua sắm trang thiết bị, vaccine, thuốc, hóa chất và sinh phẩm xét nghiệm để có giải pháp khắc phục thời gian tới.

Cũng liên quan đến Covid-19, cơ quan thẩm tra chỉ ra, một số tổ chức, cá nhân lợi dụng chủ trương của Đảng và Nhà nước trong việc tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam ở nước ngoài có nhu cầu và hoàn cảnh khó khăn về nước khi dịch bùng phát để trục lợi làm tăng chi phí, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân, lãng phí nguồn lực xã hội.

Trong khi đó, năm 2021, thông tin thị trường bất động sản chưa đầy đủ, thiếu minh bạch, giá bất động sản tăng bất thường tại một số nơi. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển mạnh nhưng có dấu hiệu "nóng"; tiềm ẩn rất nhiều rủi ro, có doanh nghiệp lách luật phát hành trái phiếu sai quy định.

Báo cáo thẩm tra đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội và kế hoạch phát triển kinh tế xã hội cho thấy, khối lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ 6 tháng đầu năm 2021 là 176.828 tỷ đồng, tăng 8,1% so với cùng kỳ 2020. Khối lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng là 15.375 tỷ đồng, tăng 53% so với cùng kỳ.

Ngoài ra, còn có tình trạng một số cá nhân, doanh nghiệp thao túng thị trường chứng khoán gây thiệt hại cho nhà đầu tư, thất thoát lãng phí nguồn lực trong nhân dân. Hoạt động giao dịch, thương mại điện tử, kinh doanh tiền ảo có nhiều diễn biến phức tạp, tiềm ẩn những hình thức lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên mạng Internet mà đến nay vẫn chưa có khung pháp luật rõ ràng, đầy đủ để quản lý vấn đề này.

Ủy ban Tài chính Ngân sách đề nghị Chính phủ thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, thất thoát ngân sách, tài sản công, triệt để tiết kiệm các khoản chi để ưu tiên cho công tác phòng, chống dịch Covid-19 và phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội.

Cùng với đó, tăng cường thanh tra, kiểm tra để bảo đảm tiết kiệm, chống lãng phí trong quản lý, sử dụng ngân sách; chú trọng thanh tra, kiểm tra những lĩnh vực có nhiều nguy cơ phát sinh thất thoát, lãng phí như quản lý tài chính, ngân sách, mua sắm công, đầu tư xây dựng, quản lý sử dụng đất đai, quản lý tài nguyên, khoáng sản.

Đề nghị nữa của cơ quan thẩm tra là đẩy mạnh công tác xử lý sau thanh tra, nhất là thu hồi tài sản bị thất thoát, lãng phí. Nghiêm túc xử lý, kiểm điểm trách nhiệm của người đứng đầu các tổ chức, đơn vị và cá nhân có hành vi vi phạm Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.