“Theo báo cáo của Bắc Ninh thì cả huyện phải nghe tiếng cát tặc”

"Lợi ích từ khai thác cát rất lớn"

- Thủ tướng đang yêu cầu làm rõ đối tượng đe dọa Chủ tịch tỉnh Bắc Ninh do quyết dừng dự án nạo vét sông Cầu và tận thu cát. Là người đứng đầu cơ quan cấp phép cho hoạt động này, ông có ý kiến gì về vấn đề này?

- Ở đây cần xem xét lại vấn đề lợi ích trong việc khai thác cát, còn có sự chồng chéo trách nhiệm của các bên bị cát tặc lợi dụng. Lợi ích từ khai thác cát rất lớn, có thể do va chạm quyền lợi nên xảy ra việc cát tặc đe dọa.

- Ông cho rằng cát tặc có thể là đối tượng đe dọa lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh. Vậy như thế nào gọi là cát tặc? Trách nhiệm của Cục Đường thủy ra sao?

- Theo chủ trương cấp phép nạo vét lòng sông, các tàu nạo vét được hoạt động từ 6h sáng đến 18h tối, những hoạt động ngoài khung thời gian này được hiểu là cát tặc. Cục Đường thủy nội địa không cấp phép cho doanh nghiệp hoạt động vào buổi tối, nếu tàu hoạt động sau 18h tối là trộm cắp, vi phạm.

Cục Đường thủy nội địa không có trách nhiệm bắt cát tặc mà là xử lý các vi phạm đường thủy về an toàn giao thông về xâm hại kết cấu đường thủy nội địa. Thanh tra giao thông đường thủy cũng không được lên phương tiện để bắt cát tặc. Trách nhiệm bắt cát tặc là của các lực lượng chức năng.

- Không có trách nhiệm bắt cát tặc nhưng khi phát hiện, lực lượng của ngành phải có trách nhiệm thông báo cho lực lượng chức năng địa phương?

- Các Chi cục Đường thủy vẫn có thông báo khi phát hiện có cát tặc. Có nhiều đối tượng lợi dụng dự án được cấp phép để hoạt động khai thác cát. Ví dụ như họ vào khu vực đó bảo là được cấp phép, khi đó các lực lượng chức năng cần kiểm tra giấy phép. Hay như ở Bắc Ninh, trong khu vực dự án có 4 tàu được cấp phép, nếu có tàu thứ 5 xuất hiện thì đó là phương tiện của cát tặc.

Việc kiểm soát trên sông phải có lực lượng cảnh sát, giao thông đường thủy và cơ quan chức năng địa phương. Vì thế, khi phát hiện cát tặc các lực lượng chức năng phải vào cuộc làm rõ.

Thanh tra đường thủy không thể vô can!

- Liên quan đến vấn đề này, Cục đã đình chỉ 3 thanh tra giao thông đường thủy. Kết quả giải trình và kiểm điểm đối với các thanh tra này như thế nào thưa ông?

- Lực lượng thanh tra đường thủy báo cáo ban ngày không có hiện tượng khai thác trái phép nhưng ban đêm họ không nắm được. Vì đây là lực lượng thanh tra chuyên ngành, chỉ có 3 người phụ trách, thời gian làm việc là giờ hành chính ban ngày, ban đêm không làm việc. Nhưng nếu như phản ánh của Bắc Ninh là đúng thì thanh tra phải nắm được và có báo cáo.

Theo quyết định đình chỉ đến ngày 20/3 là hết hạn nhưng Cục Đường thủy cho kéo dài thời hạn đình chỉ để làm rõ vấn đề. Theo quan điểm của tôi, không thể nói thanh tra của Chi cục không có trách nhiệm, vì anh được giao quản lý kết cấu hạ tầng ở khúc sông đó, khi xảy ra khai thác cát trái phép ở khúc sông, xâm hại đến luồng anh phải nắm được, không phải sự việc diễn ra trong thời gian ngắn.

- Phía tỉnh Bắc Ninh cho biết mỗi ngày có tới 40 - 50 tàu khai thác cát, điều này có đúng không thưa ông?

- Một tàu cát hoạt động khai thác cát phải mất 3 - 4 tiếng, tiếng máy nổ rất to. Như báo cáo của Bắc Ninh tới 40 tàu khai thác thì cả huyện phải nghe thấy. Các lực lượng Công an và cơ quan chức năng cũng phải kiểm tra, xử lý.

Ở đây tôi muốn nhấn mạnh sự vào cuộc của địa phương là cực kỳ quan trọng với hoạt động khai thác cát trên sông nói chung. Theo số liệu Cảng vụ Đường thủy nội địa khu vực 2 báo cáo, trong 14 tháng trên tuyến sông Cầu có 1.700 lượt tàu hoạt động, mỗi tháng có khoảng 100 lượt tàu trên sông. Nhưng nếu theo báo cáo của Bắc Ninh, một ngày có 40 - 50 lượt tàu thì mỗi tháng phải hàng nghìn lượt tàu hoạt động.

- Lợi ích từ cát rất lớn, theo ông địa phương đóng vai trò như thế nào trong việc quản lý và kiểm soát hoạt động nạo vét luồng sông và khai thác cát?

- Tôi không muốn nói có sự tham gia của địa phương hay không, mà cần có sự phối hợp của địa phương trong quản lý tài nguyên khoáng sản. Cả nước có gần 2.000 bến bãi không phép - đây là nơi trung chuyển cát lậu, nơi tập kết của cát tặc. Việc dẹp bến bãi không phép là trách nhiệm của địa phương.

- Xin cảm ơn ông!

Châu Như Quỳnh (thực hiện)