Thấy gì từ thu nhập trong khu vực nhà nước?

Thu nhập không chỉ là tiền đề của sức mua có khả năng thanh toán, tức là một yếu tố của tiêu dùng, một yếu tố đầu ra, mà còn là giá cả của sức lao động, tức là một yếu tố của sản xuất, một yếu tố đầu vào. Vì vậy thu nhập bình quân một lao động là thông tin rất quan trọng cho các nhà hoạch định chính sách vĩ mô, các nhà đầu tư và quản lý sản xuất kinh doanh. Qua các thông tin do Tổng cục Thống kê công bố, có thể rút ra một số nhận xét đáng lưu ý về thu nhập của lao động trong khu vực Nhà nước.

Trước hết, thu nhập bình quân một lao động một tháng trong 6 tháng qua đã đạt 1.727.300 đồng, tương đương 108 USD. Đây là mức còn thấp, bởi một người lao động còn phải nuôi khoảng 1,8 người, nên bình quân một nhân khẩu chỉ đạt dưới 960 ngàn đồng, tương đương với 60 USD - bình quân 1 ngày chưa đạt 2 USD, tức là chưa vượt qua mức nghèo mới của thế giới!

Xét theo cấp quản lý, trong khi thu nhập bình quân một lao động một tháng của các đơn vị do trung ương quản lý đạt 2.259.000 đồng, thì ở các đơn vị do địa phương quản lý chỉ đạt 1.364.200 đồng, chỉ bằng 60,3%.

Trong 18 ngành kinh tế cấp I, có 9 ngành đạt cao hơn mức bình quân chung là khai thác mỏ; tài chính tín dụng, kinh doanh tài sản và dịch vụ tư vấn; vận tải, kho bãi và thông tin liên lạc; sản xuất và phân phối điện, khí đốt và nước; xây dựng; công nghiệp chế biến; khách sạn, nhà hàng; thương nghiệp, sửa chữa xe có động cơ, mô tô, xe máy và đồ dùng cá nhân. Trong đó 2 ngành thương nghiệp, sửa chữa xe có động cơ, mô tô, xe máy và đồ dùng cá nhân, ngành vận tải, kho bãi và thông tin liên lạc, ngành sản xuất, phân phối điện, khí đốt và nước, ngành xây dựng đạt trên 2 triệu đồng.

Có 8 ngành thấp hơn mức bình quân chung là hoạt động phục vụ cá nhân và cộng đồng; hoạt động khoa học và công nghệ; giáo dục và đào tạo; hoạt động văn hóa, thể thao; y tế và hoạt động cứu trợ xã hội; nông nghiệp và lâm nghiệp; hoạt động Đảng, đoàn thể và hiệp hội; quản lý Nhà nước, an ninh quốc phòng, bảo đảm xã hội bắt buộc; thủy sản. Trong đó thấp nhất là thủy sản chỉ có 1.102.000 đồng, tiếp đến là ngành quản lý nhà nước, an ninh quốc phòng, bảo đảm xã hội bắt buộc chỉ có 1.166.800 đồng; ngành hoạt động Đảng, đoàn thể và hiệp hội 1.217.300 đồng; ngành nông nghiệp và lâm nghiệp 1.262.900 đồng; y tế và hoạt động cứu trợ xã hội 1.372.800 đồng; hoạt động văn hóa, thể thao 1.428.200 đồng; giáo dục và đào tạo 1.432.800 đồng. Trong các ngành trên, những đơn vị thuộc địa phương quản lý còn thấp hơn nhiều.

Tình hình trên có nguyên nhân do hiệu quả hoạt động của các ngành, các cấp có sự khác biệt lớn. Các đơn vị do địa phương quản lý hoạt động thường kém hiệu quả hơn ở các đơn vị do trung ương quản lý, một mặt vì những đơn vị này có quy mô nhỏ, sản xuất mang nặng tính gia công, thương mại mang nặng tính đại lý, thị trường tiêu thụ nhỏ hẹp, chủ yếu tiêu thụ ở trong nước, thậm chí không vượt khỏi địa bàn... Các đơn vị trung ương có lợi thế về vốn, trình độ quản lý, thị trường tiêu thụ..., phần lớn thuộc các tổng công ty lớn, lại thường được Nhà nước bảo hộ nhiều hơn. Có nguyên nhân do lương trong khu vực hành chính sự nghiệp phụ thuộc vào bậc lương do Nhà nước định đoạt, mặc dù vài năm nay có sắp xếp lại bậc lương, hay tăng lương tối thiểu, nhưng về thực chất cũng chỉ là bù giá, bản thân mức lương vẫn còn rất thấp.

GDP của Trung Quốc gấp đôi của Việt Nam, nhưng mức lương của Vụ trưởng của Trung Quốc gấp khoảng 5 lần của Việt Nam. Có nguyên nhân do tính bao cấp về tiền lương cũng còn lớn, nhất là những bao cấp trước đây về nhà ở, bao cấp hiện nay về xe cộ, điện thoại, rồi tình trạng kinh tế phong bì... Đó là chưa nói tới tình trạng tham nhũng về đất đai, đục khoét vốn đầu tư... khá phổ biến và nghiêm trọng, mà chỉ tiêu "thu nhập" trong báo cáo thống kê chưa thể bao quát hết được.

Theo Ngọc Minh
Thanh Niên