Hà Tĩnh:

Tàu “khủng” hút cát trên biển, phá nát ngư trường

Thứ sáu, 09/08/2013 - 13:17

(Dân trí) - Nhiều tháng qua, một công ty nước ngoài thi công san lấp mặt bằng tại Cảng Sơn Dương đã ngang nhiên đưa một trong những con tàu có công suất khai thác cát thuộc hàng lớn nhất thế giới tới khu vực không thuộc phạm vi được cấp phép.

Không chỉ khiến nhà nước thất thu một khoản tiền lớn, việc con tàu mặc sức khai thác cát không đúng vị trí quy hoạch đã khiến môi trường biển bị ảnh hưởng nghiêm trọng, đặc biệt là ngư trường của ngư dân bị tàn phá nặng nề. Ngư dân nhiều xã tại huyện Kỳ Anh (Hà Tĩnh) đang kêu trời trước thực trạng trên.

Tàn phá ngư trường, cuốn luôn ngư cụ

Với sự hỗ trợ tích cực của người dân các xã Kỳ Khang, Kỳ Phú, Kỳ Xuân (huyện Kỳ Anh), trong suốt một tháng qua PV Dân trí đã có mặt tại khu vực Cảng Vũng Áng và vùng biển phụ cận để tìm hiểu hoạt động của tàu Vasco Da Gama - “hung thần” đang tàn phá dữ dội ngư trường biển của ngư dân nơi đây. Ông N., chủ một cửa hàng hải sản nhỏ nằm sát bờ biển Kỳ Khang, bức xúc: “Ở đây ai cũng gọi con tàu hút cát ấy là hung thần. Nó tàn phá quá nặng nề ngư trường của ngư dân. Nhiều tàu thuyền của chúng tôi đã bị mất lưới sau khi con tàu này quét qua”.

Tàu Vasco de Gama - hung thần của ngư trường biển tại hai huyện Kỳ Anh và Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh

Ông N. cho biết: “Nhiều ngư dân đi biển về nói nhiều vị trí biển đã trở nên sâu hoắm sau khi con tàu này quét qua. Họ đang sống trong nỗi lo và sự bất bình tột độ”.

Việc đột nhập con tàu khủng tàn phá ngư trường này là điều không dễ đối với cơ quan chức năng tại Hà Tĩnh. Đây là bức ảnh hiếm hoi mà PV Dân trí tiếp cận được toàn cảnh hệ thống máy móc, đường ống hút, xã cát trên con tàu khủng Vasco De Gama

Là người sống cạnh mép biển, ông N. nắm rất rạch ròi hành trình ra biển hút cát lậu của tàu Vasco Da Gama. “Mỗi ngày con tàu này thực hiện hai chuyến, khoảng 7h sáng tàu xuất bến, đến gần trưa về xả cát; chiều khoảng 14h tàu lại ra xuất bến đến chiều tối đầy hàng thì quay về xả. Nhiều hôm tàu hút cát cả vào ban đêm, cả một vùng biển sáng chưng vì đèn của con tàu này phản chiếu”.

Anh Tuấn, một ngư dân cũng ở xã Kỳ Khang nói thêm, tàu Vasco đi lại hút cát trái phép, ngư dân ai cũng biết, có điều rất khó để ngăn cản họ. “Mỗi lần ra biển, con tàu cứ chạy dọc bờ cách đất liền chỉ mấy hải lý rồi thả vòi xuống hút cát. Việc ngăn chặn của ngư dân, thậm chí cả của một số lực lượng chức năng là không thể vì con tàu quá lớn, không thể tiếp cận”.

Đến giữa tháng 7, khi nhận được thông tin của Dân trí, một cán bộ tại Cảng vụ Hà Tĩnh cho biết, đã có ý kiến với đại diện của chủ con tàu Vasco ngừng ngay việc khai thác cát không đúng với phạm vi cho phép. Vị cán bộ này cũng khẳng định, với sự nhắc nhở này chắc chắn tàu Vasco De Gama sẽ tuân thủ. Thế nhưng, mới đây một nhóm phóng viên cùng với ngư dân đã phát giác con tàu này đang ngang nhiên hút cát trái phép tại ngư trường của ngư dân các xã Cẩm Nhượng, Cẩm Lĩnh, huyện Cẩm Xuyên.

Tàu Vasco Da Gama được nhóm phóng viên và ngư dân phát hiện đang hút cát trái phép tại ngư trường Cẩm Nhượng cách bờ biển khoảng 2 hải lý vào chiều ngày 5/8 (ảnh: VNN)

Sau khi bị ghi hình, con tàu đã nhổ neo bỏ chạy về vùng biển huyện Kỳ Anh. Mọi nỗ lực bám đuổi của nhóm PV và ngư dân đều trở nên vô vọng, vì con tàu hút cát trái phép này chạy với vận tốc quá lớn.

Tiếp nối sai phạm

Theo tìm hiểu của PV Dân trí, tàu Vasco Da Gama thuộc sở hữu của Công ty Jan De Nul NV, quốc tịch Luxembourg, có văn phòng đại diện tại Phòng văn thư, số nhà 3B, Khu du lịch Sinh thái Hồ Tây Voi, xã Kỳ Thịnh, huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh. Công ty Jan De Nul NV là đối tác thực hiện hợp đồng san lấp mặt bằng cho tập đoàn Fornosa tại Dự án gang thép và Cảng nước Sơn Dương.

Việc con tàu Vasco Da Gama ngang nhiên càn quét, khai thác cát trái phép tai ngư trường của nhiều xã tại huyện Kỳ Anh là nối tiếp những sai phạm đã được Hải đoàn 38 Biên phòng Việt Nam và Biên phòng Hà Tĩnh phát hiện, xử lý trước đó.

Cụ thể, vào lúc 6h ngày 28/2/2013/ khi đang thực hiện hoạt động tuần tra trên biển, Hải Đoàn 38- thuộc Biên phòng Việt Nam đã phát hiện tàu Vasco Da Gama do ông Alain Josiane Marcel, quốc tịch Bỉ làm thuyền trưởng, cùng 38 thuyền viên thuộc nhiều quốc tịch đang tổ chức khai thác cát tại toạ độ 18 độ 28 phút 00N, 106 độ 12 phút 00 E2, thuộc vùng biển tỉnh Hà Tĩnh.

Hải đoàn 38 (Biên phòng Việt Nam) cùng Đồn biên phòng Vũng Áng (Biên phòng Hà Tĩnh) lập biên bản xử phạt phạt hành chính tàu Vasco De Gama khai thác cát không đúng địa điểm, phạm vi cho phép hôm 28/2/2013

Tiến hành kiểm tra, Hải đoàn 38 đã phát giác con tàu đang khai thác không đúng vị trí, chưa được cơ quan chức năng nào tại Việt Nam cấp phép. Ngay sau đó, Hải Đoàn Biên phòng 38 đã tiến hành lập biên, giao Đồn biên phòng Vũng Áng (thuộc Biên phòng Hà Tĩnh) Hà Tĩnh xử lý. Sai phạm của tàu Vasco Da Gama đã được làm rõ, đó là hành vi khai thác tài nguyên không đúng địa điểm, phạm vi cho phép, được quy định tại Điều 10, khoản 3, Nghị định 1372004/NĐ-CP.

Đồn biên phòng Vũng Áng cũng chỉ rõ, sai phạm này không chỉ thuộc về công ty Jan De Nul NV mà còn cả chủ đầu tư, tập đoàn Formosa khi đơn vị này chỉ đạo cho công ty Jan De Nul cho tàu Vasco Da Gama tiếp tục khai thác cát ở những toạ độ lân cận mặc dầu chưa được sự cho phép của cơ quan chức năng.

Những tưởng sau khi bị phạt hành chính với số tiền 40 triệu đồng, tàu Vasco Da Gama sẽ không tái phạm, thế nhưng, liền ngay sau đó con tàu này vẫn tiếp tục tổ chức khai thác cát trái phép dẫn đến phản ứng mạnh mẽ của người dân địa phương và chính quyền địa phương.

“Việc hút cát này hết sức nguy hiểm, làm hại đến ngư trường đánh bắt, đời sống ngư dân, môi trường trên biển bị đảo lộn”, ông Trần Hữu Duyệt – Phó Chủ tịch UBND huyện Cẩm Xuyên bức xúc phản ánh.

Được biết, hiện chính quyền các huyện Cẩm Xuyên, Kỳ Anh đã có công văn gửi UBND tỉnh Hà Tĩnh đề nghị tỉnh chỉ đạo các cơ quan chức năng ngăn chặn kịp thời việc hút cát trái phép, đồng thời xử lý nghiêm hành vi sai phạm của con tàu khủng này.

Văn Dũng - Huy Thái