“Tăng thu nhập cho công chức để tránh tình trạng… sách nhiễu”

Hà Nội cần cơ chế đặc thù. Các đặc khu kinh tế tới đây cần cơ chế đặc thù. Và TPHCM cũng đang xin cơ chế đặc thù để phát triển. Quan điểm của ông về việc này?

TPHCM có vị trí rất đặc biệt trong sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Trong những năm vừa qua, thành phố có mức tăng trưởng rất cao so với trung bình của cả nước (1,5 – 1,6 lần), đóng góp 21% GDP, 28% thu ngân sách. Nhưng so với vị trí, vai trò, so những lợi thế của mình thì thời gian vừa qua, TPHCM cũng đã có sự tăng trưởng chậm lại. Để phát huy sự đóng góp của thành phố với đất nước cũng như thể hiện sự quan tâm của đất nước với TPHCM thì cần có một cơ chế đặc thù, đột phá để khai thác tiềm năng lợi thế của thành phố đầu tàu này.

Nguồn lực cho phát triển chúng ta đang thiếu và giải pháp đặt ra là phải đưa ra các cơ chế, chính sách đột phá làm nguồn lực, động lực cho sự phát triển của thành phố. Ví dụ, đất đai là nguồn lực rất quan trọng của TPHCM mà một đơn vị diện tích đất nơi đây có thể tạo ra giá trị gia tăng cao hơn các địa phương khác. Cho phép việc chuyển đổi một số diện tích đất trồng lúa thành đất dịch vụ là một việc rất cần thiết. Vậy nên cần có đặc thù cho TPHCM để làm những việc như vậy.

Nhiều cơ chế được đề xuất, đưa ra trong dự thảo Nghị quyết khác với quy định của pháp luật hiện hành, thậm chí có vấn đề được xem là “vượt quyền” Quốc hội. Đâu là giới hạn trong trường hợp này, thưa ông?

Một trong những nguyên tắc rất quan trọng là đặc thù nhưng không được trái Hiến pháp, không được trái các điều ước quốc tế mà Việt nam đã tham gia.

Trên nguyên tắc này, có thể cho phép TPHCM phê duyệt các dự án nhóm A. Đây là việc thuộc thẩm quyền của Thủ tướng nhưng phân cấp cho thành phố để đơn giản thủ tục hơn nhằm thúc đẩy những dự án hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế xã hội. Hay việc quyết định các mức phí, lệ phí đặc thù hoàn toàn có thể giao thẩm quyền cho thành phố. Chúng ta cũng có thể nghiên cứu một số loại thuế tài sản…

Vấn đề này báo cáo thẩm tra của UB Tài chính ngân sách cũng đặt vấn đề giao Chính phủ sớm trình Quốc hội dự án luật thuế tài sản và cho phép thí điểm trước hết ở TPHCM. Chuyện thuế tài sản, cần đánh giá tác động rõ ràng hơn về đối tượng áp dụng cũng như phương pháp tính thuế để vẫn đảm bảo sự phát triển bình thường, không làm giảm đi yếu tố cạnh tranh của TPHCM so với địa bàn khác.

2 đề xuất khác dường như thuyết phục các đại biểu Quốc hội hơn là việc trao quyền chủ động để thành phố quyết định mức lương, tăng thu nhập cho cán bộ, công chức, chuyên gia cũng như thêm những nguồn thu để lại cho thành phố để đầu tư phát triển hạ tầng?

Cơ chế cho phép nâng thu nhập cho cán bộ công chức của thành phố tôi rất ủng hộ vì khối lượng công việc tại địa bàn như TPHCM rất lớn so với địa phương khác. Tăng thu nhập là cần thiết để tạo động lực cho cán bộ công chức, tránh tình trạng sách nhiễu. Theo đó, thành phố vẫn bảo đảm mức lương cơ sở như cả nước nhưng có tỷ lệ điều tiết lại để nâng cao thu nhập cho cán bộ.

Còn việc giữ lại nguồn thu từ đất đai, cổ phần hoá DNNN… để có dư địa cho thành phố sử dụng nguồn lực để phát triển, đảm bảo khả năng trả nợ của TPHCM. Vấn đề là sử dụng nguồn lực tài chính đó làm sao cho hiệu quả thì sự phát triển của TPHCM cũng sẽ đóng góp cho sự phát triển của đất nước.

Ông vừa nói đến cơ chế động lực để thu hút nhân tài nhưng có ý kiến là tăng lương chưa phải là yếu tố cốt yếu để giữ chân người tài mà cần có cơ chế để lựa chọn, tạo điều kiện cho việc tự quyết định bộ máy, tổ chức thế nào cho hiệu quả?

Theo tôi, việc này phải làm “rộng tay” hơn nữa vì chính quyền đô thị khác chính quyền nông thôn. Ví dụ, Chính phủ đã quy định số lượng cụ thể các sở, ngành ở địa phương, nhưng TPHCM có thể tổ chức nhiều hơn, ít hơn. Cần giao cho thành phố tự chủ sắp xếp bộ máy của mình để công việc hiệu quả hơn.

Xin cảm ơn ông!

P.Thảo (ghi)