Tai nạn lao động đang gia tăng, lặp lại về tính chất nghiêm trọng

Ông Nguyễn Anh Thơ - Phó Cục trưởng Cục An toàn lao động (Bộ LĐ-TB&XH) trao đổi với PV Báo Dân trí về 2 vụ tai nạn lao động liên tiếp diễn ra tại Hải Phòng và Hòa Bình hôm 18/11.

Thưa ông, trong ngày 18/11 đã xảy ra liên tiếp 2 vụ tai nạn lao động gây chết người tại Hải Phòng và Hòa Bình, gây ảnh hưởng không tốt tới dư luận. Ý kiến của ông về vấn đề này ra sao?

Ngày 18/11 đã xảy ra 2 vụ tai nạn lao động gây chết và làm bị thương nhiều người tại Hải Phòng và Hòa Bình. Qua báo cáo nhanh của địa phương cho thấy, việc vi phạm an toàn lao động đang có xu hướng gia tăng và lặp lại về tính chất nghiêm trọng.

Vụ sập cần cẩu ở Hải Phòng, vụ sập mỏ than ở Hòa Bình là tình trạng lặp lại của sập cần cẩu ở Hà Nội cuối năm 2014 và đầu năm 2015, vụ sập mỏ than ở Quảng Ninh năm 2014.

Qua khảo sát ban đầu cho thấy, các chủ sử dụng lao động tại các nơi làm việc có nhiều dấu hiệu vi phạm các quy định về an toàn, vận hành và các quy chuẩn trong hoạt động và sản xuất.

Riêng chiếc cần cẩu gây tai nạn ở Hải Phòng mới được một công ty kiểm định của Bộ Xây dựng kiểm định tại hiện trường và chưa công bố kết quả cuối cùng.

Vụ tai nạn cần cẩu tại Hải Phòng và sập hầm mỏ ở Hòa Bình vừa qua, dấu hiệu vi phạm này thể hiện ra sao, thưa ông?

Mặc dù nguyên nhân chính thức sẽ được cơ quan chức năng công bố sau này, nhưng có nhiều dấu hiệu có thể khẳng định ngay được.

Như vụ sập mỏ than ở Tân Lạc (Hòa Bình) diễn ra ở một vùng khoáng sản có lịch sử là khai thác than thổ phỉ từ hàng chục năm trước. Việc khai thác này đã để lại rất nhiều mối nguy hiểm, cụ thể là những hố tích nước, bùn đất và rất khó kiểm soát về độ ổn định địa chất.

Trong khi đó, đơn vị khai thác không đủ năng lực khảo sát, không có những biện pháp kiểm soát đầy đủ rất dễ xảy ra tai nạn, rất dễ xảy ra sập lò. Khi tiến hành khảo sát với những vùng lò trước kia đã có sẵn và nền đất yếu, doanh nghiệp phải áp dụng các biện pháp chống đỡ và công nghệ hiện đại như tại Quảng Ninh thì các tai nạn sẽ khó xảy ra.

Liên quan đến vụ sập cần cẩu tại Hải Phòng. Với những thiết bị nâng có tầm hoạt động rộng đáng ra không được cho phép hoạt động trong những khung giờ có nhiều người qua lại. Đồng thời, việc lưu giữ các thiết bị cũng phải đảm bảo trong phạm vi công trường.

Tuy nhiên, việc tai nạn xảy ra giữa buổi sáng cho thấy quy định này đã phần nào bị vi phạm.

Hai vụ tai nạn mới xảy ra có tính lặp lại những vụ tai nạn lớn trước đây. Điều này chứng tỏ công tác giám sát của cơ quan quản lý địa phương và ý thức chấp hành của chủ sử dụng lao động tại các công trình chưa tốt?

Để giảm tai nạn lao động, Cục An toàn lao động đã có nhiều hoạt động thông tin tuyên truyền pháp luật cũng như huấn luyện cho cả người đào tạo, người lao động và chủ sử dụng lao động về những việc cần làm nhằm đảm bảo an toàn vệ sinh lao động.

Tuy nhiên, sự việc trên cũng cho thấy thực tế là công tác giám sát còn chưa được thường xuyên và thực chất.

Nếu như thời gian trước đây, chúng ta tăng cường tuyên truyền, giám sát thì tình hình có thuyên giảm. Nhưng do cơ quan quản lý nhà nước còn thiếu nhân lực trong công tác thanh tra.

Mặt khác, nếu cơ quan quản lý chưa chú ý đến tăng cường kiểm tra sẽ khiến các doanh nghiệp sao nhãng công tác an toàn tại công trình xây dựng. Thực  tế sự cố nghiêm trọng đã xảy ra.

Qua vụ sập hầm ở Hòa Bình cho thấy việc cấp phép và thẩm định công trình khai thác dường như còn chưa đi đôi với nhau. Ông có ý kiến gì về điều này?

Hiện nay vấn đề cấp phép cho hoạt động kinh doanh nói chung cũng như hoạt động khai thác mỏ, các công trình chủ yếu là các cơ quan chuyên ngành.

Các cơ quan ngành LĐ-TB&XH chỉ được tham gia ở khâu hậu kiểm. Tức là các hoạt động sản xuất kinh doanh diễn ra rồi mới tiến hành kiểm tra, chứ không tham gia từ đầu khi phê duyệt dự án đó. Đây là một thực tế cần điều chỉnh.

Từ nay tới khi Luật An toàn vệ sinh lao động sẽ có hiệu lực (1/7/2016), chúng tôi sẽ ban hành các văn bản quy định yêu cầu các đơn vị liên quan có báo cáo đánh giá rủi ro để kiểm soát những nguy cơ tai nạn từ nguồn, ngay trong quá trình lập các báo cáo hoặc khi phê duyệt các dự án.

Vì như vậy, kèm theo quá trình phê duyệt dự án đó có những đánh giá về nguy cơ mất an toàn khi chúng ta xây dựng án cũng như tiến hành sản xuất.

Xin cảm ơn ông!

Hoàng Mạnh (thực hiện)