Quốc hội “đau đầu” vì số chênh dự báo

Phê bình công tác dự báo thống kê

Đánh giá bổ sung kết quả thực hiện các chỉ tiêu kinh tế 2009, có 17 chỉ tiêu đạt và vượt so với Nghị quyết Quốc hội, 8 chỉ tiêu không đạt. So với số đã báo cáo tại kỳ họp trước, có 14 chỉ tiêu thay đổi trong đó một số đạt kết quả cao hơn, thể hiện sự chuyển biến tích cực của nền kinh tế trong những tháng cuối năm 2009.

Chỉ số giá tiêu dùng CPI tháng 12/2009 tăng thấp, 6,52%, thấp hơn số ước thực hiện 7% đã báo cáo Quốc hội.

Tuy nhiên, báo cáo thẩm tra của UB Kinh tế cũng cảnh báo nhiều hạn chế, nguy cơ của nền kinh tế. Các cân đối vĩ mô chưa được cải thiện, tiềm ẩn nhiều yếu tố bất ổn.

Bội chi ngân sách ở mức cao, 6,9% GDP, nợ Chính phủ lên đến 41,9% GDP, huy động vốn trái phiếu Chính phủ chỉ đạt 30% nhiệm vụ năm, đặt ra thách thức trong việc cân đối nguồn vốn để đảm bảo nhu cầu chi. Nhập siêu ở mức khá cao, 21,6% kim ngạch xuất nhập khẩu cùng với sự suy giảm của dòng vốn đầu tư nước ngoài làm cán cân thanh toán tổng thể bị thâm hụt 8,8 tỷ USD (số báo cáo Quốc hội kỳ trước chỉ thâm hụt 1,9 tỷ USD) - mức thâm hụt cao nhất nhiều năm gần đây, gây sức ép lên ung cầu ngoại tệ và tỷ giá. Chính sách tài khóa tiền tệ nới lỏng để ngăn chặn suy giảm kinh tế nhưng cũng gây áp lực đến mặt bằng giá, tiềm ẩn nguy cơ lạm phát cho 2010.

Nhìn chung tình hình, UB Kinh tế phê bình công tác dự báo thống kê. Chỉ trong vòng hơn 2 tháng tính từ thời điểm báo cáo Quốc hội kỳ trước đến hết năm, chênh lệch giữa số liệu ước tính và số thực hiện quá lớn. Thu ngân sách cao hơn số ước thực hiện tới gần 51.700 tỷ đồng, tương đương gần 3% GDP, gần bằng một nửa số bội chi ngân sách 2009. Mức thâm hụt cán cân thanh toán năm so với số ước tính cũng chênh lệch gần 8 tỷ USD, ảnh hưởng không nhỏ đến quyết định xử lý bù đắp bội chi, lập kế hoạch cho năm sau.

2010 sẽ “căng” hơn nhiều

UB Kinh tế cũng chỉ ra một số tình hình, thách thức mới cho việc thực hiện kế hoạch phát triển KT-XH 2010. Chỉ số giá tiêu dùng những tháng đầu năm tăng cao, thách thức lớn cho việc thực hiện mục tiêu kìm giữ CPI tăng không quá 7%. Nhóm hàng hóa thiết yếu liên quan trực tiếp đến đời sống người dân đều tăng mạnh như nhà ở, vật liệu xây dựng tháng 2 tăng 1,75%, tháng 4 tăng 2,51%; nhóm hàng ăn uống dịch vụ tháng 2 tăng 3,09%, tháng 4 tăng 0,43%.

Phần lớn các doanh nghiệp hiện tiếp cận nguồn vốn rất khó khăn, lãi suất tăng cao tới 17-18%/năm, sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến tăng trưởng trong những quý tiếp theo của năm.

Nhập siêu 4 tháng đầu năm ở mức cao, 4,7 tỷ USD trong bối cảnh cán cân thanh toán tổng thể năm 2009 đã thâm hụt 8,8 tỷ USD đang tiếp tục gây sức ép đến thị trường ngoại hối và tỷ giá. Vòng xoáy nhập siêu - suy giảm giá trị đồng nội tệ - lạm phát - áp lực điều chỉnh tỷ giá - lạm phát sẽ gây thách thức lớn cho ổn định kinh tế vĩ mô.

Bên cạnh việc ghi nhận những nỗ lực, thành công của công tác chỉ đạo, điều hành để thoát khỏi khủng hoảng, phục hồi tăng trưởng những tháng đầu năm 2010, Chủ nhiệm UB Kinh tế Hà Văn Hiền vẫn cho rằng, việc áp dụng mức thắt chặt chính sách tiền tệ vừa qua quá “mạnh tay”, dẫn tới sụt giảm quá nhanh mức tăng tổng dư nợ tính dụng, làm lãi suất tăng cao không bình thường.

Việc điều chỉnh giá một số mặt hàng cơ bản như điện, than, nước, xăng dầu… diễn ra đồng thời trong một khoảng thời gian rất ngắn cùng với việc điều chỉnh tỷ giá 2 lần trong vòng 2 tháng và triển khai ngay trước tết nguyên đán đã gây hiệu ứng cộng hưởng, là một trong những nguyên nhân làm CPI tăng cao đột biến trong quý I.

Về tình hình thực hiện thu chi ngân sách, tính đến 15/4/2010, tổng thu đạt gần 30% dự toán năm, tổng chi đạt hơn 25%. Bội chi ngân sách ở mức xấp xỉ 15.500 tỷ đồng, bằng 12,6% dự toán.

UB Tài chính ngân sách “nhắc nhở”, việc điều hành ngân sách và đảm bảo an ninh tài chính trong 2010 sẽ gặp nhiều khó khăn hơn do thông qua điều chỉnh mức tăng bội chi đột biến lên trên 5% GDP, cùng với việc tăng phát hành trái phiếu chính phủ đã đẩy dư nợ Chính phủ tăng cao, dự kiến chiếm 44,6% vào cuối năm.

P.Thảo