Phu vàng kể về hang khai thác đã tồn tại 20 năm nay

>> Vụ 3 người kẹt dưới hang sâu: Đưa 1 nạn nhân ra ngoài

Hang Nước nằm trên địa bàn bản Kịt, xã Lũng Cao, huyện Bá Thước - nơi diễn ra tình trạng khai thác vàng trái phép nằm cách trung tâm huyện Bá Thước 40km. Từ trung tâm huyện vào đến xã Lũng Cao dài 20km, tiếp đó, theo con đường đất đi khoảng 8km là đến bản Kịt. Rồi từ đây không còn cách nào khác là phải đi bộ xuyên qua những cánh rừng.

Chúng tôi phải nhờ người dân địa phương dẫn đường. Những lớp đá lởm chởm, trơn trượt trải dọc gần như suốt quãng đường đi. Sau hơn 3 giờ đồng hồ đi bộ vượt quãng đường 10km đi giữa cánh rừng của vườn quốc gia Pù Luông, phóng viên Dân trí đã tiếp cận hiện trường hang đào vàng nơi các nạn nhân đang mắc kẹt dưới độ sâu hơn 80m.

Tại đây, lán trại được các phu vàng dựng lên để phục vụ việc đào, đãi vàng. Những lớp đá được kè xung quanh các chân núi rất cận thận để ngăn sự sạt lở. Nơi đây giống như một công trường khai thác đá. Cửa hang Nước mới nhìn qua bên ngoài, ít ai có thể nhận biết đây là hang đào vàng. Bởi cửa hang vừa hẹp, xung quanh cỏ dại mọc um tùm, nhìn chỉ giống như một hố nhỏ.

Qua tìm hiểu của phóng viên Dân trí, tại bản Kịt có hàng chục hang vàng, trong đó hang Nước nơi xảy ra vụ ngạt khí đã tồn tại 20 năm nay. Xung quan khu vực hang Nước có nhiều điểm khai thác vàng trái phép đã bị bỏ hoang từ lâu.

Do việc khai thác diễn ra thường xuyên và liên tục đã khiến cho trữ lượng vàng tại đây cạn kiệt, các chủ mỏ đã chuyển sang khai thác ở những điểm khác từ lâu. Chỉ còn số ít phu vàng vẫn bất chấp nguy hiểm xuống các hang sâu đào đãi vàng. Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông và chính quyền địa phương đã nhiều lần truy quét, nhưng tình trạng khai thác vàng trái phép tại hang Nước chỉ lắng xuống một thời gian rồi đâu lại vào đó.

Anh B.T.T, ở thành phố Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình, sau khi nghe tin cũng đến hiện trường để xem công tác giải cứu nạn nhân. Anh T cũng là người đã từng tham gia đào vàng tại đây nhiều năm về trước.

Theo anh T, tuy miệng hang rất hẹp, nhưng khi vào bên trong, hang có thể chứa hàng chục người cùng lúc. Hang có độ sâu hơn 100m. Để giúp cho việc đi lại thuận lợi, các phu vàng đã cắm cọc kè dọc lối đi vào hang. Hiện nơi đây chỉ có một số phu vàng vào khai thác.

Hang này có cách đây khoảng 20 năm và đã được chủ cũ bỏ lâu nay. Hiện nay, những người đang khai thác tại đây chỉ làm lại của chủ cũ. Được biết, vào tháng 8/2015, tại hang này cũng từng xảy ra tai nạn khiến một người tử vong do ngạt nước.

Lý do anh T có mặt tại hiện trường là vì ngày xưa anh cùng các phu vàng có quen biết nhau. Sau khi nghe tin xảy ra vụ việc, anh lên đây để xem ai cần hỏi cái gì thì nói, bởi vì anh cũng đã từng xuống hang này tham gia khai thác nên quen thuộc đường đi, lối lại trong hang. Tuy nhiên, vì lý do an toàn, nên lực lượng tìm kiếm cứu nạn không đồng ý để anh xuống hang.

Cũng theo anh T, hiện tại, dưới hang có ngập nước, đến khu các nạn nhân nằm có độ sâu khoảng 85m, các nạn nhân có thể nằm rải rác dọc trong hang.

“Nghề làm vàng cũng vất vả, nguy hiểm, tôi nghỉ lâu rồi. Cơ quan chức năng đã lấp hang và đốt lán trại nhiều rồi. Nhưng do anh em muốn tìm công ăn việc làm nên làm thôi. Thời kỳ mới phát hiện ra hang này mới đỏ, giờ chỉ làm xái, xỉ thôi, ngày được 200 - 300 nghìn là cùng, khó lắm. Cả vùng này rất nhiều hang nhưng bây giờ bỏ hết rồi không ai làm nữa. Mình đi thì mình cũng làm bình thường nên nó cũng không xảy ra một cái gì cả. Bình thường nếu không đưa máy nổ xuống thì mấy chục người xuống cũng không sao. Phía dưới hang có động rất rộng. Nếu đeo bình oxy vào rất khó đi, có thể xách trên tay, bởi ngày trước những phu vàng có thể xách xô đất đi lên”, anh T cho biết.

Trao đổi với phóng viên Dân trí tại hiện trường, ông Võ Minh Khoa - Phó chủ tịch UBND huyện Bá Thước cho biết, do đường lên nên rất khó khăn trong việc tiếp cận. Sau khi nhận được tin, huyện đã bàn bạc và thống nhất xin ý kiến tỉnh. Sau đó, lực lượng Công an và Quân sự cũng đã vào quản lý vấn đề an ninh. Địa hình rất sâu và hiểm trở, lực lượng tìm kiếm cứu nạn của Cảnh sát PCCC đã đeo thiết bị nhưng do cửa hang quá hẹp, đường hang khúc khuỷu, nên đã xuống đến 3 lần và buộc phải quay trở lại.

Liên quan đến vấn đề công tác quản lý nhà nước trên địa bàn đối với tình trạng khai thác vàng trái phép, ông Khoa cho biết: Địa bàn này chủ yếu giáp ranh với Hòa Bình nhiều hơn, còn cách Bá Thước (Thanh Hóa) rất xa. Công tác quản lý nhà nước về khai thác trái phép chưa được tốt, dù chính quyền địa phương cũng đã rất nỗ lực nhưng không thể kiểm soát hết được. Trước đây, vùng này là vùng đào vàng sôi động, rất đông. Lần này nhân dân phản ánh việc đào vàng trái phép, và hiện nay nghe tin chính quyền cũng rất bất ngờ về việc đáng tiếc này.

“Trong thời gian tới, về góc độ quản lý nhà nước, huyện sẽ tăng cường, chủ động, cố gắng kiểm soát chặt chẽ, hạn chế và chưa giám chắc được có triệt để hay không, nhưng để làm sao hạn chế đến mức thấp nhất việc đào đãi vàng nhỏ lẻ”, ông Khoa khẳng định.

Cũng theo ông Khoa: “Phương án của chính quyền huyện Bá Thước là sẽ báo cáo với tỉnh, cố gắng bằng mọi giá, đánh sập hết tất cả các hang đào, đãi vàng trái phép trong đây, tốt nhất là phương án đấy. Còn cách quản lý mà theo dõi, chỉ đạo thì mất rất nhiều thời gian, tốn công sức. Thực ra mấy cái hang này tỉnh chỉ đạo đánh sập mấy lần rồi, trước đây lực lượng của huyện, xã vào đốt tất cả các lán trong này nhiều lần rồi. Hang phía dưới đã đánh sập, vẫn còn lại vài hang”.

Vào khoảng 12h ngày 9/6, lực lượng tìm kiếm đã tiếp cận và đưa được thi thể anh Khà Văn Huyền ra khỏi hang. Anh Huyền được tìm thấy ở độ sâu 80m.

Gia đình cùng hơn 20 người bản Nà Lụt đã cắt rừng vào hiện trường cùng lực lượng chức năng đưa anh Huyền về nhà để mai táng. Được biết, anh Huyền có vợ và 2 con, con trai lớn vừa học xong lớp 9, con gái còn nhỏ. Gia đình tuy không mấy khó khăn nhưng anh vẫn theo bạn vào rừng khai thác vàng trái phép.

Ông Nguyễn Văn Dũng - Chủ tịch UBND huyện Bá Thước cho biết, nếu thời tiết thuận lợi thì trong ngày hôm nay sẽ đưa được nốt nạn nhân cuối cùng là anh Phạm Văn Dụng ra khỏi hầm.

Trước đó như đã đưa tin, các anh bị ngạt khí, mắc kẹt trong hang Nước từ ngày 5/6.

Duy Tuyên