Phải có phương án cho tình huống xấu “nghìn năm một lần”

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Đình Xuân, uỷ viên UB Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội nói: Vấn đề về bô xít hiện nay có người bảo là phải xem xét thận trọng, có người bảo dừng hẳn, còn bên phía tập đoàn Than Khoáng sản (TKV) nói không vấn đề gì phải dừng… Thật ra muốn có một quyết sách cho vấn đề này phải có đầy đủ thông tin. Bây giờ, việc đầu tiên tôi mong muốn là phía Tập đoàn Than khoáng sản và Chính phủ phải chủ động thông tin.

 

Chúng ta đầu tư mất bao nhiêu, giá nhôm trên thế giới là bao nhiêu, tình hình cung cầu trong vòng 10 - 20 năm nữa thế nào. Về công nghệ, nước nào công nghệ giống mình và hiện họ vẫn đang làm, điều kiện họ thế nào, có an toàn không, có sự cố gì chưa.

 

Chúng ta cũng công bố công trình chống được động đất cấp mấy và khu đó động đất cấp mấy là tối đa rồi mô hình nếu xảy ra sự cố bất khả kháng. Như lãnh đạo TKV thừa nhận, kể cả nhà máy hạt nhân vẫn nổ, vấn đề là người ta có dự phòng không. Trong trường hợp vỡ hồ bùn đỏ, trong vòng bao nhiêu phút có lực lượng làm công việc này, bao nhiêu phút làm việc kia…

 

 

Những thông tin từ những người bảo vệ dự án còn chưa rõ ràng, bởi lúc họ bảo cấp 7, lúc cấp 8, cấp 9… Nhưng nếu trên cấp 9 thì sao? Tôi không nói vì động đất có khả năng trên cấp 9 mà ta không làm, vấn đề là trên cấp 9 thì phương án của chúng ta như thế nào.

 

 

Tôi ví dụ vừa rồi việc chuẩn bị bắn pháo hoa tại Mỹ Đình, mặc dù ta tính toán là được, nhưng cuối cùng thực tế vẫn xảy ra trường hợp bất khả kháng như vậy. Điều tôi muốn nói phương án dự phòng như thế nào và chúng ta có những giải pháp thật tốt chưa.

 

 

Không bất ngờ vì Tây Nguyên là nơi mưa nhiều... Tôi thì không biết họ tính toán an toàn với cơn mưa bao nhiêu. Họ nói trong trường hợp nước tràn sẽ chảy sang hồ bên cạnh, nhưng tràn hồ bên cạnh thì sang hồ nào.

 

Ở đây không phải là mình cứ ngồi nghĩ viển vông ra thế này thế nọ, nhưng vấn đề ở chỗ mình phải có phương án cho tình huống xấu nhất, kể cả tình huống nghìn năm một lần.

 

 

Lớn hay không lớn thì đều phải có tính toán hết sức cụ thể. Cho đến thời điểm này tôi không nhận được tính toán nào cả - đều là nói kết quả còn cách tính thì không nói.

 

Ví dụ bây giờ bảo kết quả không cao, nhưng là bao nhiêu, kỳ vọng bao nhiêu. Còn hậu quả môi trường lớn, nhưng xác xuất bé thì cụ thể là bao nhiêu… Trong trường hợp này, tôi cho rằng, phải đưa ra bài toán chi phí lợi ích, phải tính toán tổng thể và rủi ro đưa vào chi phí đó.

 

 

Thật ra chúng ta có tài nguyên, chúng ta có quyền khai thác và việc khai thác đó nếu có hiệu quả kinh tế và không ảnh hưởng đến môi trường, xin mời các anh cứ chứng minh. Nếu chứng minh được chẳng tội gì chúng ta không làm cả.

 

Tôi không phải là người phủ nhận hết quá trình chuẩn bị khai thác bô xít, nhưng tôi muốn được công khai minh bạch vì đây là vấn đề ảnh hưởng đến nhiều người, ảnh  hưởng đến số đông dân chúng nếu xảy ra sự cố.

 

Chính phủ và TKV cứ chủ động đưa thông tin ra, mọi người cứ thảo luận và phản biện. Chính phủ lắng nghe, Quốc hội lắng nghe và chúng ta cùng xem xét.

 

 

Tôi chưa có đầy đủ thông tin để nói yên tâm hay không yên tâm. Ở đây sự thật mà nói, tôi không nói cá nhân được, tôi có lực lượng cử tri bầu ra mình tôi phải theo ý kiến cử tri của mình. Điều tôi ghi nhận được từ cử tri của tôi là họ chưa yên tâm.

 

 

Công trình này không thuộc công trình Quốc hội quyết nên không có một nghị quyết riêng. Nhưng đây là một vấn đề được thảo luận ở ngoài xã hội và trong nghị trường thì chúng ta sẽ đưa nội dung này là một phần trong nghị quyết của Quốc hội vào cuối phiên họp, nếu chúng ta có thể thống nhất được một vấn đề gì đó.

 

 

Cấn Cường (thực hiện)