“Ông Võ Kim Cự trả lời không xúc cảm trước một thảm họa quá nặng nề”

- Ông đã đọc, xem những phát biểu của ông Võ Kim Cự trên các báo, đài truyền hình xung quanh việc cấp phép đầu tư, kiểm soát ô nhiễm môi trường đối với Formosa hay chưa? Ông đánh giá thế nào về những nhận định “không có gì sai”, “làm đúng quy trình” của ông Võ Kim Cự?

- Tôi đọc rất nhiều báo rồi và thấy nhiều người phản đối, không đồng tình về cách trả lời của một người phải chịu trách nhiệm về Formosa. Đó là cách trả lời không thực sự nghiêm túc. Cách trả lời trước một thảm họa do Formosa gây ra, khi cả nước đang rất đau lòng, xót xa, đang lo lắng mà thái độ trả lời, phong thái không có một xúc cảm nào đối với tổn thất nặng nề đó. Riêng việc đó thôi đã thấy không đồng tình.

Hậu quả bây giờ đang xảy ra như thế nào, ông Võ Kim Cự mới nói được ít thôi, còn hậu quả này tôi biết. Chất độc đó lắng xuống lớp trầm tích của trên 300 km chiều dài, ảnh hưởng 24 km chiều rộng, khu vực đó đang được đánh giá là không an toàn, 6.000 km2. Trên mặt nước hải lưu có thể đẩy đi, nhưng lớp trầm tích phía dưới ai đẩy đi được. Những hậu quả đó không chỉ 5-10 năm mà mấy chục năm sau nữa.

Chất độc hóa học mà Mỹ sử dụng từ những 1960 đến giờ đã 56 năm rồi, chúng tôi là những người hứng chịu nhiều nhất các chất diệt cỏ trong 10 năm chống Mỹ nên chúng tôi hiểu rõ như thế nào. Sau 56 năm, Mỹ đang cùng chúng ta thu dọn chất độc ở khu sân bay Đà Nẵng mà mới được có mấy km2 thôi. Bây giờ lớp trầm tích của 6.000 km2 biển bị ô nhiễm do chất độc Formosa thải ra giải quyết khi nào cho xong? Chất phenol và xyanua cực kỳ độc hại chứ không phải giống chất diệt cỏ hại từ từ thôi.

Không hiểu ông Võ Kim Cự có hiểu được hậu quả lâu dài này không? Chỉ trong mấy ngày xả chất độc ra đã như vậy mà bây giờ còn 70 năm hoạt động sau nữa thì họ có làm sạch như thế nào đi chăng nữa thì không biết thế nào mà lường trước được.

Tôi đã từng là Tư lệnh Quân khu 4 nên tôi hiểu Quân khu 4 lắm, không riêng gì kinh tế xã hội, mà đặc biệt là quốc phòng an ninh. Thế mà ông Võ Kim Cự trả lời rất bình thản, thản nhiên. Nếu tôi là người trong cuộc, nếu có tội tôi cũng thấy đau xót trước thực tế đó. Tôi muốn nói rằng trả lời của ông Cự không đáp ứng được tý nào đối với yêu cầu đặt ra đối với thảm họa này.

- Việc Hà Tĩnh cấp phép đầu tư cho Formosa lên tới 70 năm đã được Thanh tra Chính phủ kết luận rõ ràng, Thủ tướng cũng đồng ý với kết luận thanh tra và yêu cầu Hà Tĩnh thực hiện nghiêm túc nhưng trả lời báo chí ông Võ Kim Cự vẫn khăng khăng “làm đúng quy trình”, không có gì sai và không nhận trách nhiệm gì thuộc về mình. Ông có thấy đó là một sự thiếu cầu thị và lảng tránh trách nhiệm?

- Tôi không phải người đi điều tra, giám sát nhưng Thanh tra Chính phủ đã kết luận rồi thì ông Cự phải thực hiện theo cho đúng. Ông Cự nói vậy không khác gì bảo Thanh tra Chính phủ làm sai. Thế thì trách nhiệm đổ lên đầu 12 bộ ngành? Không thể nói lửng lơ, lạnh nhạt như vậy.

Tôi với ông Cự rất thân nhau, nhưng việc gì thì việc, đúng sai phải theo pháp luật, tôi không thể chấp nhận được việc như vậy. Tôi không nói về góc độ kinh tế xã hội nữa mà vấn đề quốc phòng an ninh là nguy cơ cho đất nước với sự kiện Formosa. Hà Tĩnh phải biết rằng khu vực đèo Ngang cộng với đèo Hải Vân phía trong nữa quan trọng như thế nào trong vấn đề quốc phòng an ninh chứ.

- Kết luận của Thanh tra Chính phủ còn chỉ ra rất nhiều vấn đề khác bất thường tại Hà Tĩnh. Hiện nay có nhiều ý kiến cho rằng Ủy ban Kiểm tra Trung ương cần phối hợp với Thanh tra Chính phủ để làm rõ trách nhiệm của những cá nhân liên quan đến việc này?

- Rất tiếc tôi quá tuổi, không ai bầu cho tôi làm đại biểu Quốc hội nữa. Nếu tôi là đại biểu Quốc hội tôi sẽ làm quyết liệt sự việc này. Hậu quả này không riêng trước mắt, mà kéo dài vài chục năm nữa.

Kết luận mà Thanh tra Chính phủ đã nói rồi, đề nghị Quốc hội có tiếng nói, có nghị quyết gì đó, còn Chính phủ phải làm rõ ràng sự việc này, trách nhiệm của các tập thể, cá nhân ở đâu phải làm đến cùng để làm bài học cho những ai tham lam về tiền bạc mà quên đi mất vận mệnh của tổ quốc, môi trường sống của đời sau.

- Trong những ngày qua, đề xuất thành lập Ủy ban lâm thời giám sát tối cao đối với Formosa của đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) đã nhận được nhiều ý kiến đồng tình. Theo ông, thời điểm này có cần thiết phải thành lập ngay ủy ban lâm thời như vậy ?

- Trả lời có nên hay không nên tôi không dám trả lời, nhưng dù tổ chức nào đi nữa, to hay nhỏ đi nữa thì khi xử lý vấn đề này điều quan trọng nhất là tổ chức đó phải đi đến cùng sự việc này. Tổ chức đó cần có đủ quyền lực, trình độ, bản lĩnh trước vận mệnh của Tổ quốc. Ủy ban lâm thời trong quy định tổ chức Quốc hội có rồi, nhưng mà tôi yêu cầu nếu không đặt vấn đề có trách nhiệm, dũng khí với Tổ quốc thì tổ chức to mấy cũng không ăn thua, như từng thanh tra Vinashin ấy, cuối cùng có được gì đâu. Tổ chức phải đủ bản lĩnh, sức mạnh, trình độ để làm cho ra, làm cho tới cùng sự việc này.

- Xin cảm ơn ông!

Thế Kha (thực hiện)