"Người dân đòi giá đền bù rất cao, có trường hợp giá nào cũng không chịu"

Thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) sáng 14/11, đại biểu Tô Văn Tám - Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Kon Tum, nhấn mạnh việc sửa đổi luật rất cần thiết. "Vấn đề thu hồi đất luôn là vấn đề phức tạp, nhạy cảm, được sự quan tâm của toàn xã hội, liên quan đến mọi mặt đời sống kinh tế xã hội và mọi người dân", ông Tám nói.

Ông dẫn chứng, báo cáo thường niên của Chính phủ về khiếu nại, tố cáo cho thấy khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai, việc thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội chiếm gần 70% trong tổng số khiếu nại, tố cáo. "Người dân có thể chấp nhận hy sinh quyền lợi hoặc chịu thiệt quyền lợi nếu việc thu hồi đất đó cho mục đích quốc phòng, an ninh hoặc phát triển kinh tế cho lợi ích của cộng đồng, lợi của Nhà nước nhưng sẽ không chấp nhận việc thu hồi đất chỉ mang lại lợi ích cho cá nhân hoặc nhóm người nhưng lại áp giá đền bù thấp mang tính áp đặt hay tạo kẽ hở trục lợi lợi ích nhóm", ông Tám nói tiếp.

Vì thế, theo vị đại biểu tỉnh Kon Tum, việc sửa Luật Đất đai cần làm rõ nội hàm của việc thu hồi đất cho phát triển kinh tế vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng. Những dự án vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội mang tính chiến lược, quy định sự phát triển một vùng, một khu vực, một tỉnh hoặc của cả nước thì thu hồi.

"Còn các dự án phát triển kinh tế đơn thuần, thương mại theo quy hoạch mang lại lợi ích chủ yếu cho nhà đầu tư thì thương lượng với người dân để mua lại hoặc thỏa thuận cho họ góp vốn bằng quyền sử dụng đất", đại biểu nêu quan điểm.

Đại biểu Mai Thị Phương Hoa (Nam Định) cũng quan tâm đến quy định về điều kiện thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, hoặc để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. "Các quy định về điều kiện thu hồi đất còn chưa đầy đủ, chung chung, chưa cụ thể", bà Hoa nhận định.

Đại biểu dẫn Điều 54 Hiến pháp năm 2013 quy định: "Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân đang sử dụng trong trường hợp thật cần thiết do luật định vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Việc thu hồi đất phải công khai, minh bạch và được bồi thường theo quy định của pháp luật".

Từ đó, bà đề nghị cần rà soát, đánh giá lại các trường hợp thu hồi đất theo quy định của luật hiện hành xem còn phù hợp hay không. Với những trường hợp mới bổ sung, cần đánh giá tác động kỹ lưỡng, tránh tình trạng quy định quá nhiều trường hợp thu hồi, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân, tiềm ẩn nguy cơ tăng khiếu kiện về đất đai.

Trong khi đó, đại biểu Đặng Bích Ngọc (Hòa Bình) đánh giá, dự thảo luật còn một số nội dung chưa thống nhất với các quy định khác của luật liên quan, chưa giải quyết được triệt để các vấn đề bất cập trong thực tế. Do vậy, Chính phủ, các Bộ, ngành tiếp tục nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện dự thảo luật để đảm bảo tính đồng bộ, toàn diện của pháp luật đất đai.

Bà Ngọc nêu tình trạng tiêu cực, tham nhũng trong việc định giá đất đã xảy ra tại một số địa phương thời gian qua một phần do những bất cập trong việc xác định bảng giá đất. "Tính minh bạch, khách quan, chính xác của bảng giá đất là vấn đề rất quan trọng, góp phần định giá đất cụ thể. Do đó, cần có tổ chức độc lập, chuyên nghiệp trong việc xây dựng bảng giá đất đảm bảo công khai, minh bạch, tránh tiêu cực khi xây dựng, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt bảng giá đất hàng năm", bà Ngọc nhấn mạnh. 

Bấm nút tranh luận tại Quốc hội, đại biểu Đào Hồng Vận - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hưng Yên (nguyên Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Văn Giang) cho rằng nếu thỏa thuận được với người dân thì tốt, nhưng cần khảo sát rất kỹ việc này.

Ông Vận phản ánh, địa phương này đang rất khó thực hiện và đang gây thiệt hại lớn cho nhà đầu tư khi bỏ ra một số tiền lớn để đền bù nhưng không thể đưa dự án vào thực hiện do một số người dân đòi giá thỏa thuận rất cao, gấp nhiều lần so với những người đã thỏa thuận và đền bù trước đó.

"Có trường hợp thì giá nào cũng không chịu. Nếu chấp nhận đền bù thì gây mâu thuẫn ngay trong nội bộ người dân vì người được đền bù cao, người được thấp", ông Vận nói và đề nghị Quốc hội nghiên cứu kỹ việc này.

Mặt khác, đối với dự án phát triển đô thị, nhà ở thương mại đấu giá sử dụng đất, theo dự thảo thì sẽ lựa chọn nhà đầu tư qua hình thức đấu giá, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư và Nhà nước trực tiếp đấu giá đất ở. Vì vậy, Nhà nước phải tổ chức giải phóng mặt bằng để có mặt bằng sạch đấu giá.

"Nếu như vậy Nhà nước sẽ khó thực hiện việc thỏa thuận. Nhà nước có thể thu hồi đất, nhưng giá đền bù, hỗ trợ phải đảm bảo lợi ích của Nhà nước, người dân và doanh nghiệp", ông Vận nêu quan điểm