Chùm ảnh:

“Linh tinh tình phộc”

(Dân trí) - Người đàn ông cầm linh vật biểu tượng cho nam tính (nõ) lấy đà chọi vào biểu tượng cho phái nữ (nường) ba lần chính xác, tạo nên những tiếng “phộc” chắc khoẻ. Mọi người ai nấy đều hân hoan ra mặt bởi một năm mới hứa hẹn đầy may mắn.

“Linh tinh tình phộc” là một tên gọi của lễ hội Nõ Nường tại làng Trám (Tứ Xã - Lâm Thao - Phú Thọ) được tổ chức vào đêm 11 rạng sáng 12 tháng Giêng hàng năm.

Nếu như biểu tượng tính dục, sinh sản là dấu hiệu dễ nhận thấy ở các dân tộc miền Trung, Tây Nguyên thì ở các lễ hội tại đồng bằng bắc bộ là những biểu tượng thần linh che chở cho mùa màng tươi tốt, mưa thuận gió hoà… Nhưng làng Trám lại có một lễ hội đầu năm mang đậm tính sinh sản phồn thực.

 

Không chỉ có vậy, lễ hội làng Trám còn có trò diễn xướng Tứ dân chi nghiệp (hay con gọi là trò Trám) miêu tả một cách dân dã nhất những ngành nghề trong xã hội xưa như Sĩ, Nông, Công, Thương…, nhưng tất cả các trò diễn xướng này đều có những lời hát, câu vè ẩn dụ với câu chuyện “tế nhị” về khả năng tạo hoá của con người…

 

Đó là lời chị nông dân đi cấy lúa:

Người thời đi cấy lấy công

Tôi đây đi cấy lấy ông chủ nhà

Đi cấy thì gốc chổng lên

Ngọn thời cắm xuống mới nên mùa màng

 

Hay lời hát của phường hề pha trò trong đêm hội:

 

Ước gì em hoá ra trâu

Anh hoá ra chạc xỏ nhau cả ngày

Ước gì em hoá lưỡi cày

Anh hoá thành bắp lắp ngay bây giờ

 

Hay:

 

Bà già như ruộng đỉnh gò

Đang hạng con gái như kho ruộng mềm…

 

 

 

Miếu làng Trám là nơi diễn ra lễ hội vào đêm ngày 11 tháng giêng hàng năm

và được tổ chức lớn nhất 5 năm một lần vào các năm chẵn.

 

Các cụ trưởng thượng dâng trà rượu cho thần Cúc Cung, vị thần cai quản ngôi miếu làng Trám

 

Những vai hề diễn tấu góp vui cho đêm lễ hội

 

Người ta câu riếc câu rô

Anh nay câu lấy một cô không chồng…

 

… Có chồng thì nhả mồi ra

Không chồng thì cắn thì nuốt thì tha lấy mồi

 

 

 

   

Những hình ảnh diễn xướng mang đậm hình ảnh của trai, gái về khả năng sinh sản

 

Thế là nhất sợi nhì bông

Vừa cán vừa kéo đứt thông một ngày

Sợi lôi ra bằng cổ chày

Phường chải đón hỏi mua dây kéo thuyền

 

Những diễn viên làng thu hút đông đảo người dân đến xem hội, kể cả em nhỏ đang độ tuổi đến trường

 

Ông từ trông miếu đúng 12h giờ đêm mở ba lần khoá lấy những linh vật của hội từ bao đời nay

 

Linh vật của trời đất ban cho con người được người dân làng Trám tái hiện lại bằng gỗ và gốc tre

 

Ông từ kính cẩn giao lại linh vật cho hai người làng được chọn

 

… để thực thi những hành động tín ngưỡng dân gian mang ý nghĩa phồn thực

 

Cuộc vui lại tiếp tục với những chén rượu nồng của thanh niên trong làng nhưng cũng không thể thiếu sự góp mặt của các cô gái.

 

Việt Hưng