Kỳ 2: Chủ xe chấp nhận “nuôi” tài xế nghiện

Trăm ngàn mánh lới “đục” tiền

 

Không ít chủ xe đã phải gánh chịu những hậu quả nặng nề khi thuê phải những tài xế nghiện. Anh Minh, chủ một doanh nghiệp vận tải tại Hải Phòng, cho biết: Đầu năm ngoái, anh bỏ ra gần hai trăm triệu đại tu 3 xe container để chạy hàng vào Nam. Nhưng chỉ sau chuyến đầu tiên, khi nhận lại xe anh phát hiện toàn bộ phụ tùng “zin” của cả 3 xe đã bị lái xe “luộc” gần hết. Chưa hết, sau đó một thời gian ngắn, anh lại phải bỏ ra hàng trăm triệu đồng để bồi thường hàng hoá cho đối tác. Nguyên nhân là do tài xế lên cơn nghiện, không làm chủ vô-lăng, để xe lao xuống hồ.

 

Hai năm trước, anh K,. một chủ doanh nghiệp vận tải khác ở Hải Phòng, cho con trai đi theo phụ lái để học việc. Chưa đầy một năm, cậu con mắc nghiện, “sáng tác” ra đủ trò để “đục” tiền bố: xe phải sửa chữa dọc đường, xe bị công an “chụp”,… Nói đúng ra, những chiêu này cũng chẳng phải do cậu nghĩ ra mà do cậu học được từ cánh tài xế nghiện. Những trò này vẫn được họ “vẽ” ra thường xuyên với chủ xe để kiếm thêm tiền hút chích.

 

Lê Mạnh N. (27 tuổi) - nguyên là lái xe chở bê tông cho Tổng công ty Xây dựng số I Hà Nội, hiện đang cai nghiện tại Trung tâm bảo trợ xã hội VI - cho biết: “Tuyệt chiêu” mà cánh lái xe nghiện thường áp dụng là bán 20% lượng dầu công ty cấp cho hàng tháng. Có lần thiếu tiền mua “hàng”, chính N. đã đổi hộp số xe Huyndai 20 tấn đang điều khiển lấy hộp số chất lượng kém, bỏ túi 17 triệu đồng tiền chênh lệch. “Việc bán bớt dầu được sử dụng rất thường xuyên vì nó quá đơn giản. Tất nhiên đổi lại, khi cầm vô lăng, lái xe phải “nhắm mắt nhắm mũi” phóng thật nhanh để đủ dầu cho cả tháng”, N. tiết lộ.

 

Phạm Đình T. cũng là một lái xe lâu năm và có “thâm niên” nghiện nặng. T không ngại ngần khoe khoang những mánh “xoay” tiền của mình: “Tất cả những xe tải em đã từng chạy đều bị “phanh thây nhét bông gòn” hết: Bán bớt dầu, nói với chủ mẻ hộp số, gẫy nhíp, bục lốp, bay lốc làm lạnh, mất thước thăm dầu... Nếu không nghiện ngập thì đã chẳng phải làm như vậy. Bán bớt dầu thì phải phóng nhanh. Còn tráo phụ tùng xe thì  lái vất vả hơn, xe mất an toàn, phận mình cũng mỏng manh hơn. Xe to mà tai nạn thì hậu quả sẽ là khôn lường!”.

 

“Chạy” tiền thưởng của doanh nghiệp cũng là chiêu thức được cánh lái xe ưu dùng. Lẽ dĩ nhiên, muốn lĩnh thưởng, lái xe chỉ có nước “cắm đầu cắm cổ” chạy mà bỏ qua mọi luật lệ an toàn giao thông. Nguyễn Công T. đến giờ vẫn còn rùng mình khi kể lại “kỷ niệm” chạy một mạch 40 tiếng từ Hà Nội vào TPHCM để được công ty thưởng thêm 8 triệu. Số tiền này T. dùng để mua ma tuý.

 

Biết nghiện mà vẫn phải… liều

 

Kỳ 1: “Hung thần” sau tay lái

Thực tế, không ít doanh nghiệp biết rõ mình đang giao cả gia sản vào tay những “ông nghiện” song vẫn phải “nhắm mắt làm liều”. Lý giải điều này, một chủ doanh nghiệp vận tải tuyến Bắc - Nam tại Hải Phòng (đề nghị giấu tên) cho biết: Xe container là loại xe có trọng tải lớn, hàng hoá trên xe trị giá hàng tỷ đồng, do đó những yêu cầu về tài xế rất khắt khe. Người lái phải có bằng E (bằng lái dành cho xe khách từ 60 chỗ trở lên) hoặc F (dành cho xe kéo rơ-moóc hoặc xe siêu trường, siêu trọng); phải có kinh nghiệm lâu năm trong nghề, có trách nhiệm cao với hàng hoá trên xe và phải là người tin cậy.

 

Tuy nhiên, toàn thành phố Hải Phòng hiện có khoảng 4.500 công nhân lái xe với hơn 27.000 đầu phương tiện và trên 60 doanh nghiệp vận tải, trong đó chỉ có khoảng 1/3 lái xe là đủ điều kiện lái xe container. Thế nên vì nhu cầu phải chuyển hàng cho kịp thời hạn đã, nhiều chủ xe vẫn phải thuê tài xế nghiện.

 

Cũng theo một chủ doanh nghiệp vận tải Bắc - Nam, thực trạng lái xe container nghiện ma tuý đã khiến các hãng bảo hiểm như Bảo Minh, Bưu điện trở nên “lạnh  nhạt” với các xe container.

 

Lỗ hổng lớn trong việc tuyển dụng lái xe

 

Tài xế nghiện ma tuý có thể lên cơn “vật” thuốc bất kỳ lúc nào, là nguy cơ tiềm ẩn của những tai nạn giao thông thảm khốc. Tuy nhiên, theo quy trình thi tuyển cấp bằng giấy phép lái xe (GPLX), người theo học lái không phải làm xét nghiệm ma tuý. Vì vậy, nhiều người tuy đã “dính” nghiện từ lâu nhưng vẫn được chứng nhận: “Đủ điều kiện sức khoẻ để học và được cấp GPLX”. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp vận tải khi tuyển dụng cũng không đặt ra yêu cầu này nên nhiều lái xe nghiện nặng vẫn được giao điều khiển phương tiện tham gia giao thông.

 

Hiện chỉ có một số doanh nghiệp vận tải nhà nước mới tổ chức khám sức khoẻ định kỳ cho cán bộ, công nhân viên, nếu phát hiện người nghiện ma tuý sẽ tạm đình chỉ công tác và đưa đi cai nghiện, cai nghiện thành công mới cho quay lại làm việc.

 

Một cán bộ của Chi cục phòng chống tệ nạn xã hội thành phố Hải Phòng cho biết, khi cơ quan chức năng yêu cầu cho kiểm tra mẫu nước tiểu, cánh lái xe thường chống đối bằng cách lấy mẫu của người khác, vin cớ là đã hết hợp đồng hoặc bao biện bằng đủ thứ lý do để trốn tránh, gây khó khăn cho cơ quan chức năng.

 

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Mạnh Hùng - Chủ tịch Hiệp hội vận tải ôtô VN - cho biết: “Tháng 8/2006, Hiệp hội đã có công văn gửi Bộ Y tế, Bộ GTVT về việc nhiều lái xe ôtô có dấu hiệu nghiện ma tuý không đủ điều kiện hành nghề lái xe kinh doanh vận tải ôtô, nhưng hàng ngày vẫn điều khiển phương tiện tham gia giao thông, đe doạ trực tiếp đến ATGT. Vì thế Hiệp hội kiến nghị Bộ Y tế, Bộ GTVT nghiên cứu xây dựng cơ chế quản lý về sức khoẻ lái xe hành nghề vận tải và có biện pháp đảm bảo loại trừ người có dấu hiệu chất gây nghiện ngay từ khi khám sức khoẻ học, sát hạch cấp GPLX và tuyển dụng làm lái xe; thực hiện chế độ khám sức khoẻ định kỳ đối với công nhân lái xe ôtô trong các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh vận tải”.

 

Còn theo ông Nguyễn Văn Quyền - Cục phó Cục đường bộ VN, biện pháp hiệu quả nhất là phát huy vai trò trách nhiệm của các doanh nghiệp vận tải trong việc kiểm tra, loại bỏ những người nghiện ma tuý ra khỏi đội ngũ lái xe chuyên nghiệp. “Nếu thực hiện tốt vấn đề này, đơn vị sẽ ngăn chặn được những hiện tượng tiêu cực, giúp hoạt động kinh doanh của các đơn vị hiệu quả hơn” - ông Quyền phát biểu.

Thái Sơn - Phúc Hưng