Khách quốc tế "đóng băng", hàng không Việt chật vật trở lại bầu trời

Sáng 24/5, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) phối hợp với Tạp chí Cộng sản tổ chức hội thảo quốc tế "Phục hồi và phát triển ngành hàng không Việt Nam trong bối cảnh mới" sau những biến động từ dịch Covid-19.

Nguồn khách rất hạn chế 

Tại hội thảo, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam Đinh Việt Thắng cho biết, hai năm 2020-2021, thị trường hàng không Việt Nam sụt giảm mạnh với mức giảm lần lượt là 42,1% và 80% so với năm 2019. 

"Các hãng hàng không Việt Nam phải chật vật, xoay xở, thực hiện mọi giải pháp mang tính tự vận động cũng như được sự hỗ trợ của cơ quan quản lý nhà nước để duy trì hoạt động" - ông Thắng cho hay.

Theo ông Thắng, sang năm 2022, với việc nới lỏng các biện pháp phòng chống dịch Covid-19 và tình hình phòng, chống dịch bệnh đạt được nhiều kết quả khả quan, thị trường đã có dấu hiệu phục hồi, đặc biệt là thị trường nội địa.

Số liệu của  Tổng cục Thống kê cho thấy, trong tháng 4/2022, vận chuyển hành khách bằng đường hàng không tăng 45% so với tháng trước và tăng 40,5% so với cùng kỳ năm trước. Khách đến bằng đường hàng không đạt hơn 170.000 lượt người, chiếm 88,6% lượng khách quốc tế đến Việt Nam, gấp gần 4 lần so với cùng kỳ năm trước.

Mặc dù vận chuyển hành khách bằng đường hàng không 4 tháng đầu năm 2022 tăng 26,3% về vận chuyển và tăng 36% về luân chuyển so với cùng kỳ năm 2021 nhưng vẫn giảm 16,9% và giảm 44,7% so với cùng kỳ năm 2019 (khi chưa có dịch Covid-19).

Ông Bùi Minh Đăng - Phó Trưởng phòng Vận tải hàng không, Cục Hàng không Việt Nam - cho hay: Hiện tại, các hãng hàng không Việt Nam cũng như quốc tế đã khôi phục phần lớn các đường bay đến các thị trường truyền thống. Tuy nhiên, lượng khách quốc tế chủ yếu vẫn là khách công vụ, thăm thân, kinh doanh, mà lượng khách du lịch, nguồn khách chính của ngành hàng không vẫn còn rất hạn chế.

"Các thị trường du lịch lớn của Việt Nam như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan vẫn chưa được kích hoạt mạnh mẽ do các quốc gia này vẫn duy trì các biện pháp chống dịch ở những mức độ khác nhau, chưa tạo điều kiện cho du lịch quốc tế. Thị trường khách Nga bị đóng băng do xung đột Nga - Ukraine. Nhiều khả năng, lượng khách quốc tế đến năm 2024 mới có thể phục hồi hoàn toàn" - ông Bùi Minh Đăng nói.

3 kịch bản phát triển ngành hàng không

Ông Bùi Doãn Nề - Tổng Thư ký Hiệp hội doanh nghiệp hàng không - cho hay, trong 5 năm tới, hàng không sẽ vẫn còn phải chịu thêm tác động diễn biến của dịch Covid-19 và mức độ kiểm soát dịch, sự phát triển của nền kinh tế toàn cầu và trong nước, đặc biệt là sự phát triển của ngành du lịch; năng lực và thực tế tái cấu trúc của các doanh nghiệp ngành hàng không; mức độ hội nhập của ngành hàng không ở khu vực và trên phạm vi toàn cầu; tác động tổng hợp từ các chính sách của Nhà nước.

Tổng Thư ký Hiệp hội doanh nghiệp hàng không nêu 3 kịch bản phát triển ngành hàng không Việt Nam gồm: Kịch bản kỳ vọng, kịch bản lạc quan và kịch bản bi quan. 

Đối với kịch bản kỳ vọng, trong năm 2022 của ngành hàng không Việt Nam được phục hồi, khả năng cạnh tranh có thể đạt mức trước đại dịch, các chỉ số hiệu quả cơ bản về hoạt động của ngành trở về trạng thái bình thường trước đại dịch. Chuỗi cung ứng của hàng không Việt Nam được khôi phục, hoạt động bình thường trở lại từ giữa hoặc cuối 2022. Kết quả hoạt động của ngành đạt mức cao trước dịch bệnh vào cuối năm 2023 trong đó vận chuyển hành khách trong nước được phục hồi vào đầu năm 2023, vận chuyển hành khách quốc tế phục hồi vào giữa hoặc cuối năm 2023.

Kịch bản lạc quan khi ghi nhận năng lực của hàng không Việt Nam được tăng cường, khả năng cạnh tranh của ngành được cải thiện đáng kể, hiệu quả hoạt động của ngành được nâng cao. Vị thế của hàng không Việt được cải thiện đáng kể trong khu vực và quốc tế. Kết quả hoạt động của ngành đạt mức cao điểm trước dịch bệnh vào đầu năm 2023, trong đó vận chuyển hành khách trong nước được phục hồi vào cuối năm 2022, vận chuyển hành khách quốc tế phục hồi vào đầu năm 2023.

Ở kịch bản bi quan, năng lực của ngành hàng không Việt Nam được phục hồi từ đầu hoặc giữa năm 2023. Kết quả hoạt động của ngành hàng không Việt đạt mức cao điểm trước dịch bệnh vào cuối năm 2024, trong đó vận chuyển hành khách trong nước được phục hồi vào cuối năm 2023, vận chuyển hành khách quốc tế phục hồi vào giữa hoặc cuối năm 2024.

GS. Trần Thọ Đạt - nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân - cho biết, trong thời gian qua, nền kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch, lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nhất là hàng không, du lịch, dịch vụ liên quan. Do vậy, khi nền kinh tế phục hồi, các khu vực này được dự đoán là sẽ bật tăng mạnh khi nhu cầu đi lại và du lịch đã bị nén quá căng trong thời gian qua", GS Đạt nhận định.

Theo GS Đạt, hiện tại có một số dự báo về quy mô phục hồi của ngành hàng không trong năm 2022 nhưng kịch bản trung bình với tính khả thi cao là năm 2022 thị trường hàng không đón 4.243 triệu lượt hành khách, trong đó dự báo sẽ có khoảng 8 triệu lượt khách quốc tế. Như vậy, lượng khách nội địa sẽ gần như phục hồi hoàn toàn, đạt gần về mức năm 2019, thời điểm trước khi xảy ra dịch, nhưng thị trường quốc tế giảm 7.280% so với năm 2019 và sẽ cần thời gian dài hơn để phục hồi.