Vì sao cước vận tải đường bộ tăng vọt, hàng không áp nhiều mức giá?

Cước vận tải biến động ra sao?

Theo Bộ Giao thông vận tải (GTVT), trong giai đoạn từ 11/1-11/3 đã có 6 kỳ điều hành giá xăng dầu; giá xăng dầu các loại tăng từ 4.625 - 7.030 đồng/lít/kg, tương đương tăng từ 24,91% - 39,56%.

Đường bộ là loại hình vận tải nhạy cảm nhất với biến động giá, trước đây chi phí nhiên liệu chiếm khoảng 30-35% chi phí của hoạt động vận tải đường bộ. Tuy nhiên, tỷ lệ thuận với việc tăng giá xăng, dầu, hiện nay chi phí nhiên liệu đã chiếm tới 40-45% chi phí của vận tải đường bộ" - Bộ GTVT nêu rõ và cho biết tỷ lệ chi phí nhiên liệu trong giá cước dịch vụ vận tải đường bộ hiện khoảng 38-40%, cao nhất trong các phương thức vận tải hiện nay.

Các doanh nghiệp vận tải đường bộ cũng có xu hướng đề xuất điều chỉnh giá cước vận tải ngay khi giá nhiên liệu đầu vào thay đổi. Cụ thể, khoảng 80-90% số doanh nghiệp vận tải hành khách theo tuyến cố định đã kê khai điều chỉnh tăng giá cước vận tải đề bù đắp chi phí nhiên liệu với mức tăng từ 10-15%. Giá cước vận tải hàng hóa cũng được điều chỉnh tăng từ 7-10%.

Đối với hàng không, chi phí nhiên liệu chiếm tỷ trọng khoảng 30-42% tổng chi phí chuyến bay của các hãng hàng không. Cuối tháng 3, khi đà tăng của giá dầu thô có dấu hiệu chững lại thì giá nhiên liệu Jet A1 vẫn tiếp tục tăng cao. Cục Hàng không Việt Nam đã đề xuất Bộ GTVT xem xét phương án điều chỉnh tăng trần giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa tại Thông tư 17/2019.

"Trong giai đoạn chưa điều chỉnh tăng mức giá tối đa, do giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa được thực hiện theo cơ chế giá vé linh hoạt nên các hãng hàng không vẫn có thể chủ động điều chỉnh các mức giá và tỷ lệ bán vé tương ứng với từng mức giá để giảm thiểu tác động về chi phí do biến động giá nhiên liệu" - Bộ GTVT cho hay.

Với đường sắt, do hiện nay hoạt động vận tải hành khách bằng đường sắt đang cạnh tranh về giá dịch vụ so với các phương thức vận tải khác, do đó giá cước vận tải hành khách của ngành đường sắt vẫn giữ ổn định so với trước thời điểm biến động giá nhiên liệu nhằm thu hút hành khách đi tàu và góp phần thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội của ngành. Do đặc thù về hiệu quả sử dụng nhiên liệu của ngành đường sắt so với các phương thức khác nên mức tăng giá cước vận tải hàng hóa chỉ từ 3-5%.

Về vận tải biển, giá nhiên liệu chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng chi phí, khoảng 35-45%, do vậy giá nhiên liệu tăng sẽ ảnh hưởng lớn đến hoạt động của doanh nghiệp vận tải. Tuy nhiên, đến thời điểm này hầu hết các hãng tàu chưa điều chỉnh tăng giá cước vận tải theo giá nhiên liệu. Chỉ có một số ít hãng tàu đã điều chỉnh tăng phụ thu giá nhiên liệu từ tháng 3/2022.

Bộ GTVT cho biết, hiện giá cước vận tải biển chưa bị tác động nhiều bởi giá nhiên liệu. Tuy nhiên, giá nhiên liệu tăng cao và kéo dài có thể sẽ tác động đến giá cước vận tải biển trong thời gian tới.

Xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng tăng giá bất hợp lý

Với mục tiêu giữ ổn định giá và kiểm soát lạm phát, Bộ GTVT cho hay đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tiếp tục thực hiện theo ý kiến chỉ đạo đối với các hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá, trước mắt chưa xem xét điều chỉnh tăng giá, tiếp tục giữ ổn định giá để đảm bảo công tác kiểm soát lạm phát chung cũng như góp phần hỗ trợ cho doanh nghiệp, người dân.

Bộ GTVT đã yêu cầu các sở GTVT tham mưu cho UBND tỉnh theo dõi sát diễn biến giá xăng dầu, rà soát kê khai giá của doanh nghiệp để đánh giá việc tăng giá dịch vụ vận tải đường bộ phù hợp với biến động của các yếu tố đầu vào, đặc biệt là chi phí xăng dầu; tăng cường kiểm tra việc chấp hành niêm yết giá, thu vé đúng giá niêm yết của các doanh nghiệp; xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng tăng giá bất hợp lý, thu cao hơn mức giá kê khai, niêm yết.

Để tiếp tục hỗ trợ cho doanh nghiệp vận tải tháo gỡ khó khăn, Bộ GTVT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính quyết định theo thẩm quyền hoặc đề nghị cấp có thẩm quyền miễn, giảm phí sử dụng hạ tầng đường sắt, phí ra vào vùng nước cảng biển, cảng thủy nội địa và giảm thuế giá trị gia tăng cho các dịch vụ vận tải, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp; chỉ đạo UBND các địa phương quyết định theo thẩm quyền hoặc đề nghị cấp có thẩm quyền có chính sách miễn giảm phí sử dụng hạ tầng khu vực cửa khẩu cảng biển; phí đậu, đỗ đón khách tại nhà ga, bến cảng.

Cùng đó, Bộ GTVT kiến nghị Thủ tướng cho phép Bộ xem xét quyết định theo thẩm quyền hoặc đề nghị cấp có thẩm quyền quyết định chính sách giá dịch vụ liên quan đến hoạt động hàng không nhằm hỗ trợ các hãng hàng không; các Bộ, ngành triển khai có hiệu quả các gói phục hồi kinh tế của Thủ tướng, ưu tiên doanh nghiệp vận tải tiếp cận các nguồn vốn vay hỗ trợ.