"Khả năng còn nguồn dịch khác trong cộng đồng ngoài 4 nguồn hiện tại"

Ngày 10/5, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống Covid-19 chủ trì họp Ban Chỉ đạo, thảo luận về tình hình dịch bệnh, việc chuẩn bị vật tư, trang thiết bị, sinh phẩm, bảo đảm tài chính… phục vụ công tác phòng, chống dịch.

Diễn biến 4 nguồn dịch phát hiện 10 ngày qua

Tại cuộc họp, các thành viên Ban Chỉ đạo, chuyên gia đã thảo luận, phân tích về những ổ dịch xuất hiện từ ngày 27/4 đến nay.

Theo đó, có thể xác định có 4 nguồn dịch bao gồm: Đà Nẵng, Yên Bái, Bệnh viện K và Bệnh viện bệnh Nhiệt Đới Trung ương cơ sở 2 và nguồn dịch mới xuất hiện tại Hải Dương (là ca bệnh nhập cảnh trái phép từ Lào).

4 nguồn dịch này đã nhanh chóng lây lan ra 26 tỉnh, thành phố, với 442 ca mắc Covid-19 trong nước.

Nhận định chung, dù số ca nhiều, lây lan ở nhiều địa phương trên cả nước, nhưng do thực hiện truy vết thần tốc, xét nghiệm nhanh, cách ly kịp thời nên số ca nhiễm mới đều là F1 được cách ly từ trước, nguồn lây ra cộng đồng được ngăn chặn...

Các chuyên gia nhận định về cơ bản, Việt Nam vẫn đang kiểm soát được nguồn lây ở từng ổ dịch. Từng tỉnh đang kiểm soát được tình hình, góp phần cùng cả nước kiểm soát dịch bệnh.

Có một vấn đề là biến chủng mới của virus SARS-CoV-2 ở Ấn Độ có tốc độ lây lan nhanh hơn.

Cụ thể, tại Đà Nẵng, nguồn bệnh gồm ca bệnh từ khu cách ly tập trung rồi về tỉnh Hà Nam, từ một quán bar và một cơ sở thẩm mỹ, làm đẹp lan ra nhiều tỉnh. Nguồn này,  theo báo cáo hiện nay của Bộ Y tế, các địa phương là đã khoanh hết được F1, cơ bản chúng ta kiểm soát được.

Nguồn dịch thứ 2 xuất phát từ Yên Bái, qua các chuyên gia Ấn Độ, Trung Quốc rồi lan xuống Vĩnh Phúc và một số tỉnh. Các địa phương cũng lấy tất cả mẫu F1, lấy được nhiều mẫu F2, đã xét nghiệm được khoảng 2/3, cũng đã kiểm soát được.

Nguồn thứ ba từ Hải Dương liên quan đến 1 người liên quan đến lịch sử dịch tễ ở Lào về, hiện nay lây cho 2 người nữa. Nguồn lây này đang được kiểm soát, theo dõi chặt chẽ.

Nguồn dịch thứ 4, đang "nóng" nhất, là từ Bệnh viện nhiệt đới Trung ương 2 lan ra rất nhiều tỉnh; lây sang Bệnh viện K rồi tiếp tục lan ra rất nhiều tỉnh nữa. Đến nay, chùm ca bệnh thông qua viện K đã được kiểm soát. Theo thông tin từ Bộ Y tế cũng như các tỉnh như Bắc Ninh, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, việc phát hiện, truy vết, lấy mẫu, khoanh vùng đang được triển khai rất nhanh, dự kiến sẽ ghi nhận thêm một số ca nhưng trong khoảng 3-5 ngày tới dự kiến cơ bản kiểm soát được tình hình.

Các chuyên gia nêu thực tế, đợt dịch lần này, qua một vài ngày tiếp xúc gần, các ca F1, F2 nhanh chóng trở thành ca F0; lây mạnh trong môi trường kín như quán bar ở Vĩnh Phúc, bệnh viện, địa điểm massage, vũ trường… Vì vậy, việc xét nghiệm phải thần tốc hơn nữa.

Khuyến cáo đưa ra là các địa phương chỉ giãn cách xã hội khi lây nhiễm trong cộng đồng quá mạnh, không phát hiện được nguy cơ, không truy được vết. Không nên giãn cách xã hội khi các lực lượng vẫn đang làm tốt công tác truy vết, năng lực phòng, chống dịch của lực lượng y tế được nâng lên; chúng ta đang nỗ lực khắc phục cách ly, phong tỏa…

Nhấn mạnh việc "xét nghiệm sàng lọc càng nhiều càng tốt", PGS.TS Trần Đắc Phu nêu ví dụ, Hà Nội tăng cường công tác xét nghiệm tại sân bay, bệnh viện và tiếp tục xét nghiệm nhiều nơi khác trong thời gian tới. Ông Phu so sánh, xét nghiệm sàng lọc nhiều vẫn rẻ hơn phải giãn cách xã hội một cách vô lý.

Một số điểm đáng chú ý được các chuyên gia chỉ ra là virus lây lan rất nhanh trong môi trường kín như quán bar, karaoke, cơ sở mátxa… Khi phát hiện ca bệnh, năng lực lấy mẫu, xét nghiệm đóng vai trò hết sức quan trọng để lãnh đạo địa phương đưa ra các biện pháp khoanh vùng, dập dịch hợp lý, hạn chế ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của người dân, hoạt động sản xuất kinh doanh.

Cảnh giác khả năng còn nguồn dịch trong cộng đồng

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, cả nước đang ở trong tình trạng nguy cơ rất cao, khả năng lây nhiễm mạnh. Các trường hợp tiếp xúc trong môi trường kín gần như đều bị lây nhiễm… Muốn chuyển tâm thế chống dịch sang "chủ động tấn công" phải phát hiện sớm nguồn lây nhiễm bằng cách đẩy mạnh xét nghiệm tầm soát, sàng lọc nguồn bệnh.

Bộ Y tế yêu cầu các bệnh viện có trên 300 giường bệnh trở lên phải có một phòng xét nghiệm khẳng định Realtime-PCR, qua đó, tăng khả năng mua sắm với tất cả cơ sở y tế trên toàn quốc, đáp ứng nhu cầu xét nghiệm.

Lãnh đạo Bộ Y tế cho biết, hiện nay các địa phương mới chỉ chuẩn bị vật tư, trang thiết bị y tế, máy móc, thuốc men… phục vụ phòng chống dịch ở thời điểm hiện tại. Cả nước phải dự trù, lường trước các kịch bản xấu hơn có thể xảy ra là tình huống cả nước có tới 30.000 ca nhiễm, trên cơ sở đó chuẩn bị các điều kiện cần thiết để sẵn sàng ứng phó.

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh, diễn biến dịch 10 ngày qua cho thấy trong nước đã có mầm bệnh ở trong cộng đồng. Qua công bố giải trình tự gen của virus và thực tiễn cho thấy tốc độ lây lan nhanh hơn rất nhiều.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam lưu ý, ngoài 4 nguồn dịch đã nêu, hoàn toàn có thể còn nguồn dịch nào đó trong cộng đồng chưa được phát hiện. Những tỉnh chưa từng có dịch phải cảnh giác, thường xuyên giám sát.

Phó Thủ tướng cũng nhận định, mặc dù Chính phủ, Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ Y tế tìm kiếm, đàm phán mua để có nguồn vaccine sớm nhất, nhiều nhất tiêm cho người dân nhưng theo báo cáo của Bộ Y tế, hiện nguồn vaccine rất khan hiếm nên ít nhất từ giờ đến cuối năm 2021, Việt Nam chưa thể có vaccine tiêm đại trà cho người dân, nên chưa thể có tác động của vaccine vào miễn dịch cộng đồng một cách đáng kể.

Điều đó có nghĩa cả nước cần tiếp tục tinh thần chống dịch như lúc chưa có vaccine, theo những nguyên lý đã xác định, tuân thủ thông điệp 5K, đặc biệt là đeo khẩu trang.

"Đeo khẩu trang bao giờ cũng khó chịu nhưng phải đeo. Tôi tham gia tiêm thử nghiệm vaccine, tham gia xét nghiệm kháng thể rất tốt, hiện nay như tôi không phải đeo khẩu trang nhưng tôi vẫn đeo để cho mọi người thấy cần phải đeo. Đây là giải pháp đơn giản nhất, dễ nhận biết ai tuân thủ hay không, nhưng cũng là hiệu quả nhất. Nếu tuân thủ tốt, nhất định chúng ta sẽ tiếp tục kiểm soát được dịch, sẽ chiến thắng", Phó Thủ tướng nói.