Hà Nội cần làm gì để vừa bảo vệ thành quả chống dịch vừa phục hồi kinh tế?

Kiểm soát được dịch bệnh là tiền đề để Hà Nội phục hồi kinh tế, phấn đấu thực hiện thành công "mục tiêu kép".

Góp phần vào thành công này, ngoài vào cuộc quyết liệt, nỗ lực của Thành ủy, UBND TP và các sở, ngành, địa phương thì Hà Nội còn có rất nhiều yếu tố khác và đặc biệt là sự chung sức, đồng lòng từ người dân thủ đô trong công cuộc phòng, chống dịch của thành phố.

PGS.TS Trần Đắc Phu - Nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng, Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam - đã có cuộc trao đổi với PV Dân trí về vấn đề này.

Nhiều quyết sách chống dịch đưa ra được nhân dân tin tưởng

- Là Cố vấn Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam, PGS.TS Trần Đắc Phu có đánh giá chung như thế nào về chiến lược chống dịch và các biện pháp mà Hà Nội đã thực hiện trong 4 đợt giãn cách xã hội vừa qua?

- Tôi cho rằng các biện pháp và cách làm của Hà Nội trong 4 đợt giãn cách xã hội là đúng, trúng, kịp thời và tính đến thời điểm hiện tại, có thể khẳng định thành phố đã thành công trong việc kiểm soát dịch bệnh trên địa bàn.

Góp phần vào thành công này, ngoài vào cuộc quyết liệt, nỗ lực của Thành ủy, UBND TP và các sở, ngành, địa phương thì Hà Nội còn có rất nhiều yếu tố khác.

Cụ thể, thành phố có hệ thống truy vết các ca bệnh, truy vết ổ dịch rất hiệu quả; có đội ngũ cán bộ cơ sở tốt; có tổ Covid-19 cộng đồng, chốt tự quản phòng dịch hoạt động hiệu quả; sớm thành lập tổ xét nghiệm cộng đồng… và đặc biệt là ý thức, sự đồng lòng của người dân sinh sống trên địa bàn đối với các biện pháp phòng, chống dịch của thành phố.

Ngoài quyết định giãn cách xã hội toàn thành phố, Hà Nội cũng đã đưa ra một quyết định khác mà tôi đánh giá là đúng thời điểm. Đó là Công điện số 14/CĐ-CTUBND ban hành ngày 12/7.

Theo đó, từ 0h ngày 13/7, Hà Nội yêu cầu dừng tất cả hoạt động kinh doanh dịch vụ không thiết yếu để phục vụ công tác phòng, chống dịch, cụ thể là: Nhà hàng, cơ sở dịch vụ ăn, uống tại chỗ (chỉ cho phép bán hàng mang về); dừng các cửa hàng cắt tóc, gội đầu; dừng hoạt động vui chơi, tập thể dục, tụ tập đông người tại công viên, vườn hoa và các địa điểm công cộng…

Điều này cho thấy, thành phố đã đoán trước được tình hình dịch bệnh trên địa bàn ở thời điểm đó là rất khó lường, diễn biến rất phức tạp nên lập tức dừng các hoạt động có nguy cơ khiến dịch lây lan. Bên cạnh đó, Hà Nội cũng đã ban hành các chỉ thị mang tính đặc thù, phù hợp với đặc điểm của thành phố để phòng, chống dịch hiệu quả.

Ngoài ra, công tác xét nghiệm đối với các nhóm nguy cơ cao, khu vực nguy cơ cao, đặc biệt là việc xét nghiệm miễn phí tất cả các trường hợp ho, sốt trên địa bàn thông qua khai báo y tế của người dân hằng ngày… cũng được Hà Nội thực hiện bài bản. Hà Nội cũng đã tổ chức thành công chiến dịch tiêm chủng cho toàn dân.

Chính những quyết sách, biện pháp này đã tạo niềm tin cho người dân chung sức, đồng lòng trong công tác phòng chống dịch của thành phố, góp phần đẩy lùi làn sóng dịch thứ 4.

- Thành phố đã có nhiều yếu tố thuận lợi, nhiều quyết định được đánh giá kịp thời, quyết liệt nhưng vẫn phải giãn cách xã hội trong thời gian 60 ngày. Ông lý giải sao về điều này?

- Về điều này, chúng ta cần nhìn nhận một cách toàn diện, toàn cảnh để có thể lý giải được vì sao. Cụ thể, ở thời điểm Hà Nội quyết định giãn cách xã hội toàn thành phố, dịch bệnh và các ca mắc trong cộng đồng đã xuất hiện ở rất nhiều quận, huyện, thị xã.

Trong khi đó, Hà Nội là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội; có mật độ di chuyển lớn, là đầu mối giao thông trọng điểm quốc gia… và trên thực tế, Hà Nội không thể "đóng cứng", vẫn phải có giao thương, vận chuyển hàng hóa.

Về góc độ chuyên môn y tế, chúng ta phải giãn cách đủ thời gian thì mới kiểm soát được dịch bệnh. Vì vậy, thời gian giãn cách đối với Hà Nội vừa qua là hợp lý và cũng phù hợp với kết quả xét nghiệm đánh giá nguy cơ.

Dễ dàng nhìn thấy, trước thời gian giãn cách, nhiều ổ dịch tại cộng đồng ở tất cả các quận, huyện còn ở thời điểm hiện tại chỉ còn rất ít ca F0 cộng đồng, đặc biệt là số lượng ổ dịch đã giảm đi rất nhiều và chỉ có ở một vài quận, huyện thuộc vùng nguy cơ.

Đương đầu nguy cơ và "bài toán" thích ứng an toàn với dịch

- Hà Nội đang từng bước nới lỏng các biện pháp phòng, chống dịch để khôi phục phát triển kinh tế, xã hội. Vậy trong thời gian tới, ông nhận định thành phố sẽ đối mặt với thách thức, nguy cơ nào?

- Địa bàn càng phức tạp, mật độ giao thông, sự giao lưu càng lớn thì càng nhiều nguy cơ bùng phát dịch bệnh. Trên thực tế, khi các tỉnh, thành phố có dịch thì Hà Nội cũng sẽ có dịch.

Tuy nhiên, Bộ Y tế đang xây dựng hướng dẫn "Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19" và như vậy trong thời gian tới, Hà Nội cũng không thể duy trì mãi 22 chốt liên ngành ở cửa ngõ để kiểm soát người ra vào thành phố.

Khi các chốt được tháo dỡ, thành phố sẽ phải đương đầu với nguy cơ nhiều hơn vì vậy càng cần có các biện pháp kiểm soát dịch hiệu quả hơn. Khi đó, Hà Nội càng mở cửa thì nguy cơ dịch xâm nhập vào càng cao nhưng không mở cửa thì nền kinh tế khó phục hồi.

Chính vì vậy, càng mở cửa, Hà Nội càng phải tăng cường kiểm soát, khống chế rủi ro. Điều này đồng nghĩa với việc thành phố sẽ phải thích ứng an toàn, linh hoạt và kiểm soát dịch hiệu quả chứ không phải buông xuôi, không kiểm soát.

- Theo ông, để dịch bệnh không bùng phát khi thành phố mở cửa, nới lỏng phòng, chống dịch thì Hà Nội cần thực hiện những biện pháp nào?

- Tôi cho rằng, để kiểm soát được tình hình dịch bệnh thì Hà Nội cần thực hiện đồng bộ rất nhiều các biện pháp.

Cụ thể, thành phố cần duy trì công tác xét nghiệm đối tượng nguy cơ (đặc biệt duy trì xét nghiệm các trường hợp ho, sốt trên địa bàn hằng ngày), vùng nguy cơ, truy vết thần tốc các trường hợp liên quan khi F0 xuất hiện trong cộng đồng. Khi ổ dịch xuất hiện cần phong tỏa theo tinh thần "nguy cơ đến đâu, phong tỏa đến đó", phong tỏa gọn nhất có thể để vẫn kiểm soát dịch hiệu quả mà tránh làm ảnh hưởng đến kinh tế-xã hội.

Thành phố cũng cần phải nhanh chóng triển khai các phương án kinh doanh, sản xuất an toàn cho từng ngành nghề, từng lĩnh vực, từng địa bàn kết hợp với 5K. Đặc biệt, Hà Nội cần ứng dụng công nghệ thông tin vào phục vụ phòng, chống dịch hiệu quả hơn nữa.

Bên cạnh đó, công tác tiêm chủng cần tiếp tục được duy trì để sớm tạo miễn dịch cộng đồng. Hà Nội cũng cần tính đến việc tiêm vắc xin phòng Covid-19 cho các đối tượng là người địa phương khác trở lại làm việc, học tập… khi thành phố mở cửa, bước vào trạng thái "bình thường mới".

Một yếu tố khách quan khác cũng sẽ góp phần giúp Hà Nội kiểm soát được dịch bệnh, đó là sự tham gia, phối hợp của người dân đối với các quy định phòng chống dịch mà thành phố đưa ra. Trách nhiệm và ý thức thực hiện 5K, bảo vệ vùng xanh an toàn, bảo vệ thành quả sau những tháng ngày giãn cách của người dân trong công cuộc phòng chống dịch là vô cùng quan trọng.

- Trân trọng cảm ơn ông!