Giá đất tại TPHCM bị đẩy cao, người thu nhập thấp làm sao để có nhà?

Sáng 14/5, Hội đồng Lý luận Trung ương phối hợp cùng Thành ủy TPHCM tổ chức hội thảo khoa học quản lý đất đai trên địa bàn TPHCM, thực trạng và giải pháp. Sự kiện có sự tham dự của lãnh đạo Đảng, Nhà nước cùng nhiều chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực quản lý đất đai và xây dựng pháp luật.

Mở đầu hội thảo, ông Nguyễn Hồ Hải, Phó bí thư Thành ủy TPHCM, chia sẻ, thành phố là trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội của cả nước. Đảng bộ, chính quyền thành phố luôn quan tâm đến công tác quản lý đất đai bởi đây là một trong những nguồn lực lớn phục vụ nhu cầu phát triển.

"Trong công tác này, thành phố còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, hiệu quả sử dụng nguồn lực đất đai chưa thật sự cao. Qua hội thảo, địa phương mong muốn các bộ, ban, ngành, địa phương, chuyên gia làm sáng tỏ vấn đề, góp ý để TPHCM tiếp tục hoàn thiện cơ chế quản lý đất đai, sử dụng nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội", ông Nguyễn Hồ Hải bày tỏ.

PGS TS Phùng Quốc Hiển, nguyên Phó chủ tịch Quốc hội, nhận định, nguồn lực đất đai đã góp phần thúc đẩy phát triển TPHCM trong những năm qua. Theo báo cáo gần đây, nguồn thu từ đất đai tại TPHCM là khoảng 40.000 tỷ/năm, chiếm 8% ngân sách, bằng khoản thu ngân sách cả năm của một tỉnh trọng điểm.

Nguyên Phó chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ, việc sử dụng, phân loại đất đai tại TPHCM đang bị mất cân đối và thiếu cân bằng. Cụ thể, địa phương thiếu đất cho giao thông, nhà ở xã hội, y tế, giáo dục, công nghiệp công nghệ cao, thiếu dự án lớn để tạo điều kiện bứt phá. Vấn đề này ảnh hưởng đến khả năng thu hút đầu tư của địa phương, khiến việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài có phần chậm lại.

Một thực trạng khác là giá đất tại TPHCM đang quá cao so với các tỉnh lân cận như Bình Dương, Đồng Nai, Long An, Bà Rịa - Vũng Tàu. Chuyên gia cho rằng, với việc giá đất cao, chi phí, giá thành sản xuất, kinh doanh của các sản phẩm tại TPHCM sẽ bị ảnh hưởng.

"Nếu không cẩn thận, giá đất TPHCM sẽ đắt ngang Hồng Kông. Tại Hà Nội, một số nơi có tình trạng trả lại đất vì giá quá cao, không thể kinh doanh gì hiệu quả. Nếu không cẩn thận, giá đất sẽ cản trở việc thu hút đầu tư của TPHCM", PGS TS Phùng Quốc Hiển nêu rõ.

Ông Phạm Chánh Trực, nguyên Phó ban Kinh tế Trung ương, cũng nêu thực trạng, TPHCM có hầu hết căn hộ kinh doanh phục vụ nhu cầu cao cấp và trung cấp, chỉ một phần nhỏ căn hộ phục vụ nhu cầu bình dân, người lao động. Ông cho rằng, thị trường không thể giải quyết được vấn đề nhà ở cho người thu nhập thấp mà Nhà nước cần vào cuộc.

"Tôi kiến nghị Nhà nước giao lại hoặc thu hồi rồi giao lại đất cho hộ dân hoặc người lao động không có nhà, để dân tự xây dựng chỗ ở với chính sách hỗ trợ vốn, tín dụng, kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội phù hợp", ông Phạm Chánh Trực đưa ra giải pháp.

Nguyên Phó ban Kinh tế Trung ương cũng cho rằng, đất đai là hữu hạn, là tài sản chung của cộng đồng nên không thể bán đất hay bán quyền sử dụng đất. Thay vào đó, các cơ quan cần nghiên cứu chủ trương đấu thầu thực hiện các dự án theo quy hoạch.

Tại hội thảo, TS Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn thực hiện Nghị quyết 98, cũng đặt vấn đề về việc Nhà nước chưa sử dụng hiệu quả các công cụ tài chính, quy hoạch trong quản lý đất đai. Việc này đã dẫn đến nhiều hệ quả và bất cập cần giải quyết.

"Hệ quả rất lớn là giá đất bị đẩy lên vô tội vạ, vượt sức chịu đựng của nền kinh tế và người dân. Với giá đất bị thổi như hiện tại, TPHCM làm nhà ở xã hội kiểu gì", ông Trần Du Lịch đặt câu hỏi.

TS Trần Du Lịch phân tích thêm, các quy định pháp luật về đất đai sẽ mở rộng theo từng giai đoạn phát triển, có sự chồng lấn lên các luật khác. Do đó, các cơ quan cần làm rõ cách tiếp cận, nhận diện những sự chồng chéo để giải bài toán này.

Bà Phạm Phương Thảo, nguyên Phó bí thư Thành ủy TPHCM, chỉ rõ, thành phố thực hiện công tác quy hoạch chưa tốt. Mục tiêu quy hoạch TPHCM theo hướng đa trung tâm vẫn chưa thực hiện được, nhiều dự án lớn chậm triển khai, nhiều quy hoạch treo ảnh hưởng đến đời sống người dân.

"Thành phố cần có thêm đất cho hạ tầng công viên, cây xanh và quản lý tốt hành lang sông Sài Gòn. Các khu công nghiệp lạc hậu trước đây cũng cần chuyển hướng sang phát triển công nghệ cao, công nghệ xanh", bà Phạm Phương Thảo đề nghị.

Nguyên Phó bí thư Thành ủy TPHCM cũng góp ý, thành phố cần tăng cường quản lý đất đai theo hướng số hóa, công khai, minh bạch. Đồng thời, các cơ quan, đơn vị cần tăng cường kiểm soát quyền lực trong quản lý đất đai, gắn liền với thanh tra, kiểm soát để tránh vấn đề tham nhũng, lãng phí.