Đề xuất giảm mức phạt tù với người phạm tội chưa thành niên

Dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên là một dự án luật chuyên biệt, được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp thứ 32, sáng 17/4.

Xây dựng dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên là đòi hỏi bức thiết của cuộc sống, Phó Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Văn Tiến nhấn mạnh khi trình bày tờ trình dự thảo luật.

Dù đã có nhiều luật, văn bản dưới luật điều chỉnh về tư pháp hình sự đối với người chưa thành niên, song theo ông Tiến, hệ thống pháp luật hiện hành cũng bộc lộ nhiều hạn chế. Đặc biệt, hệ thống hình phạt chưa phù hợp với độ tuổi, đặc điểm, tính chất hành vi phạm tội của người chưa thành niên.

Theo Phó Chánh án TAND Tối cao, một số hình phạt theo quy định hiện hành không có sự phân hóa giữa người chưa thành niên và người trưởng thành. Mức hình phạt tù tối đa áp dụng với người chưa thành niên còn nghiêm khắc; điều kiện người chưa thành niên được tha tù trước hạn còn chặt chẽ...

"Quan điểm xử lý người chưa thành niên phạm tội vẫn còn nặng về răn đe, áp dụng hình phạt mà chưa xác định việc trừng phạt chỉ nên được sử dụng như là biện pháp cuối cùng…", theo quan điểm của cơ quan soạn thảo.

Dự thảo Luật Tư pháp người chưa thành niên quy định giữ nguyên hệ thống hình phạt với người chưa thành niên phạm tội như Bộ luật Hình sự hiện hành, gồm: Cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ và tù có thời hạn.

Hình phạt tù chung thân và tử hình không áp dụng với người chưa thành niên.

Lần này, dự thảo bổ sung hình phạt cảnh cáo cho người chưa thành niên khi phạm tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng do vô ý và có tình tiết giảm nhẹ, nhưng chưa đến mức miễn hình phạt, đồng thời mở rộng trường hợp người chưa thành niên bị phạt tù được cho hưởng án treo.

Đáng chú ý, theo đề xuất của TAND Tối cao, đối tượng người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi nếu có tài sản riêng có thể áp dụng hình phạt tiền và mức phạt tiền không quá một phần ba mức tiền phạt mà điều luật quy định.

Phó Chánh án TAND Tối cao nhấn mạnh, để đề cao tính nhân văn nhưng vẫn bảo đảm nghiêm minh của chính sách hình phạt với người chưa thành niên, dự thảo luật quy định giảm mức hình phạt tù với người chưa thành niên theo từng trường hợp cụ thể.

Cụ thể, cơ quan soạn thảo đề xuất giảm mức hình phạt cao nhất đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi từ 18 năm xuống 15 năm tù; người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội từ 12 năm xuống 9 năm tù.

Với trường hợp phạm loại tội xâm phạm tính mạng sức khỏe và ma túy (giết người, hiếp dâm, hiếp dâm người dưới 16 tuổi, cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi và tội sản xuất trái phép chất ma túy), mức hình phạt theo quy định của pháp luật hiện hành.

Thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết cơ quan thẩm tra tán thành quy định 4 hình phạt với người chưa thành niên phạm tội như dự thảo luật, gồm: Cảnh cáo; phạt tiền; cải tạo không giam giữ; tù có thời hạn.

Với đề xuất phạt tiền, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho biết có ý kiến đề nghị cân nhắc giữ quy định hiện hành, không áp dụng với người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội, do các đối tượng này chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội rất nghiêm trọng và tội đặc biệt nghiêm trọng.

Một số ý kiến khác trong cơ quan thẩm tra đề nghị quy định người từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi có các điều kiện như người trưởng thành cũng được áp dụng hình phạt tiền để bảo đảm công bằng trong chính sách hình sự.

Dự thảo Luật Tư pháp người chưa thành niên dự kiến được trình ra Quốc hội lần đầu tại kỳ họp thứ 7, diễn ra vào tháng 5 tới.