Cựu binh hơn 35 năm chăm sóc mộ phần đồng đội

Ông Thành “quản trang”!

Đó là cái tên mà người dân địa phương gọi ông Hồ Xuân Thành (thôn Đại An Khê, xã Hải Thượng, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị), để nói về công việc ông đang làm cũng như tấm lòng của người cựu chiến binh già với đồng đội.

Ông Thành trước đây là chiến sĩ Sư đoàn 304, Quân đoàn 2, tham gia 2 cuộc chiến tranh biên giới Tây Nam và chiến tranh biên giới phía Bắc (1979).

Người dân xã Hải Thượng chẳng ai xa lạ với hình ảnh ông Thành với chiếc xe đạp cũ, buộc sau đó cái chổi, bó nhang hoặc nải chuối cùng ít nhành hoa hái trong vườn mang ra Nghĩa trang liệt sĩ mỗi ngày.

Dù là nghĩa trang cấp xã, song đây là nơi an nghỉ của hơn 2.000 liệt sĩ là con em của nhiều địa phương từ Nam ra Bắc. Đây cũng được xem là Nghĩa trang cấp xã có số lượng phần mộ liệt sĩ gần bằng 1/5 của 2 nghĩa tranng Quốc gia Trường Sơn và Đường 9.

Cách đây hơn 35 năm, từ chiến trường trở về, ông Thành nhận công việc chăm sóc phần mộ liệt sĩ.

“Tui xuất ngũ trở về quê hương sinh sống năm 1980, sau khi tham gia 2 cuộc chiến tranh biên giới Tây Nam và chiến tranh biên giới phía Bắc (1979). Ngày đó, cán bộ địa phương đặt vấn đề trông coi nghĩa trang, tui định làm ít năm rồi thôi. Ai ngờ, tui đã gắn bó với công việc này đến hôm nay là được hơn 35 năm”.

Lúc ông Thành nhận nhiệm vụ trông coi nghĩa trang xã khi đó chỉ mới có vài trăm ngôi mộ liệt sĩ. Đến nay, sau vài lần nâng cấp, xây mới, nghĩa trang đã tăng lên gần 2 ngàn mộ.

Ông Thành nhớ lại: Vào năm 1990, khi nghĩa trang được xây mới, UBND xã đề xuất phụ cấp cho ông 3 tạ lúa/năm. Từ năm 2000 - 2006, ông được hỗ trợ tiền với mức 100.000 đồng/ tháng. Sau 2006 đến nay, mức hỗ trợ tăng lên 150.000 đồng/ tháng.

Ông Thành nói rằng, ông tham gia chiến đấu và được trở về là một sự may mắn. Biết bao đồng đội của ông đã ngã xuống. May mắn được quy tập thì vào nghĩa trang, không thì nằm lại giữa rừng sâu. Nếu không may ông hy sinh thì cũng giống như bao đồng đội khác. Ông nhận nhiệm vụ trông coi nghĩa trang nhằm xoa dịu nỗi đau với thân nhân liệt sĩ, góp một phần công sức, trách nhiệm với đồng đội.

Hiện Quảng Trị có 2 nghĩa trang Quốc gia và Thành cổ Quảng Trị có Ban quản lý nghĩa trang, có lương theo chế độ quy định. Các nghĩa trang huyện, thị xã có phụ cấp thì hầu hết những người trông coi nghĩa trang xã không có phụ cấp mà do xã hỗ trợ với mức vô cùng ít ỏi, tầm 150-200 ngàn đồng/tháng.

Chúng tôi thử nhẩm tính, với số tiền ấy họ dành mua hoa, mua nải chuối dâng lên liệt sĩ còn không đủ. Vậy thì việc chăm sóc của họ gần như tình nguyện không công. Trong khi nghĩa trang cần nhiều công việc: quét dọn khuôn viên, thay hoa, cắt cây, nhổ cỏ... Thế nhưng, những người như ông Thành đã gắn bó hàng chục năm, không nề hà khó nhọc, tận tâm với liệt sĩ.

“Còn sức chừng nào vẫn làm việc để tri ân đồng đội”

Tuần vài lần, ông Thành đều ra quét dọn nghĩa trang. Những ngày rằm, đầu tháng, lễ tết đều không thiếu ông. Thậm chí ban đêm ông ngủ lại nghĩa trang để chăm sóc mộ, thời gian ở nghĩa trang nhiều hơn ở nhà.

Các dịp lễ, Tết, hội và ngày kỷ niệm, ông chuẩn bị chu đáo, dọn dẹp lại nghĩa trang cho sạch đẹp để các tổ chức, đoàn thể và nhân dân đến đặt vòng hoa, thắp hương tưởng niệm...

Trông coi ở Nghĩa trang, ông Thành đã chỉ dẫn cho hàng chục gia đình tìm kiếm người thân là liệt sĩ, dựa trên những thông tin có cơ sở từ cơ quan chức năng. Trong quá trình đó, ông cũng chứng kiến nhiều trường hợp người thân vào tìm mộ liệt sĩ trong niềm xúc động.

Ông Thành nói rằng, ông vẫn chưa quên hình ảnh người đàn ông ở Hà Tĩnh đi xe đạp vào Quảng Trị tìm mộ người thân cách đây gần chục năm. Trước khi đến Quảng Trị, ông ấy đã mất 3 tháng ròng tìm kiếm ở các tỉnh phía Nam. Được ông chỉ dẫn nơi an nghỉ của người thân, ông này đã khóc bên mộ liệt sĩ rất lâu. Vợ chồng ông Thành thấy thương nên đã đưa về nhà sinh hoạt qua đêm, hôm sau còn cho tiền để ông ấy về quê.

Không ít trường hợp thấy ông nhiệt tình, trách nhiệm nên biếu ông ít tiền nhưng ông từ chối và chỉ nhận trà và thuốc lá để hàng ngày thắp hương lên mộ các anh. Lần sau quay lại, họ mang 10 cái bát vào tặng ông để đáp trả ân tình. Ông luôn trân trọng những tình cảm đặc biệt ấy.

Ông Thành cho biết, mỗi năm có hàng chục đoàn từ các tỉnh miền Bắc vào thăm viếng và tìm mộ liệt sĩ. Những người đến thăm viếng được ông tiếp đón và chỉ dẫn tận tình.

Ông Thành tâm sự: “Tui cũng có người thân an nghỉ tại Nghĩa trang liệt sĩ nên tui xem các liệt sĩ như anh em mình vậy. Công việc trông coi nghĩa trang cũng chẳng có gì khó nhọc lắm. Khi cần thì quét dọn khuôn viên, cắt tỉa cây cảnh cho không gian được sạch đẹp hơn. Mình làm vì cái tâm với liệt sĩ. Chỉ mong sức khỏe tốt để làm việc nhiều hơn. Còn sức thì tui vẫn tiếp tục làm việc để tri ân đồng đội đã khuất”.

Đăng Đức