Hà Tĩnh:
Cuộc thảm sát bi thương 48 người dân vô tội 50 năm trước
(Dân trí) - Chỉ còn một tháng nữa là đến ngày giỗ lần thứ 50 (18/6/1968 - 18/6/2018 âm lịch) của 48 người dân vô tội ở thôn Hưng Giang, xã Việt Xuyên, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) bị bom Mỹ sát hại dã man. Hơn bao giờ hết người dân và chính quyền xã Việt Xuyên đang rất mong muốn có một tấm bia tưởng niệm được dựng lên tại ngôi làng xảy ra cuộc thảm sát bi thương này.
Đêm kinh hoàng cướp mạng sống của 48 người dân
Đã tròn nửa thế kỷ, nhưng với ông Nguyễn Văn, SN 1952, một người dân may mắn sống sót trong cái đêm hãi hùng, ghê rợn ấy, ông không thể nào quên được. Cứ mỗi lần nghĩ lại những giây phút đau thương ấy ông vẫn còn hoảng sợ, nước mắt ông cứ chực rơi xuống.
Năm đó, ông Văn mới tròn 16 tuổi. Như ông nói, chỉ có may mắn, trời thương mới cho ông sống sót trước làn mưa bom đạn của kẻ thù. Mẹ ông và 3 đứa em ruột mãi mãi đã rời xa ông sau cái đêm kinh hoàng ấy.
“Năm đó tôi 16 tuổi. Buổi tối vừa ăn xong, tự dưng thấy một chiếc máy bay từ phía Đồng Lộc bay về. Một tích tắc sau, tiếng nổ rầm rầm, hàng loạt bom sát thương, bom bi đồng loạt trút xuống. Tôi nhanh chân chạy ra hầm nơi góc vườn. Mẹ bị thương, trườn ra hầm nhưng không kịp. 3 em ruột cũng tử vong ngay lúc đó”- ông Văn đau xót nhớ lại.
Thời khắc khủng khiếp ấy, theo ông Văn thuật lại, cả làng chạy tán loạn, cố thoát ra những trận mưa bom đạn như muốn san phẳng bất cứ thứ gì ở quê hương ông. “Tôi sau đó chạy qua bên kia đồng về phía xã Thạch Liên, 3 - 4 ngày sau vẫn không ăn được cơm. Khi quay trở lại thì biết thêm, nhà cậu tôi là Thân Văn Yên cách đó 100m, chết cả 5 người, gồm 2 vợ chồng và 3 đứa con”- ông Văn tiếp tục thuật lại.
Dù tuổi đã cao nhưng cụ Trần Văn Sửu (SN 1937) nhớ rất rõ: “Khi đó, chính tôi trông thấy máy bay bay từ hướng Đồng Lộc về. Tôi vừa ăn tối xong, ngồi chơi với mẹ bên chõng tre dưới rèm. Đùng một cái, hàng loạt bom nổ. Mẹ và đứa cháu ruột con anh trai tử vong tại chỗ. 50 năm qua, ngày 18/6 hàng năm là ngày giỗ mẹ và cháu”.
Theo cụ Sửu, sở dĩ Mỹ thả bom là vì làng có bến đò, nay là chỗ gần nhà thờ giáo họ. Nơi đây mở đường tránh để bộ đội qua bến đò, hành quân ngược lên Đồng Lộc. Đường chính lúc đó Mỹ dội bom rất ác liệt. Đêm đó, nghe nói người dưới đò bật lửa soi vật gì đó, máy bay địch phát hiện được nên đồng loạt ném bom.
Mỗi lần nhớ lại đêm bi thảm 50 năm trước, cụ Trần Văn Sửu, 81 tuổi như muốn bật khóc.
Ông Trần Đức, SN 1960, Phó trưởng thôn Hưng Giang vẫn còn bàng hoàng khi kể lại cảnh bà nội và chị gái bị bom Mỹ cướp đi sinh mạng ngay trước mắt mình. “Bất ngờ nghe tiếng nổ, bà nội xuống khỏi giường để chui vào hầm tròn dưới gầm giường, chị gái lao ra vườn để xuống hầm chữ A, nhưng cả bà và chị gái đều bị bom sát hại. Nhà cháy dữ dội. Cả làng lửa rợp trời, người và vật nuôi chạy tán loạn. Số chạy ra đồng, số khác chạy về phía làng Kẻ Vẹt, số lên thôn Tân Hưng (Thạch Liên), sang Can Lộc... Sau này, nhà tôi được hỗ trợ làm lại 2 gian nhà tranh”.
Đứng giữa sân nhà gần bến đò năm ấy, bà Thân Thị Lĩnh, cháu ruột của ông Thân Văn Yên (cậu ông Văn-PV) nói: “Hồi đó bom nổ kinh hãi, cả nhà bác Yên 5 người chết không còn ai. Chỉ riêng giữa sân này, bom bi phải tính bằng rổ. Giờ lấp lại, không đả động đến chứ dưới đó nhiều lắm”.
Sau trận bom tàn sát kinh hoàng ấy, 48 người dân vô tội ở thôn Hưng Giang tử nạn. Gần như nhà cửa, tài sản trong thôn bị bom đạn thiêu rụi hoàn toàn.
Đau đáu một tấm bia kí ức chiến tranh
Đã hàng chục năm nay, như bao người dân khác ở Hưng Giang, thôn trưởng Trần Văn Tuế - SN 1958, một người cũng không thể tin là mình lại có thể sống sót qua trận bom đạn ghe rợn của Mỹ 50 năm trước- luôn ước ao một tấm bia kí ức chiến tranh được dựng lên ngay tại nơi xảy ra vụ thảm sát.
“Có những nỗi đau, có những sự kiện chúng ta có thể quên đi, chúng ta có thể khép lại. Nhưng với cái đêm mà phần lớn bà con vô tội trong thôn đã bị kẻ địch cướp đi mạng sống một cách không thể dã man hơn, thì chúng tôi, chúng ta không thể nào quên đi được. Ước nguyện của bà con là dựng lên một tấm bia để tưởng nhớ bà con bị tàn sát”- Thôn trưởng Tuế nặng lòng nói.
Người dân thôn Hưng Giang mong một tấm bia kí ức chiến tranh được dựng lên để nhắc nhở con cháu về đêm bi thảm 50 năm trước.
Cũng vì ước nguyện ấy, mà theo ông Tuế, thôn đã họp nhiều lần, rà soát và thống kê danh sách người tử nạn làm cơ sở để trình cấp trên xem xét sớm đầu tư dựng tấm bia được tất cả bà con trong thôn đồng tình kiến nghị.
Chủ tịch UBND xã Việt Xuyên Trần Sỹ Anh chia sẻ: “Cách đây 50 năm, đế quốc Mỹ ném bom xuống thôn Hưng Giang làm chết tại chỗ 48 người, nhiều người bị thương được dân làng đưa đi cấp cứu nhưng sau đó không qua khỏi. Xã đã lập tờ trình, mong muốn được xây dựng bia chứng tích chiến tranh".
Hưng Giang nay đã đổi thay nhiều, nhưng những ký ức đau buồn, xé nát làng quê nhỏ bé này 50 năm trước người dân nơi đây không thể nào quên.
Hà Dũng