Cột kinh Phật 1.000 năm tuổi ở Cố đô Hoa Lư

Ông Nguyễn Xuân Khang, Giám đốc Bảo tàng tỉnh Ninh Bình cho biết, bảo tàng đang lưu giữ bộ sưu tập Cột kinh Phật thời Đinh, niên đại thế kỷ thứ X. Bộ sưu tập này mới đây đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia.

Giám đốc Bảo tàng tỉnh Ninh Bình cho biết thêm, các Cột kinh Phật thời Đinh được phát hiện lần đầu vào năm 1963, tại các cuộc khai quật khảo cổ học ở ven bờ phải sông Hoàng Long và vùng ngoại thành kinh đô Hoa Lư (Ninh Bình).

Các Cột kinh Phật này do Nam Việt vương Đinh Khuông Liễn (con trai trưởng vua Đinh Tiên Hoàng) cho dựng. Cột kinh được làm bằng đá, trên các mặt thân cột khắc văn tự chữ Hán. Số chữ Hán trên mỗi cột khoảng từ 545 đến 563 chữ. Qua nghiên cứu, đây là những bản văn tự cổ nhất và duy nhất từ thời nhà Đinh còn lại.

Bộ sưu tập này gồm 49 đơn vị hiện vật với 29 số kiểm kê (gồm cột kinh và những bộ phận của cột kinh được chế tác từ đá, nặng gần 120kg). Các bộ phận được lắp gá với nhau bằng hệ thống mộng ngõng, không chất phụ gia kết dính, không sử dụng chằng buộc hay vật liệu chống đỡ khác, được dựng thẳng đứng trên mặt đất.

Các nhà nghiên cứu đánh giá, bộ sưu tập Cột kinh Phật thời Đinh là các hiện vật gốc độc bản, không trùng lặp và có hình thức độc đáo, có giá trị đặc biệt về lịch sử, văn hóa.

Mỗi cột kinh được lắp ghép từ 6 phần, trong đó mỗi bộ phận đều có chức năng riêng biệt, có hình khối, tỉ lệ hài hòa, có sự chuyển đổi khối hình và đường nét mềm mại giữa các bộ phận. Điều độc đáo trong việc ghép mộng để dựng cột kinh không chỉ đòi hỏi kỹ thuật mà cần cả tư duy, thẩm mỹ, bàn tay khéo léo của người thợ.

Ông Nguyễn Xuân Khang chia sẻ thêm, việc tìm hiểu các Cột kinh Phật giúp làm sáng tỏ một giai đoạn lịch sử quan trọng của thời Đinh - Tiền Lê thế kỷ thứ X và các nhân vật trong lịch sử, kiến trúc nghệ thuật, tôn giáo".

"Ngoài bảo tồn, gìn giữ, thời gian tới bảo tàng sẽ đẩy mạnh phát huy giá trị Bảo vật quốc gia qua việc trưng bày Bộ sưu tập Cột kinh Phật này, nhằm phổ biến rộng rãi và làm rõ hơn những nét độc đáo tiêu biểu của kinh đô Hoa Lư do vua Đinh, vua Lê xây dựng ở thế kỷ thứ X đến đông đảo người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ", ông Khang nói.

Ông Nguyễn Xuân Trường, Trưởng phòng Quản lý Di sản văn hóa, Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình, cho biết các bảo vật quốc gia tại Ninh Bình hiện đang được bảo quản tốt, nguyên trạng như khi được công nhận.

Thời gian tới, ngành văn hóa tiếp tục thực hiện các biện pháp bảo quản dựa trên các phương pháp khoa học có sự tham vấn của các chuyên gia. Đồng thời tiếp tục tuyên truyền về giá trị của hiện vật đến người dân, du khách trong, ngoài nước và xuất bản các ấn phẩm tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội.

"Ngành tăng cường công tác quảng bá giá trị của bảo vật quốc gia, nâng cao chất lượng công tác thuyết minh cũng như xây dựng kế hoạch và thường xuyên tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kiến thức bảo tồn và phát huy giá trị di tích, hiện vật, bảo vật…", ông Trường nói.