Có người thân cán bộ mua đất rồi tìm cách "ép" đền bù, thu hồi đất

Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi tiếp tục được Ủy ban Thường vụ cho ý kiến tại phiên họp ngày 25/8, với nhiều quan điểm trái chiều liên quan phương án xử lý đối với trường hợp thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất.

Bản dự thảo mới nhất đã bổ sung quy định mang tính nguyên tắc là Nhà nước thu hồi đất đối với phần diện tích còn lại của dự án chưa thỏa thuận được để giao đất cho nhà đầu tư khi nhà đầu tư thỏa thuận được 80% số người sử dụng đất và 80% diện tích thực hiện dự án trở lên.

Ngoài phương án mới bổ sung, Thường trực Ủy ban Kinh tế cũng xin ý kiến về một phương án khác là giữ nguyên như dự thảo Chính phủ trình.

Theo đó, việc chủ đầu tư thỏa thuận với người sử dụng đất để có đất thực hiện dự án là thỏa thuận mang tính dân sự, việc Nhà nước can thiệp bằng biện pháp thu hồi đất với các trường hợp không thỏa thuận được là không phù hợp, dễ dẫn tới khiếu kiện.

Để đảm bảo việc thỏa thuận nhận chuyển quyền sử dụng đất thành công, nhà đầu tư cần phải tính toán về quy mô, địa điểm thực hiện dự án cho phù hợp.

Góp ý kiến vào nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh thể hiện quan điểm đồng tình với phương án mới bổ sung. Bởi theo ông, thực tiễn ở rất nhiều dự án, đa số hộ dân thực hiện thỏa thuận xong và chấp nhận đền bù, nhưng còn một số rất nhỏ không chấp nhận mức đền bù chủ đầu tư đưa ra.

"Trong trường hợp này, nếu vẫn áp dụng nguyên tắc thỏa thuận, để nhà đầu tư phải đáp ứng bằng được các yêu sách của những người còn lại, sẽ không thực hiện được dự án và ảnh hưởng đến tiến độ chung của quá trình phát triển đô thị", ông Mạnh nói.

Một thực tế khác được ông chỉ ra, là trên mảnh đất đang thỏa thuận đền bù ấy không chỉ có những người dân thuần túy, mà nhiều nhà đầu cơ, thậm chí người thân quen của cán bộ . Họ mua đất trước rồi tìm cách ép bằng được các nhà phát triển hạ tầng.

Để hài hòa lợi ích giữa người dân, doanh nghiệp và Nhà nước, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị bổ sung nguyên tắc trong luật là "mức đền bù với những hộ dân còn lại sẽ tương đương mức trung bình của các hộ đã chấp nhận thỏa thuận trước đó", làm căn cứ để Nhà nước thực hiện thu hồi phần diện tích còn lại.

Có quan điểm khác, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga không ủng hộ quy định nếu 80% đồng ý rồi, Nhà nước đứng ra thu hồi 20% còn lại.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp phân tích, hiện có 2 cơ chế thu hồi đất. Một là thu hồi bằng con đường hành chính. Hai là bằng con đường thỏa thuận. Tức là một bên hành chính, một bên dân sự. "Bây giờ, chúng ta lại đưa ra một cơ chế thứ ba, đầu dân sự, đuôi hành chính. Chỗ này phải hết sức cân nhắc", bà Nga nêu quan điểm.

Theo bà, nếu áp dụng cơ chế nào thì theo cơ chế đó hoàn toàn, nếu "đầu dân sự, đuôi hành chính" rất dễ xảy ra khiếu kiện.

Thể hiện quan điểm trong vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh đây cũng là một trong 19 nhóm chính sách đã được trình ra Trung ương Đảng thảo luận, nhưng không được chấp nhận. Lẽ ra, nguyên tắc không được đưa ra.

Gợi ý giải pháp, Chủ tịch Quốc hội cho rằng hỗ trợ chủ đầu tư trong các trường hợp gặp vướng mắc khi thỏa thuận phải theo luật, cùng với nhà đầu tư bàn bạc chứ Nhà nước không nên đứng ra thu hồi.

"Còn vài chục phần trăm nữa lại áp đặt, người ta không chấp hành lại đi cưỡng chế, đang từ cơ chế thỏa thuận bây giờ lại sang cưỡng chế thì có được không?", ông Huệ nêu vấn đề.