Cảnh báo cá voi có thể bị "căng thẳng" bỏ đi vì tour du lịch tự phát

Ngày 9/7, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Gia Lai đã đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Hiệp hội Du lịch cùng UBND các xã, phường ven biển tăng cường bảo vệ cá voi Bryde (Balaenoptera edeni), loài thú biển quý hiếm đang liên tục xuất hiện tại vùng biển địa phương.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, từ năm 2022 đến nay, đặc biệt trong tháng 6,7 năm nay, cá voi Bryde thường xuyên xuất hiện tại nhiều vùng biển ven bờ của tỉnh như: Xuân Thạnh (xã Phù Mỹ Đông), Vũng Bồi (xã An Lương), xã Đề Gi, Hòn Sẹo, Hòn Cỏ, Hòn Khô Lớn (phường Quy Nhơn Đông), Mũi Gành (phường Hoài Nhơn Đông)…

Việc loài cá voi này liên tục xuất hiện cho thấy môi trường và hệ sinh thái biển Gia Lai đang dần phục hồi, với nguồn thức ăn dồi dào phù hợp tập tính kiếm ăn của chúng.

Theo chuyên gia, cá voi Bryde thuộc họ cá voi lưng gù (Balaenopteridae), có đặc điểm dễ nhận diện là ba đường gờ chạy trên đỉnh đầu phía trước lỗ thở, cùng 40-70 nếp gấp ở vùng cổ họng giúp mở rộng miệng khi kiếm ăn.

Cá voi Bryde sống gần bờ, xuất hiện nhiều ở vùng biển Việt Nam, Trung Quốc, Thái Lan, đặc biệt quanh khu vực Vịnh Thái Lan. Tại Việt Nam, chúng được ghi nhận ở các tỉnh Nam Trung Bộ và Nam Bộ.

Riêng tại Gia Lai, tần suất cá voi Bryde xuất hiện ngày càng dày trong khoảng 5 năm trở lại đây. Việc các loài động vật biển lớn như cá voi chọn một vùng biển làm nơi kiếm ăn không phải ngẫu nhiên, mà là kết quả của quá trình thích nghi lâu dài với điều kiện môi trường thuận lợi.

Tuy nhiên, thời gian qua đã xuất hiện tình trạng tàu du lịch, ca nô, tàu cá tiếp cận quá gần khu vực có cá voi. Một số tour du lịch tự phát tổ chức cho khách đi xem cá voi, chụp ảnh… có thể khiến loài thú biển này căng thẳng, bỏ đi hoặc thậm chí bị mắc cạn.

Cá voi Bryde sử dụng hạ âm để định hướng và giao tiếp, nên tiếng động cơ tàu thuyền có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chúng. Chỉ một va chạm nhẹ cũng đủ gây chấn thương. Đặc biệt, với tập tính “ăn dựng”, cá voi rất dễ nuốt phải túi nylon hoặc rác thải nhựa trôi nổi trên biển.

Để bảo vệ và bảo tồn loài cá voi quý hiếm này, Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Hiệp hội Du lịch đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các quy tắc tiếp cận cá voi trong hoạt động du lịch.

Trong đó, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân tổ chức tour xem cá voi phải giữ khoảng cách tối thiểu 100m, tuyệt đối không tiếp cận phía trước đầu hoặc phía sau đuôi cá voi.

Tốc độ tàu thuyền phải hạn chế, tốt nhất nên tắt động cơ khi vào khu vực có cá voi. Ngoài ra, không được để quá 3 tàu hoạt động cùng lúc tại khu vực có cá voi.

UBND các xã, phường ven biển được yêu cầu tăng cường tuyên truyền, vận động ngư dân và chủ tàu cá chấp hành nghiêm các quy định về bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, đặc biệt tại những khu vực có cá voi xuất hiện. Các cơ quan phối hợp chặt chẽ trong việc giám sát hoạt động của tàu du lịch, tàu dịch vụ để đảm bảo không gây ảnh hưởng tiêu cực đến loài thủy sản quý hiếm này.