Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo: Cứ mải miết dạy thêm sẽ ra sao đây?

Chiều 19/6, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Nguyễn Kim Sơn đăng đàn trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội.

Cần giải pháp tổng thể

Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (Quảng Bình) chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nguyên nhân cốt lõi của việc dạy thêm, học thêm.

Trả lời câu hỏi này, ông Sơn cho rằng sở dĩ cần dạy thêm và học thêm vì "chưa đủ", trong đó lương giáo viên chưa đủ sống; chưa đủ trường lớp để các cháu không phải cạnh tranh, đặc biệt ở các khu đô thị và thành phố, việc thi vào THPT còn căng thẳng hơn thi đại học.

Bên cạnh đó, ông Sơn nhìn nhận phụ huynh chưa đủ niềm tin và thỏa mãn khi con mình thành tích chưa cao; hiệu trưởng, giáo viên cũng chưa hoàn thành trách nhiệm trong giảng dạy chương trình chính; trong quản lý, cơ chế, điều hành cũng còn nhiều thứ chưa đủ.

Về giải pháp, Bộ trưởng GD&ĐT cho rằng không thể có giải pháp duy nhất hay một sớm một chiều mà cần giải pháp tổng thể để khắc phục bất cập của tình trạng dạy thêm, học thêm.

Tiếp tục chất vấn về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Văn Huy (Thái Bình) băn khoăn về nguyên nhân tình trạng dạy thêm, học thêm. Đại biểu cho rằng nếu thực sự làm tốt công tác quản lý chuyên môn, bảo đảm chất lượng giờ học chính khóa trên lớp thì sẽ là giải pháp rất quan trọng và sẽ cơ bản khắc phục được tình trạng này.

Theo đại biểu, một khi đã làm tốt công tác này mà tình trạng này vẫn khá phổ biến thì cần rà soát, đánh giá lại chương trình giáo dục, cần xem xét phải chăng lượng kiến thức quá nặng, cùng với đó là cách thức kiểm tra, đánh giá, thi cử. Ông Huy đề nghị Bộ trưởng nêu quan điểm về vấn đề này?

Trả lời sau đó, Bộ trưởng GD&ĐT cho biết từ góc độ chuyên môn thì việc dạy thêm, học thêm là một phần trong một hệ thống mang tính tổng thể của giáo dục trang bị tiếp cận kiến thức.

Theo Bộ trưởng, Thông tư 29 về dạy thêm, học thêm không chỉ giải quyết một vấn đề xã hội mà là một phần của công cuộc đổi mới, làm cho trường học thay đổi, mở đường cho một hệ thống mới của giáo dục phát triển năng lực của trẻ em.

Ông Sơn cho biết trong việc giáo dục phát triển năng lực của trẻ em, sách giáo khoa là tài liệu, giáo viên phải chuyển sang là người dẫn dắt, chỉ hướng, hỗ trợ.

"Trong các lớp học thêm, thầy cô có làm nhiệm vụ dẫn dắt, chỉ hướng, hỗ trợ không, hay thầy cô lại tiếp tục làm việc mà lẽ ra là trách nhiệm của mình trong chương trình chính khóa", ông Sơn nói.

Theo ông Sơn, cách tiếp cận mới là phải dùng trang thiết bị giải quyết các vấn đề thực tế mà trẻ em phải đối mặt, đó là năng lực tự học, tự mở rộng kiến thức cho mình để ứng phó trong thời đại bùng nổ trí thức.

Bộ trưởng GD&ĐT nhìn nhận việc dạy thêm, học thêm không phải không có ý nghĩa nhưng rất ít mang lại giá trị cho sự phát triển con người.

Theo ông Sơn, nếu nhìn dạy thêm học thêm từ góc độ hệ lụy một cách sâu xa, thì thấy cần phải quyết liệt với việc này.

Bên cạnh đó, ông cho rằng việc dạy thêm, học thêm cũng khiến giáo viên giữ thói quen cũ, không có thời gian củng cố kiến thức. "Chương trình giáo dục mới cần giáo viên chấm bài, nhận xét học sinh, đánh giá, cập nhật phương pháp mới. Nếu cứ mải miết dạy thêm sẽ ra sao đây?", ông Sơn nêu vấn đề.

Theo Bộ trưởng GD&ĐT, giải pháp tổng thể là cần hoàn thành tốt chương trình chính khóa, giáo viên phải hoàn thành hết trách nhiệm công vụ của mình ngay trong chương trình chính khóa, đây là vấn đề quan trọng của đổi mới giáo dục.

Tránh trường hợp "học vô sở dụng, dụng vô sở học".

Về vấn đề quá tải chương trình, ông Sơn cho rằng chương trình 2018 đã thay đổi nhiều và giảm tải nhiều so với 2006. Việc quá tải hay không phải so sánh với chương trình giáo dục phổ thông mà các nước khác đang vận hành.

Theo Bộ trưởng GD&ĐT, so với các nước Đông Nam Á, ở nhóm môn toán và khoa học tự nhiên, chương trình của ta không nặng hơn. Bộ đang hết một chu kỳ triển khai chương trình giáo dục nên đang tổng kết, triển khai đánh giá để chuẩn bị cho chương trình mới.

Ông Sơn khẳng định sẽ có những nội dung cần phải điều chỉnh, trong đó tăng tính thực học, kiên quyết bỏ những nội dung học nhưng kém tính thực tiễn, tính ứng dụng, kém yếu tố phát triển con người. Việc này giúp tránh trường hợp "học vô sở dụng, dụng vô sở học".

Ông Sơn cũng cho rằng trong bối cảnh nhân lực đòi hỏi cao, trí tuệ nhân tạo đột phá, người học chỉ muốn học nhẹ chơi nhiều mà trở thành con người vĩ đại thì rất khó khăn.

Về vấn đề thi cử, tư lệnh ngành giáo dục cho biết những năm qua, Bộ đang thiết kế các kỳ thi theo hướng tính chất là đánh giá năng lực, tư duy cho phù hợp chương trình giáo dục, giảm loại bài có tính đánh đố, toán mẹo. Đây là những thứ khiến học sinh phải vật vã trong các lò luyện thi.

Việc ra đề đang hướng vào đánh giá năng lực và khả năng tư duy của học sinh. Quá trình này phải điều chỉnh từng bước, vì giáo dục là quá trình chứ không phải mong muốn một sớm một chiều, thay đổi bất ngờ là không phù hợp, theo ông Sơn.