Bảo hiểm tiền gửi cho cả vàng, đô-la để giảm tích trữ trong dân

Đại biểu Nguyễn Ngọc Bảo (Vĩnh Phúc) cho rằng, tiền gửi bằng vàng, bằng ngoại tệ là hợp pháp. Tình trạng vàng, ngoại tệ hiện nay đang tích lũy trong dân hoặc trôi nổi trên thị trường rất lớn. Ông Bảo kiến nghị cần có chính sách khuyến khích, bảo hiểm loại tiền gửi này, không phân biệt để bảo đảm quyền lợi hợp pháp cho người dân, thu hút người dân gửi vàng, ngoại tệ vào ngân hàng.

Để tránh hiện tượng giao dịch bằng vàng, ngoại tệ, ông Bảo đề xuất tính phí bảo hiểm và chi trả bảo hiểm đối với người gửi tiền bằng vàng, ngoại tệ bằng cách quy đổi ra Việt Nam đồng. Chính biện pháp đó cũng giúp tránh tình trạng đô-la hóa.  

Đại biểu Phạm Huy Hùng (Hà Nội) nêu lý do cho thấy việc giới hạn phạm vi bảo hiểm tiền gửi chỉ có đồng Việt Nam là chưa phù hợp. Tiền gửi ngoại tệ của dân cư là khoản sở hữu hợp pháp của người dân khi làm việc ở các tổ chức nước ngoài, kiều hối… Một khi các ngân hàng thương mại còn được phép huy động vốn bằng ngoại tệ thì vẫn phải có trách nhiệm với các khoản tiền gửi đó.

Mặt khác, theo định hướng phát triển đến 2020, Việt Nam vẫn coi trọng kiểu hối đầu tư trực tiếp, gián tiếp, các doanh nghiệp vẫn cần lượng ngoại tệ lớn để thanh toán khi xuất, nhập hàng hóa.

“Không nên cho rằng bảo hiểm tiền gửi ngoại tệ sẽ tăng thêm tình trạng đô-la hóa. Đô-la hóa mạnh nhất chính ở chỗ thanh toán chi trả trong dân bằng đô-la, cho vay bằng đô-la của các tổ chức tín dụng. Còn khi dân cư có ngoại tệ lại gửi vào ngân hàng lại giúp hạn chế đô-la hóa” - ông Hùng nêu quan điểm ngược hẳn lý lẽ của cơ quan xây dựng luật.

Đại biểu cũng bác lo ngại bảo hiểm cho cả tiền gửi bằng đô-la sẽ cổ súy cho việc cất trữ đô-la vì một khi sức mua của Việt Nam đồng ổn định, uy tín được nâng cao, người dân tin tưởng vào đồng nội tệ, việc cất trữ  ngoại tệ cũng như vàng sẽ tự khắc giảm.

Đại biểu Đặng Xuân Huy (Đồng Tháp) phân tích thêm, hiện ngoại tệ được gửi tại các ngân hàng có mức lãi suất thấp hơn đồng nội tệ rất nhiều. Nếu không được bảo hiểm, ông Huy lo ngại người dân sẽ rút tiền gửi bằng ngoại tệ ở các ngân hàng. Ngoại tệ, nguồn kiều hối gửi vì vậy sẽ “tắc đường” về Việt Nam.

Vấn đề hạn mức bảo hiểm cũng nhận nhiều phản ứng. Đại biểu Bùi Sỹ Lợi (Thanh Hóa) kiến nghị thay đổi quy định từ 1 mức cứng 50 triệu đồng sang phương án trao quyền để Thủ tướng quy định mức trả tiền bảo hiểm. Quy định như vậy, ông Lợi cho rằng, sẽ tạo được sự linh hoạt cũng như tính ổn định của luật. Để đảm bảo sự minh bạch và hạn chế rủi ro đạo đức, ông Lợi đề xuất quy định cụ thể về nguyên tắc, cơ chế để xác định hạn mức phù hợp.

Đại biểu Đặng Xuân Huy chỉ ra sự bất hợp lý về hạn mức chi trả tối đa 50 triệu đồng so với tình hình lạm phát hiện nay. “Gửi từ vài trăm triệu đến cả tỷ đồng mà khi gặp rủi ro, mất khả năng thanh toán của ngân hàng lại chỉ được chi trả tối đa 50 triệu đồng là quá ít. Hạn mức này chỉ bằng khoảng khoảng 2,5 lần thu nhập bình quân đầu người hiện nay” – ông Huy kiến nghị tăng mức chi trả bảo hiểm ít nhất bằng 5 lần thu nhập bình quân, tương đương 150 triệu đồng.

Đồng ý với quan điểm này, đại biểu Trần Du Lịch (TPHCM) cũng so sánh, mức 50 triệu đáng ra ở thời điểm 2005 còn hợp lý, đến nay thì mất ý nghĩa.

“10 năm qua, cái may cho tổ chức bảo hiểm tiền gửi là không phải trả tiền cho người dân nào,  mới chỉ chi trả cho 39 tổ chức tín dụng nhân dân với số tiền 21 tỷ đồng so với tổng nguồn 7, 8 ngàn tỷ đồng. Sự thật hiện nay nhiều ngân hàng thương mại rất yếu nhưng vẫn  chạy đua lãi suất và người dân vẫn tiếp tục gửi tiền dù biết rằng rủi ro cao là do người ta vẫn tin rrằng Chính phủ và NHNN không để cho ngân hàng nào phá sản, chứ không phải vì được bảo hiểm 50 triệu mà mạnh dạn gửi tiền” - ông Lịch kết luận, có nhân hạn mức lên 150-200 triệu đồng cũng không ảnh hưởng gì quỹ bảo hiểm tiền gửi mà mức này giúp tăng niềm tin của người gửi tiền.

Đại biểu Phạm Huy Hùng cũng xác nhận thực trạng Việt Nam hiện nay, do chưa có tổ chức xếp hạng tín nhiệm hiệu quả, quan hệ giữa rủi ro và lãi suất chưa chặt chẽ, các ngân hàng thương mại đặt giá huy động cao nhưng điều đó không có nghĩa nhà đầu tư, người dân gửi tiền phải chấp nhận mức rủi ro cao. Đa số người dân gửi tiền không biết được rằng khi ngân hàng phá sản thì mức bồi thường tối đa chỉ 50 triệu đồng. Trong bối cảnh như vậy, nếu vẫn áp dụng mức phí đồng hạng, ông Hùng cảnh báo, mục tiêu lành mạnh hóa hệ thống tổ chức tín dụng rất khó đạt được.

P.Thảo