Báo chí không làm thay cơ quan điều tra

Báo chí điều tra độc lập

Thưa ông, Dự án Luật Phòng chống tham nhũng (PCTN) sửa đổi trình UBTVQH mới đây quy định cơ quan báo chí phải cung cấp thông tin khi có yêu cầu của các cơ quan có thẩm quyền. Ông bình luận gì về quy định này?

Quy định yêu cầu báo chí phải cung cấp thông tin điều tra của mình cho các cơ quan chức năng có thẩm quyền (Điều 101 Dự thảo Luật PCCTN sửa đổi) không phù hợp. Ngay trong phiên họp của UB TVQH cũng đã có những ý kiến không tán thành quy định này.

Bởi vì, các cơ quan điều tra trong hệ thống tư pháp của chúng ta (điều tra, truy tố, xét xử) đã có đầy đủ rồi. Chức năng của những cơ quan điều tra này là chuyên về điều tra, họ phải làm tốt chức năng đó của mình. Còn báo chí – thực chất chỉ là một kênh cung cấp thông tin cho dư luận và nhân dân.

Báo chí có quyền điều tra, thu thập nguồn tin riêng của mình theo luật định và phải chịu trách nhiệm về nguồn tin. Để đạt tới sự chân thực, báo chí phải điều tra độc lập. Kết quả điều tra nhằm cung cấp thông tin, định hướng dư luận bằng việc đăng tải trên mặt báo.

Báo chí không điều tra để cung cấp thông tin cho các cơ quan điều tra. Bản thân cơ quan điều tra - với chức năng là điều tra, có đầy đủ nghiệp vụ, phương tiện hiện đại, có đủ điều kiện, tư cách để tiến hành điều tra, tại sao lại phải yêu cầu báo chí cung cấp thông tin, cung cấp kết quả điều tra của báo chí cho mình?

Ở đây, mục đích điều tra của hai bên cũng khác nhau. Cơ quan điều tra điều tra để tìm ra những hành vi vi phạm, làm sáng tỏ tội phạm. Còn báo chí, điều tra một sự kiện, sự việc là để công khai trên mặt báo, để kịp thời cảnh báo, uốn nắn, định hướng dư luận –đấy là chức năng của báo chí.

Theo tôi là không nên đưa quy định đó vào trong dự thảo Luật PCTN sửa đổi lần này.

Những năm qua, báo chí đã sát cánh với các cơ quan phòng ngừa, đấu tranh chống tiêu cực, tham nhũng. Ông đánh giá gì về vai trò đó của báo chí?

Thời gian qua, báo chí có rất nhiều thông tin tốt, góp phần tích cực vào công tác PCTN. Báo chí đã thẳng thắn đề cập về những vụ việc có dấu hiệu tiêu cực, tham nhũng, lãng phí trên các lĩnh vực từ quản lý sử dụng đất đai, cho đến công sản, vốn và tài sản thuộc sở hữu của nhà nước.

Không ít vụ việc được điều tra, truy tố nhờ chính cơ quan báo chí đã nêu thông tin ban đầu, từ đó các cơ quan chức năng nhà nước mới vào cuộc.

Trong điều kiện hiện nay, báo chí có vai trò cảnh báo rất lớn. Bằng việc cảnh báo, đưa thông tin dự báo, các cơ quan chức năng của nhà nước có điều kiện nhận diện được những vấn đề nóng bỏng, đang đặt ra. Tất nhiên, cơ quan điều tra cũng có thông tin và những kênh riêng của mình.

Báo chí có quyền giữ bí mật nguồn tin

Điều 7 Luật Báo chí quy định:“Báo chí có quyền và nghĩa vụ không tiết lộ tên người cung cấp thông tin nếu có hại cho người đó, trừ trường hợp có yêu cầu của Viện trưởng VKSD hoặc Chánh án TAND cấp tỉnh và tương đương trở lên cần thiết cho việc điều tra, xét xử tội phạm nghiêm trọng”. Soi vào điều 101 dự thảo Luật PCTN sửa đổi, ông thấy có gì mâu thuẫn?

Chúng ta đã có Luật Báo chí, các luật khác phải quy định phù hợp với Luật Báo chí để không xung đột, mâu thuẫn về pháp lý.

Điều 7 Luật Báo chí quy định rất rõ về quyền, nghĩa vụ của báo chí là phải bảo vệ nguồn tin. Như vậy, báo chí có nghĩa vụ phải giữ bí mật cho người cung cấp tin. Đó chính là trách nhiệm, đạo đức của hoạt động báo chí. Nếu làm khác đi, sẽ không ai dám cung cấp thông tin cho báo chí nữa.

Quy định tại điều 7 Luật Báo chí là rất phù hợp. Bây giờ, nếu lại quy định mâu thuẫn, xung đột với Luật Báo chí thì không được.