ASEAN cần phát huy vai trò đảm bảo hoà bình trên Biển Đông

Nhận lời mời của Thủ tướng Malaysia Najib Rajak, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu Việt Nam đã sang thăm chính thức Malaysia từ ngày 7 đến ngày 8/8/2015. Chiều 7/8, ngay sau lễ đón trọng thể tại Dinh Thủ tướng Malaysia, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã hội đàm với Thủ tướng Malaysia Najib Rajak.

Xác lập quan hệ đối tác chiến lược

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chúc mừng những thành tựu quan trọng mà Malaysia đạt được trong công cuộc xây dựng đất nước Malaysia thịnh vượng, hiện đại, có vai trò và vị thế ngày càng cao ở khu vực và quốc tế; đồng thời đánh giá cao những đóng góp tích cực của Malaysia trong vai trò Chủ tịch ASEAN 2015 và Ủy viên không thường trực Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2015-2016.

Về phần mình, Thủ tướng Najib Rajak chúc mừng những thành tựu toàn diện mà Việt Nam đã đạt được trên các lĩnh vực, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế thế giới suy thoái nhưng Việt Nam vẫn giữ được đà tăng trưởng, trong đó năm 2015 ước đạt 6,5%. Thủ tướng Najib Rajak cũng khẳng định sự coi trọng hợp tác của Malaysia với Việt Nam trên các lĩnh vực, đặc biệt là trên lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư, du lịch, giáo dục, lao động, an ninh-quốc phòng, …

Tại hội đàm, hai Thủ tướng đã thảo luận và đánh giá cao sự phát triển cả về bề rộng và chiều sâu của mối quan hệ song phương và nhất trí làm sâu sắc hơn và tăng cường quan hệ Đối tác toàn diện hiện nay, phù hợp với bản chất chiến lược ngày càng gia tăng của quan hệ hai nước. Hai bên nhất trí quan hệ hữu nghị và hợp tác toàn diện Việt Nam và Malaysia đã chín muồi để nâng lên thành Đối tác Chiến lược và sớm xây dựng Chương trình hành động giai đoạn 2015-2018 triển khai các nội hàm về quan hệ Đối tác Chiến lược.

“Chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho thấy tầm quan trọng của mối quan hệ song phương. Hai nước chúng ta chia sẻ rất nhiều điểm đồng và chuyến thăm này của Ngài Thủ tướng sẽ góp phần mở rộng và làm sâu sắc hơn quan hệ song phương. Quyết định nâng cấp quan hệ song phương của Lãnh đạo hai nước lên Đối tác Chiến lược sẽ mở ra một kỷ nguyên mới trong quan hệ hai nước” - Thủ tướng Najib Rajak phát biểu.

“Trên cơ sở nhất trí đánh giá trong thời gian qua mối quan hệ tin cậy, hợp tác toàn diện giữa hai nước phát triển ngày càng sâu rộng và hiệu quả, tôi và Ngài Thủ tướng Najib Rajak đã quyết định chính thức nâng cấp quan hệ hợp tác toàn diện Việt Nam - Malaysia thành quan hệ Đối tác Chiến lược. Chúng tôi tin tưởng rằng việc triển khai quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam - Malaysia không chỉ tạo xung lực mới để đưa các lĩnh vực hợp tác giữa hai nước ngày càng hiệu quả mà còn đóng góp tích cực cho Cộng đồng ASEAN, gìn giữ hòa bình, ổn định, tăng cường hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới” - Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đánh giá về quyết định trọng đại trong quan hệ hai nước.

Với tinh thần này, hai Thủ tướng nhất trí thắt chặt hơn nữa sự gần gũi và tin cậy chính trị sẵn có giữa hai nước thông qua việc tăng cường trao đổi các đoàn cấp cao trên tất cả các kênh Đảng, Chính phủ, Quốc hội, giao lưu nhân dân. Bên cạnh việc tập trung phát huy hiệu quả của các cơ chế hợp tác song phương, tham vấn sẵn có, hai bên sẽ thiết lập các cơ chế hợp tác mới giữa các bộ, ngành hai nước, nhất là trong lĩnh vực chính trị, an ninh, quốc phòng.

Về quốc phòng và an ninh, hai bên nhất trí tăng sớm thiết lập cơ chế Đối thoại quốc phòng cấp Thứ trưởng; ký Bản ghi nhớ về cơ chế tuần tra chung, liên lạc qua đường dây nóng; phối hợp tìm kiến cứu nạn, chống cướp biển. Hai bên khẳng định sẽ tiếp tục thực hiện nghiêm túc cam kết không cho phép bất cứ cá nhân, tổ chức nào sử dụng lãnh thổ nước này thực hiện các hoạt động chống phá nước kia.

Về kinh tế, hai bên nhất trí hợp tác kinh tế, thương mại đang là điểm sáng trong quan hệ hai nước. Để mở rộng hợp tác hơn nữa, hai bên nhất trí thúc đẩy tăng trưởng thương mại trong khuôn khổ Hiệp định Đối tác xuyên Thái bình dương (TPP) và Cộng đồng Kinh tế ASEAN; sớm ký Bản ghi nhớ cấp Chính phủ về thương mại gạo 2015-2020 nhằm phát triển ổn định lĩnh vực hợp tác này. Hai bên cũng nhất trí thúc đẩy các dự án đầu tư cụ thể trong các lĩnh vực then chốt: dầu khí, khí ga hóa lỏng, điện tử, sản xuất đồ gia dụng, chế biến thực phẩm…

“Hai bên hợp tác chặt chẽ để tăng kim ngạch thương mại hai chiều từ 10 tỉ USD năm 2015 lên 15 tỉ USD hoặc cao hơn vào năm 2020. Tăng cường hợp tác đầu tư trên những lĩnh vực hai bên có thế mạnh và nhu cầu như: dầu khí, khí ga hóa lỏng, năng lượng, tài chính - ngân hàng, chế biến nông thủy sản, thực phẩm Halah…Hai bên nhất trí tăng cường kết nối giữa hai nền kinh tế nhằm góp phần thực hiện thành công Cộng đồng Kinh tế ASEAN; khuyến khích các doanh nghiệp hai nước tranh thủ cơ hội thuận lợi của các thỏa thuận thương mại tự do quan trọng mà hai bên cùng tham gia, như Hiệp định Đối tác xuyên Thái bình dương (TPP) và Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP)” - Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu.

“Malaysia là nhà đầu tư trực tiếp đứng thứ 8 tại Việt Nam. Nhiều doanh nghiệp, tập đoàn lớn của Malaysia rất quan tâm các cơ hội đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam. Chúng ta phải thúc đẩy quan hệ thương mại, đầu tư giữa hai nước lên một tầm cao mới trong tương lai” - Thủ tướng Najib Rajak nói.

Chia sẻ quan ngại việc xây dựng trái phép trên Biển Đông

Ngoài đầu tư và thương mại, hai bên nhất trí tăng cường hợp tác hiệu quả trên các lĩnh vực hợp tác phát triển khác như lao động, nông nghiệp, pháp luật, dầu khí…; nhất trí cần có cơ chế hợp tác cấp Thứ trưởng Ngoại giao để giải quyết các vấn đề về biển và đại dương; hợp tác an ninh biển; lập đường dây nóng về đánh bắt thủy sản bất hợp pháp; tuần tra chung trên các vùng biển giáp ranh, vùng chồng lấn; ứng phó sự cố tràn dầu trên biển; nhất trí phối hợp chặt chẽ để đảm bảo cho ngư dân hai nước không vi phạm trong đánh bắt hải sản, đồng thời phối hợp giải quyết các vi phạm của ngư dân trên tinh thần hữu nghị, hợp tác.

Hai Thủ tướng đã trao đổi sâu rộng về các vấn đề quốc tế và khu vực hai bên cùng quan tâm; nhất trí thúc đẩy tăng cường đoàn kết, thống nhất nội bộ; duy trì vai trò trung tâm và tiếng nói chung của ASEAN trong các vấn đề lớn liên quan đến an ninh, lợi ích của mỗi nước và của khu vực, đặc biệt trong bối cảnh ASEAN chính thức thành lập cộng đồng vào cuối năm nay; tăng cường phối hợp nhằm đảm bảo TPP là một hiệp định cân bằng lợi ích, quan tâm thỏa đáng đến các nước đang phát triển.

Hai Thủ tướng đã chia sẻ quan ngại về diễn biến gần đây tại Biển Đông; đồng thời tái khẳng định tầm quan trọng của việc bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông cũng như giải quyết các tranh chấp trên biển dựa trên luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982.

“Hai bên cùng chia sẻ quan ngại sâu sắc trước những diễn biến gần đây về bồi đắp, xây dựng trên quy mô lớn các đảo, đá tại Biển Đông, trái luật pháp quốc tế và thỏa thuận khu vực; làm xói mòn lòng tin, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hòa bình, an ninh và ổn định tại khu vực; đồng thời tái khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông. Hai bên nhấn mạnh sự cần thiết của việc các bên liên quan bảo đảm thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC); tăng cường sự tin cậy lẫn nhau; kiềm chế và không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực; giải quyết tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của LHQ về Luật biển năm 1982 (UNCLOS); tăng cường tham vấn và đối thoại thực chấtđể sớm đạt được Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC)” - Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu.

“Bên cạnh thúc đẩy quan hệ hợp tác song phương, hai bên nhất trí cần phải thúc đẩy, phối hợp tốt trên các diễn đàn khu vực và quốc tế, đặc biệt trong khuôn khổ hợp tác ASEAN nhằm thúc đẩy hơn nữa sự đoàn kết, thống nhất trong ASEAN cũng như phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong thúc đẩy việc thực thi và thực hiện hiệu quả Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) cũng như tiến tới xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Tất cả các hoạt động hợp tác này đều nhằm đảm bảo cho Biển Đông trở thành khu vực an ninh, an toàn, hòa bình, ổn định và vì sự thịnh vượng chung” - Thủ tướng Malaysia Najib Rajak phát biểu.

Ngay sau Hội đàm, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng Najib Rajak đã ký Tuyên bố chung về khuôn khổ quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - Malaysia và chứng kiến ký kết 3 văn bản hợp tác gồm: (i) Cấp phép về nguyên tắc cho ngân hàng CIMB của Malaysia mở ngân hàng 100% vốn tại Việt Nam; (ii) Bản ghi nhớ về tuyển chọn và sử dụng lao động; (iii) Biên bản ghi nhớ giữa PetroVietnam và Petronas liên quan đến hoạt động thăm dò khai thác dầu khí ở thềm lục địa Việt Nam.

Tối cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dự chiêu đãi của Thủ tướng Malaysia Najib Rajak chào mừng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm chính thức Malaysia.

P.Thảo