22/7: Nhật thực toàn phần dài nhất thế kỷ 21
(Dântrí) - Nhân loại sẽ được chiêm ngưỡng hiện tượng kỳ thú này kéo dài trong 6 phút 39 giây. Cơ hội chỉ lặp lại sau 123 năm nữa. Ở Việt Nam, Hà Giang là địa điểm quan sát được tỷ lệ mặt trăng che khuất mặt trời lớn nhất, với tỷ lệ che khuất cực đại 75,8%.
Nhật thực toàn phần xảy ra vào ngày 22/7 sẽ được quan sát trong một dải hẹp rộng 258 km và kéo dài gần nửa vòng trái đất. Nhật thực toàn phần bắt đầu từ Ấn Độ, sau đó đến các nước Nepal, Bhutan, Myanmar và Trung Quốc, rồi tiếp tục vượt ra ngoài Thái Bình Dương.
Địa điểm quan sát được nhật thực toàn phần cực đại nằm ở trên Thái Bình Dương với thời gian xảy ra nhật thực toàn phần cực đại là 6 phút 39 giây vào lúc 02:35:21 giời UT (9:35:21 giờ Hà Nội). Để có dịp chiêm ngưỡng được kỳ nhật thực toàn phần dài như thế này tiếp theo, chúng ta phải đợi đến năm 2132.

Vậy người dân Việt Nam có được chiêm ngưỡng hiện tượng kỳ thú này không?
Hầu hết lãnh thổ Việt Nam chỉ quan sát được nhật thực một phần. Địa điểm quan sát được tỷ lệ Mặt trăng lớn nhất ở nước ta là Hà Giang với tỷ lệ che khuất cực đại là 75,8% vào lúc 8 giờ 11 phút ngày 22/7. Càng về phía Nam, tỷ lệ che khuất càng nhỏ. Đà Nẵng là 46% lúc 8 giờ 15 phút 10 giây, Nha Trang là 31,4% lúc 8 giờ 17 phút 17 giây, Cần Thơ là 25,5% lúc 8 giờ 11 phút 40 giây, TPHCM là 27,4% vào lúc 8 giờ 13 phút 4 giây…
Còn ở Hà Nội, chúng ta quan sát được tỷ lệ che khuất cực đại là 67,5% lúc 8 giờ 11 phút 50 giây. Thời điểm xảy ra nhật thực một phần ở Hà Nội lúc 7 giờ 6 phút 34 giây và kết thúc lúc 9 giờ 26 phút 10 giây.
![]() |
Cường độ ánh sáng mặt trời khá lớn với nhiều bức xạ tử ngoại có hại, nên chỉ cần nhìn thẳng vào Mặt trời bằng mắt thường trong giây lát cũng có thể làm tổn thương đến võng mạc, thậm chí gây mù lòa vĩnh viễn.
Vì vậy, muốn quan sát, cách tốt nhất là mua kính quan sát nhật thực chuyên dụng. Còn không, chúng ta có thể tận dụng kính thợ hàn để quan sát. Nếu không có kính thợ hàn, các bạn quan sát gián tiếp.
Có một số tin đồn cho rằng nhật thực toàn phần lần này sẽ gây nên sóng thần, động đất…?
Xin khẳng định, đây là những tin đồn không có cơ sở khoa học. Bởi vì, lực triều của Mặt trăng và Mặt trời, cho dù được cộng hưởng trong những kỳ nhật thực, cũng không đủ mạnh để gây ra sóng thần, lại càng không thể tác động đến cấu trúc địa tầng của Trái đất gây ra động đất.

Dưới góc độ khoa học, ông đánh giá thế nào về hiện tượng nhật thực toàn phần?
Nhật thực toàn phần có nhiều ý nghĩa khoa học hơn nguyệt thực toàn phần. Qua hiện tượng nhật thực toàn phần, các nhà khoa học có cơ hội nghiên cứu lớp khí quyển (sắc cầu) của Mặt trời mà bình thường rất khó quan sát và nghiên cứu.
Ngoài ra, đối với các nhà vật lý lý thuyết, nhật thực toàn phần, nhất là nhật thực toàn phần kéo dài hiếm có như lần này, đây là cơ hội để kiểm tra những tính chất của lý thuyết tương đối rộng của A.Einstein.
Mặt khác, một số nhà thiên văn nảy ra ý tưởng tìm kiếm những thiên thể nhỏ gần Mặt trời, bên trong quỹ đạo của sao Thủy. Đài quan sát không gian SOHO đã phát hiện ra một số sao chổi trong quá trình tiến sát Mặt trời.
Đối với hiện tượng nguyệt thực, ý nghĩa khoa học nhất là nó mang lại là nghiên cứu bầu khí quyển của Trái đất thông qua hiện tượng khúc xạ ánh sáng Mặt trời. Nhờ hiện tượng này mà mỗi lần xảy ra nguyệt thực toàn phần chúng ta nhìn thấy mặt trăng có màu nâu đỏ chứ không phải là tối hoàn toàn.
Xin cảm ơn ông!
Lan Hương