"CODA": Khi "chiếu dưới" ngoi lên giành chiến thắng gây sốc tại Oscar 2022

Sau một năm nhiều biến động của nền điện ảnh thế giới cùng ảnh hưởng của dịch bệnh, lễ trao giải điện ảnh Oscar lần thứ 94 đã quay trở lại theo hình thức truyền thống với sự tham gia của các ngôi sao và sự dẫn dắt của MC. Tại đó, giải thưởng Phim hay nhất của Oscar lần thứ 94 đã được trao cho bộ phim CODA.

CODA nhận được ba đề cử tại Oscar 2022 và chiến thắng trong cả ba hạng mục, đáng chú ý là giải thưởng - Phim hay nhất. Phim giành giải sau khi vượt qua 9 đối thủ sừng sỏ khác, trong đó phải kể tới đối thủ đáng gờm nhất The Power of the Dog (12 đề cử). Phim cũng giúp Apple TV+ trở thành hệ thống trực tuyến đầu tiên sở hữu phim chiến thắng hạng mục Phim hay nhất tại Oscar.

CODA của đạo diễn Sian Heder được công chiếu lần đầu tiên tại Liên hoan phim quốc tế Sundance 2021. Ban đầu, phim được coi như "chiếu dưới" khi xuất hiện trong danh sách đề cử Oscar 2022 khi giới truyền thông và chuyên môn liên tục dành sự ưu ái và kỳ vọng vào những cái tên như The Power of the Dog, Drive My Car và Dune.

Ở thời điểm tiền Oscar, CODA chưa từng được đánh giá cao so với những phim cùng hạng mục đề cử. Tuy nhiên, vài ngày trước khi lễ trao giải Oscar 2022 diễn ra, nhiều tờ báo quốc tế đã dành sự quan tâm cho dự án này và kỳ vọng phim sẽ làm nên chuyện tại lễ trao giải năm nay. 

Khi CODA chiến thắng ở hạng mục Phim hay nhất tại giải thưởng của Hiệp hội các Nhà sản xuất phim (Producers Guild Awards), khán giả và giới phê bình lập tức có cái nhìn thay đổi với bộ phim. Chính ở thời điểm này, CODA vươn lên trở thành một ứng viên hứa hẹn tạo bất ngờ của lễ trao giải Oscar 2022. 

CODA là viết tắt của "child of deaf adults", chỉ đứa trẻ bình thường được nuôi dạy bởi ít nhất một người khiếm thính. Tác phẩm cũng trở thành dự án trực tuyến đầu tiên chiến thắng ở hạng mục Phim hay nhất tại một kỳ Oscar.

Phim kể về một gia đình sống bằng nghề đánh bắt hải sản tại thành phố Gloucester, bang Massachusetts (Mỹ). Con gái út của họ - Ruby (Emilia Jones đóng) là người duy nhất trong nhà không bị điếc và có thể giao tiếp bình thường với cộng đồng. Ruby đứng trước quyết định theo đuổi ước mơ ca hát hay ở lại miền quê phụ giúp người thân.

Phim ghi điểm nhờ câu chuyện tuổi mới lớn của cô bé Ruby. Dù đảm nhận vai diễn khó, diễn xuất của nữ diễn viên Emilia Jones đã khắc họa được nhiều cung bậc cảm xúc của nhân vật.

Đáng chú ý, bộ phim cũng làm nên lịch sử khi trở thành dự án điện ảnh đầu tiên có dàn diễn viên khiếm thính chiến thắng tại một kỳ Oscar. Ba trong số bốn diễn viên chính của CODA là những người thực sự gặp khuyết tật nghe, nói. Người duy nhất không bị khiếm thính trong CODA là nữ chính Emilia Jones. 

Song, sự liều lĩnh của đạo diễn Heder đã nhận được đền đáp xứng đáng khi CODA nhận nhiều lời ngợi khen và sự ủng hộ từ cộng đồng người khiếm thính về cách cô xây dựng đời sống của họ trên màn ảnh. 

Nam diễn viên phụ của phim - Troy Kotsur cũng giành chiến thắng trong hạng mục Nam diễn viên phụ hay nhất. Ông trở thành nam diễn viên khiếm thính đầu tiên giành giải Oscar danh giá.  

Trước khi giành giải Oscar 2022, Troy Kotsur cũng được vinh danh tại nhiều giải thưởng điện ảnh khác như Giải thưởng điện ảnh Anh, giải SAGs, giải Critics' Choice cho vai diễn trong bộ phim CODA. 

Đứng trên sân khấu, nam diễn viên chia sẻ: "Tôi thực sự muốn cảm ơn tất cả những sân khấu dành cho người khiếm thính tuyệt vời trên thế giới này. Đó là nơi tôi được phép và trao cơ hội thể hiện tài năng của mình trong tư cách một diễn viên". 

Dù là một trong những bộ phim có ít đề cử nhất nhưng CODA đã làm được điều không tưởng khi chiến thắng ngoạn mục 3/3 đề cử gồm Nam diễn viên phụ xuất sắc, Kịch bản chuyển thể hay nhất và Phim hay nhất. 

Tính nhân văn và yếu tố ấm áp chính là điều làm nên sự khác biệt của CODA, một bộ phim về tình cảm gia đình. Các mối quan hệ chân thực được thể hiện một cách tự nhiên, dung dị và rất cảm động. CODA tạo nên một làn sóng mới với những thông điệp tích cực giúp khán giả tiếp nhận dễ dàng qua diễn xuất của dàn diễn viên Marlee Matlin, Troy Kotsur và Daniel Durant. 

Khi bộ phim CODA được công chiếu tại LHP Sundance và được bán cho Apple với giá kỷ lục 25 triệu USD, diễn viên Marlee Matlin của bộ phim đã nói rằng, cô hy vọng phim sẽ tạo ra "một làn sóng thủy triều" về nhận thức cho cộng đồng người khiếm thính. Vài tháng sau khi bộ phim phát sóng chính thức, nữ diễn viên thay đổi nhận xét và cô tin rằng đây sẽ là một "cơn sóng thần".

Niềm tin của nữ diễn viên Marlee Matlin đã hoàn toàn trở thành sự thật, trước sự ngỡ ngàng của nhiều khán giả. Nhiều người khẳng định CODA là tác phẩm đoạt giải Phim hay nhất "khó tin" nhất trong lịch sử lễ trao giải Oscar. Không phải vì phim không đặc sắc mà vì Viện Hàn lâm hiếm khi trao giải cho một câu chuyện gia đình với những diễn biến êm đềm và nhẹ nhàng như vậy. 

Trước đó, tại các lễ trao giải Oscar, những bộ phim xoay quanh đề tài gia đình thường có xu hướng diễn biến tồi tệ nhằm đẩy cao trào lên đỉnh điểm, điển hình có thể kể đến Marriage Story. Nhưng CODA không đi lối mòn quen thuộc đó. 

CODA là một bộ phim giúp xoa dịu và chữa lành tâm hồn. Phim là tổng thể của sự ngọt ngào và ấm áp về tình cảm gia đình, và điều này đã làm nên sự đặc biệt của phim, nhận được cái gật đầu của các thành viên trong Viện Hàn lâm.

Kịch bản phim do nữ đạo diễn Sian Heder chấp bút, làm lại từ bản Pháp - La Famille Bélier (năm 2014), lồng ghép nhiều tình huống và lời thoại gây cười để dẫn dắt câu chuyện. Trong thời lượng 111 phút, đạo diễn pha trộn nhiều thể loại từ tuổi mới lớn đến các chi tiết bi hài về gia đình, một chút âm nhạc của High School Musical và tình yêu học đường trong trẻo của nhân vật chính. Dựa trên những yếu tố quen thuộc trong điện ảnh Mỹ, Sian Heder nhào nặn thành tác phẩm mang dấu ấn riêng, gây bất ngờ từ đầu đến cuối.

Ngoài diễn viên chính, các diễn viên phụ trong phim đều có cơ hội tỏa sáng theo cách riêng, tạo nên dấu ấn đặc biệt cho bộ phim. Không thể dùng lời nói để trò chuyện, các thành viên trong nhà Rossi kết nối với nhau bằng con tim. Mỗi cuộc hội thoại của Ruby với cha mẹ, anh trai là một bài học không có trường lớp nào dạy, giúp cô hiểu hơn về bản thân lẫn gia đình. Mâu thuẫn được xây dựng và giải quyết nhẹ nhàng, để lại nhiều ý nghĩa trong phim. 

Đảm nhận vai chính Ruby trong CODA là nữ diễn viên Anh - Emilia Jones, sinh năm 2002. Dù còn trẻ tuổi nhưng cô có kinh nghiệm diễn xuất từ năm 8 tuổi. Emilia mất gần 9 tháng để học ngôn ngữ ký hiệu. Emilia kết hợp những cử chỉ bằng tay và nét diễn tự nhiên trên khuôn mặt để lột tả một nhân vật Ruby trong trẻo, đáng yêu và có nhiều tâm sự. 

Tác giả Glenn Whipp của Los Angeles Times đánh giá Emily là có diễn xuất tự nhiên, chân thực và nắm bắt được tính cách nhân vật, một cô gái mới lớn đáng yêu, nhiều hoài bão và mơ ước. Giọng hát của Emily cũng được khen ngợi rất trầm ấm, du dương. Âm nhạc cũng là yếu tố kết nối đặc biệt xuyên suốt tác phẩm. 

Nhà sản xuất Patrick Wachsberger của CODA cũng thừa nhận bất ngờ trước chiến thắng của phim. Ông chia sẻ sau lễ trao giải: "Bạn có thể mơ ước về một điều như vậy nhưng quả thật mọi chuyện vẫn quá khó tin. Bộ phim đã chạm được đến khán giả, đó là giấc mơ của các gia đình, là điều chúng ta luôn giữ trong tim. Tôi cũng đã thấy nhiều khán giả gạt đi nước mắt khi bộ phim kết thúc". 

Tổng thống Mỹ - Joe Biden cũng dành lời khen ngợi cho dàn diễn viên khiếm thính của phim: "Tôi tin rằng các bạn hiểu tầm ảnh hưởng mà các bạn mang lại cho đất nước này. Bộ phim đã giúp được rất nhiều người".

Khi lễ trao giải Oscar 2022 khép lại với chiến thắng của CODA, nhiều khán giả cũng dành sự tiếc nuối cho The Power of the Dog khi bộ phim có nhiều đề cử nhất chỉ có một giải thưởng duy nhất, Đạo diễn xuất sắc. 

Trên mạng xã hội, tin tức CODA thắng giải Phim xuất sắc làm dấy lên nhiều bình luận trái chiều dưới ô bình luận. Bên cạnh những lời ngợi khen sự ấm áp và giá trị tích cực bộ phim mang lại, không thiếu bình luận cho rằng một bộ phim với đề tài gai góc hơn như The Power of the Dog hay Drive My Car xứng đáng được giải.