Thế nào là viêm da tã lót?

Bài được viết bởi bác sĩ Bùi Thị Hằng - Bác sĩ Nhi tại Đơn nguyên Phòng khám Y học tái tạo và tâm lý giáo dục - Trung tâm Y học tái tạo và trị liệu tế bào - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Viêm da tã lót, hay còn gọi là ban da do tã, là vấn đề thường gặp trong nhi khoa, gây căng thẳng cho cả trẻ lẫn bố mẹ vì vấn đề tồn tại dai dẳng, dù đã chăm sóc cần mẫn bằng việc thay tã. Viêm da do tã có thể gặp ở bất kỳ trẻ nào có mặc tã nhưng thường gặp nhất ở trẻ từ 9 đến 12 tháng tuổi.

Nguyên nhân phổ biến gây viêm da do tã là viêm da do tiếp xúc kích ứng. Trong viêm da do tã kích ứng, tính toàn vẹn và hàng rào của da bị tổn thương bởi hai yếu tố chính: Độ ẩm tăng do môi trường tắc nghẽn của tã kết hợp với nước tiểu, phân và môi trường PH cao do tăng hoạt động của loại protease là lipase.

Triệu chứng của hăm tã: Ban đỏ, sần và vảy da vùng tiếp xúc trực tiếp với tã; bao gồm phần lồi của mông, đùi trong và cơ quan sinh dục.

Mục tiêu điều trị: Tạo điều kiện cho phần da tiếp xúc với tã duy trì tình trạng PH sinh lý của nó, hạn chế tiếp xúc với chất kích ứng gây ra tổn thương da càng nhiều càng tốt.

Có nhiều phương pháp giúp đạt mục tiêu này; bạn có thể ghi nhớ dễ dàng theo các chữ viết tắt A, B, C, D, E (có nghĩa là Air - Thoáng mát, Barrier - Chống hăm, Cleansing - Làm sạch, Diaper - Tã và Education - Giáo dục).

• A (Air time): Thời gian không khí, hay còn gọi là thời gian không mặc tã, có thể là thách thức đối với các gia đình khi thực hiện trong trong một thời gian dài. Tuy nhiên, thời gian tiếp xúc với không khí là phương pháp điều trị hiệu quả, an toàn và kinh tế nhất đối với hăm tã. Nó làm gia tăng lưu thông không khí và làm khô vùng tã, ngăn các thành phần kích ứng của nước tiểu và phân bám vào da.

Có thể thực hiện thời gian không mặc tã ngắn sau khi thay tã hoặc khi tắm giúp làm cho vùng da tiếp xúc với tã khô hoàn toàn trước khi thay tã mới. Khi trẻ ngủ, có thể quấn hai cái khăn thay cho tã giúp cho khoảng thời gian không mặc tã của trẻ tăng lên. Phương pháp này dường như thành công hơn đối với trẻ nữ.

• B (Barrier creams): Kem chống hăm thường là phương pháp điều trị đầu tiên, cha mẹ có thể lựa chọn một loại trong số rất nhiều lựa chọn trên thị trường. Các loại kem phổ biến và hiệu quả nhất bao gồm kẽm oxit, thuốc mỡ vitamin A và D. Cách sử dụng đúng là bôi kem lớp dày sau mỗi lần thay tã, không cần làm sạch hoàn toàn vùng da giữa mỗi lần sử dụng để tránh kích ứng do chà sát.
• C (Cleansing): Khi làm sạch vùng da mặc tã, nên sử dụng sản phẩm có độ PH gần sinh lý và chà sát nhẹ nhàng. Đối với vùng da thô ráp hoặc bị tổn thương thì có thể sử dụng khăn ẩm.
• D (Diaper): Nên thay tã thường xuyên, tối đa mỗi 2h, làm giảm thời gian tiếp xúc của các chất gây kích ứng với da và giữ cho da càng khô càng tốt. Các cha mẹ cũng có thể biết đến quan điểm tã bằng vải tốt hơn các tã dùng một lần. Tuy nhiên, các tã giấy dùng một lần hiện đại sử dụng lớp gel siêu thấm, lớp ngoài thoáng khí hơn và thiết kế tổng thể mỏng hơn, ôm sát cơ thể của trẻ đã làm giảm tần suất viêm da tã lót ở các nước phát triển. Hiện nay, không có bằng chứng cho thấy tã vải có tác dụng bảo vệ làn da, làm giảm viêm da tã lót hoặc bảo vệ môi trường hơn tã dùng một lần.
• E (Education): Giáo dục cho những người chăm sóc trẻ về tầm quan trọng của việc tuân thủ, nhất quán trong kế hoạch điều trị cho trẻ. Tránh sử dụng các sản phẩm có hại cho trẻ, ví dụ như bột bắp hoặc bột talc làm giảm độ ẩm của da, tăng ma sát với da vùng quấn tã, hoặc trong quá trình bôi thuốc có thể tạo ra các hạt bụi gây ra các bệnh hô hấp.

Thuốc chống nấm hoặc kem có chứa corticoid được sử dụng mà không có chỉ định của bác sĩ có thể gây ra nhầm lẫn trong chẩn đoán hoặc góp phần gây kích ứng da do hóa chất. Các loại kem corticosteroid tại chỗ có thể làm nặng thêm tình trạng nhiễm nấm do làm suy yếu đi khả năng bảo vệ tự nhiên của da, gây ra tình trạng phát ban lan rộng hơn. Một vấn đề quan trọng nữa là giáo dục cho các gia đình cách sử dụng các loại kem chứa corticosteroid bôi tại chỗ vùng quanh hậu môn một cách an toàn để tránh những thay đổi về da lâu dài như da mỏng đi hoặc thay đổi sắc tố.

Hãy theo dõi trang web: Vinmec.com thường xuyên để cập nhật nhiều thông tin hữu ích khác.