Jose Mourinho: Quái kiệt "phá" bóng đá...

Trước tiên, cần phải nói rằng, từ "phá" ở đây không mang ý nghĩa tiêu cực. Trái lại ở góc độ nào đó, thế giới bóng đá (hay nói rộng hơn là cuộc sống) luôn cần những con người "biết phá" như vậy, để phát triển lên tầm cao mới.

Cái ngày Mourinho lầm lũi rời khỏi Old Trafford, không ít lời châm biếm cho rằng thứ bóng đá của ông đã cũ kỹ, cần phải cất vào bảo tàng. Nhưng rồi, chẳng ai ngờ rằng một ngày đẹp trời, sản phẩm của sự cũ kỹ ấy đã quay lại, ám ảnh thế giới bóng đá.

Trong dòng chảy của bóng đá hiện đại, thuật ngữ pressing (hay nói đúng hơn là pressing tầm cao) ra đi, thống trị. Từng có thời, nó đẩy những con người như Mourinho rơi vào tình cảnh lạc hậu.

Nhưng rồi, con người tự nhận là "Người từng trải" ấy đã trở lại với đúng sự nguy hiểm vốn có. Trận đấu với Chelsea vừa qua thêm một lần nữa cho thấy cái chất tài ba của "Người đặc biệt". Thứ bóng đá của ông không hề lạc hậu, thay vào đó, đúng như lời tự nhận, nó "từng trải" hơn qua năm tháng.

Trước khi hiểu hơn về Mourinho, hãy hiểu về thuật ngữ mới PPDA (opposition passes allowed per defensive action). Nó có thể hiểu đại loại là: số đường chuyền của đối phương trước khi đội bóng của mình thực hiện một hành động phòng ngự.

Với những HLV hiện đại, những người chủ trương xây dựng đội bóng theo kiểu pressing tầm cao, họ muốn lấy bóng lại ngay lập tức, để tổ chức một đợt tấn công mới. Có nghĩa rằng, chỉ số PPDA sẽ rất thấp.

Như Liverpool ở mùa trước, chỉ số PPDA chỉ là 11,2, tức họ chỉ cho đối thủ thực hiện 11 đường chuyền, trước khi tổ chức cướp lại bóng. Những đội bóng của Pep Guardiola cũng thường có chỉ số này khá thấp, bởi họ không muốn đối thủ chơi bóng.

Nhưng hãy xem chỉ số PPDA của Tottenham trong trận đấu với Chelsea là bao nhiêu? Con số ấy là 32,2. Có nghĩa rằng, Spurs cho Chelsea thực hiện chán chê đường chuyền, rồi mới thực hiện hành động phòng ngự. Những hành động phòng ngự ấy đương nhiên sẽ ở khu vực 1/3 sân của đội nhà.

Trong khi đó, chỉ số PPDA của Chelsea trong trận đấu với Tottenham chưa tới 11. Nó phản ánh rõ một điều, triết lý của Mourinho ngược hẳn với dòng chảy bóng đá. Ông vẫn ôm khư khư định nghĩa từng gắn bó với thưở mới lập nghiệp: "Càng cầm bóng nhiều, bạn càng dễ mắc sai lầm".

Trong màn đấu trí với Lampard, đôi bóng của Mourinho chỉ cầm bóng chưa tới 40%. Thậm chí, trước đó, trong chiến thắng trước Man City, con số ấy chỉ là 33%. Số cú dứt điểm của Tottenham trước Chelsea là 5 cú, còn trước Man City chỉ là 4 cú. Đương nhiên, đối thủ luôn vượt trội họ ở mọi chỉ số tấn công. Nhưng tất cả là vô nghĩa...

Chứng kiến sơ đồ trung bình về vị trí của Tottenham trước Chelsea có thể thấy, chỉ có 3 tiền đạo được phép vượt qua vạch giữa sân, còn lại tất cả (kể cả tiền vệ công Ndombele) đều nằm ở bên phần sân nhà.

Vai trò của Ndombele không hẳn giống như tiền vệ công, điều tiết như thuần túy. Thay vào đó, "Người đặc biệt" sử dụng chính cầu thủ này để... đeo bám Kante, "người không phổi" ở tuyến giữa Chelsea. Và khi Kante lùi sâu, nhiệm vụ ấy lại được giao cho Harry Kane.

Trước khi rời sân, Ndombele, người trước đó từng bị HLV Mourinho chỉ trích lười biếng, đã chạy trong quãng đường 8,2 km, với vận tốc trung bình 7,52km/h, cao hơn bất kỳ cầu thủ nào của Spurs. Đó cũng là lý do mà ngôi sao người Pháp bỗng dưng được trọng dụng ở mùa giải này.

Trong thế trận ấy, Chelsea của Lampard buộc phải sử dụng những đòn tấn công biên nhưng cũng không phát huy được tác dụng bởi Tammy Abraham đã được "chăm sóc" khá kỹ ở bên trong.

Cũng giống như trận gặp Man City, Tottenham chủ yếu sử dụng đòn phản công. Trong đó, Harry Kane (trong vai trò số 9 ảo) vẫn là mắc xích quan trọng. Cầu thủ này không chỉ thực hiện những đường chuyền, mà còn thu hút sự chú ý để Son Heung Min hay Bergwijn băng lên từ hai cánh.

"Đây đúng là trận đấu điển hình của Mourinho" - Roy Keane bình luận trên sóng truyền hình Sky Sports. Sự điển hình ấy được thể hiện ở chỗ: "Tottenham phòng ngự kỷ luật, chắc chắn, sẵn sàng phạm lỗi và lao về phía trước rất nhanh trong những pha phản công".

Thời Pochettino dẫn dắt, có thể Tottenham "đáng xem" hơn nhưng họ luôn gặp vấn đề ở hàng thủ. Còn ở thời điểm này, Spurs lầm lỳ như một cỗ máy. Họ đang là đứng đầu Premier League với tư cách là đội thủng lưới ít nhất (9 bàn). Tất cả là nhờ vào sự cũ kỹ của "Người đặc biệt".

Mourinho có thể nhận Tottenham chỉ là "ngựa con" trong cuộc đua vô địch Premier League nhưng nó có thể phi nước đại lúc nào không hay.