Lionel Messi là cầu thủ duy nhất trong lịch sử giành được 6 Quả bóng vàng và đang hướng tới danh hiệu thứ 7. Nhưng điều đáng nói hơn là anh đã 34 tuổi.

Ra mắt Barca năm 2003, khi mới 16 tuổi. Chiếm suất đá chính từ năm 2005, ở tuổi 18. Và đến năm 2007, vừa tròn 20, Messi đã có lần đầu tiên góp mặt trong top 3 Quả bóng vàng, giải thưởng danh giá tôn vinh cầu thủ xuất sắc nhất thế giới hằng năm của France Football. Tài không đợi tuổi, nhất là thiên tài. Một bản sao chẳng những rập khuôn của Maradona mà còn cập nhật, chỉnh sửa những dở dang của số 10 vĩ đại người Argentina.

Ngay lần đầu tiên chứng kiến Messi chơi bóng, bất cứ ai cũng phải thốt lên: "Giống! Quá giống!". Maradona cao 1m65. Messi 1m69. Maradona thuận chân trái. Messi chân phải chỉ để làm trụ. Maradona rê dắt kiểu một que. Messi chỉ dùng chân thuận để lừa bóng. Maradona là huyền thoại, Messi là thần đồng của bóng đá Argentina. Maradona và Messi, hai nhưng dường như quyện làm một.

Những cú đột từ hành lang phải vào trung lộ rồi đột ngột bẻ lái chỉ trong 1/10 giây trước có Maradona, sau là Messi, không ai hơn. Và một sở thích rất chung, Maradona và Messi ưa kết liễu đối phương bằng những cú cứa lòng hoặc lốp bóng. Kỹ năng dứt điểm đòi hỏi cái cổ chân cực dẻo và độ nhạy rất cao.

Bóng từ chân Maradona, hoặc Messi, cuộn xoáy, hoặc cầu âu, nhẹ nhàng nhưng thong thả, vì đã nằm ngoài tầm với của thủ môn. Những nạn nhân xấu số chỉ biết chôn chân dương ánh mắt bất lực nhìn bóng lăn vào lưới. Đó là ác mộng đối với những thủ thành, nhưng là khoảnh khắc diệu vợi cho người hâm mộ.

Cũng giống như Maradona, Messi có gia tốc cao và khả năng giữ thăng bằng phi vật lý. Raul, huyền thoại của Real Madrid nói: "Cậu ấy là cầu thủ giữ thăng bằng tốt nhất thế giới". Đàn anh Ronaldinho thì cam đoan: "Chặn đứng cậu ấy là bất khả thi. Trừ khi phạm lỗi". Điển hình là màn tái hiện Bàn thắng thế kỷ của Maradona. Messi rê bóng 58m, thực hiện 13 lần chạm bóng, vượt qua 5 cầu thủ Getafe chỉ trong 11 giây và ghi bàn.

Tốc độ xuất phát kinh hoàng. Khả năng tăng, giảm tốc chớp nhoáng. Kỹ nghệ tuyệt luân để luôn giữ bóng cận chân trong mọi pha xử lý. Đó là nền tảng để một Messi 20 tuổi lọt vào top 3 Quả bóng vàng. Xa hơn, là chỉ dấu cho một thiên tài, một cầu thủ vĩ đại bậc nhất trong lịch sử túc cầu.

Một năm sau khi giành Quả bóng đồng, Messi tiến thêm một bậc trong cuộc bình chọn để giành Quả bóng bạc 2008. Cho đến thời điểm đó, mặc dù là một trong những nền bóng đá lớn nhất thế giới nhưng Argentina rất vô duyên với danh hiệu Quả bóng vàng. Maradona vĩ đại là vậy nhưng chưa từng được vinh danh. Đúng hơn ông chỉ được trao Quả bóng vàng danh dự. Hai người Argentina hiếm hoi đoạt Quả bóng vàng là Di Stefano và Sivori. Tuy nhiên, thời điểm giành danh hiệu, Di Stefano đã chuyển quốc tịch Tây Ban Nha còn Sivori trở về làm người Ý.

Messi chính là niềm hy vọng lớn nhất của xứ sở Tango. Tuy nhiên, năm 2008 chưa phải là thời điểm chín muồi để La Pulga bước lên bục cao nhất. Về mặt danh hiệu, anh chỉ có tấm Huy chương vàng môn bóng đá nam Thế vận hội Bắc Kinh. Tại Barca, Messi trắng tay trong năm cuối triều đại Frank Rijkaard. Tất nhiên, màn trình diễn của thần đồng người Argentina rất hứa hẹn, với 16 bàn thắng và 14 pha kiến tạo trên mọi đấu trường.

Một trong những màn trình diễn ấn tượng nhất của Messi là chiến bại của Barca ở bán kết Champions League trước MU, đội bóng đang đạt đỉnh sức mạnh và sau đó đăng quang . Trong một tập thể rệu rã của gã khổng lồ xứ Catalonia, gần như một mình La Pulga tả xung hữu đột và hành hạ hàng phòng ngự trứ danh của Quỷ đỏ.

Với sự trưởng thành vượt bậc như vậy, mùa hè năm đó, Messi được trao chiếc áo số 10 vĩ đại của Barca, thay cho đàn anh Ronaldinho bị đẩy đi. Ngoài ra, trên băng ghế huấn luyện, Pep Guardiola được đôn lên từ đội B. Phần còn lại, như cách xưng tụng thịnh hành ngày nay: là lịch sử. Barca dưới triều đại Guardiola thống trị cả châu Âu bằng tiqui-taca. Messi là viên ngọc nạm trên vương miện, chứng minh chói lòa nhất cho uy quyền của nhà vua.

Vì vậy, năm 2008 có thể xem là bước đệm cho sự vĩ đại của Messi nói riêng và Barca nói chung những năm tiếp theo. Dấu hiệu của sự vĩ đại cũng được thể hiện vào nửa cuối năm 2008, tức nửa đầu mùa giải 2008/09. Với chiếc áo số 10 trên lưng, Messi bùng nổ dữ dội với 7 bàn ở La Liga, 4 bàn tại Champions League, 1 pha lập công ở Cúp Nhà Vua, tổng cộng 12 bàn thắng chỉ sau 15 lần ra sân. Từ thời điểm này, giới truyền thông bắt đầu gọi anh là "ngôi sao" thay vì "tài năng trẻ" hay "thần đồng".

Quả bóng vàng thứ 54 của France Football đã được trao cho Messi. La Pulga lần đầu và cả nước Argentina cũng lần đầu sở hữu danh hiệu cao quý này. Sở dĩ có sự chậm trễ này là do cơ chế. Từ năm 1956, lần đầu tổ chức đến năm 1995, thời điểm cải tổ, danh hiệu do France Football đăng cai thực ra có tên Quả bóng vàng châu Âu, tức dành cho những cầu thủ quốc tịch châu Âu. Nguyên do cũng một phần vì công nghệ. Những năm thập niên 1960 hay 1970 thì vài nơi vẫn dùng bồ câu đưa thư và tuyệt nhiên chưa có e-mail để các quốc gia hay vùng lãnh thổ trên khắp thế giới có thể bình chọn.

Sau thời điểm toàn cầu hóa, một người châu Phi lập tức giành Quả bóng vàng. Đó là Goerge Weah. Tiếp đến là sự thống trị của người Brazil: Ronaldo (1997 và 2002), Rivaldo (1999), Ronaldinho (2005) và Kaká (2007). Thế nên có người đã nói đùa rằng: "Quả bóng vàng đã trở thành trò chơi có 30 đề cử và cuối cùng chiến thắng là người Brazil". Điều đó đúng cho đến năm 2009, khi Messi đăng quang.

Tương tự cú "ăn ba" Champions League, La Liga và Cúp Nhà Vua vĩ đại của Barca, Messi thống trị tuyệt đối cuộc bầu chọn Quả bóng vàng 2009. Kết quả kiểm phiếu công bố cho thấy Messi giành tới 473 trên 480 điểm tối đa, đạt tỷ lệ số phiếu bình chọn tới 98,54%, phá kỷ lục 98,46% (128 trên 130 phiếu) của Michel Platini năm 1984.

Phân tích sâu hơn về mặt chuyên môn, Messi trưởng thành vượt bậc ở mùa giải 2008/09. Số liệu thống kê chứng minh cho điều này. Tại La Liga, Messi ghi 23 bàn. Cúp Nhà Vua, 6 bàn. Và Champions League, 9 bàn. Tổng cộng 38 bàn sau 51 trận. Ngoài ra là 17 pha kiến tạo. Như vậy bình quân mỗi trận, Messi đóng góp trực tiếp (ghi bàn hoặc kiến tạo) hơn 1 bàn/trận, con số không tưởng khi chỉ đôi ba năm trước, một chân sút ghi 30 bàn đã gọi cừ khôi bậc nhất và không ai soi xét khả năng dọn cỗ của anh ta ra sao.

Mùa giải đầu tiên dưới sự dẫn dắt của Pep Guardiola, Messi không còn là cậu bé cắm đầu chạy theo những cú phất bóng của đàn anh (Ronaldinho). La Pulga vẫn chủ yếu chơi ở vị trí tiền đạo lệch phải nhưng là trung tâm các đợt lên bóng. Xavi-Iniesta hỗ trợ từ phía sau. Dani Alves là phụ tá bên hành lang phải. Samuel Eto'o tuy đá trung phong nhưng được yêu cầu hoạt động rộng.

Thậm chí trận chung kết Champions League 2008/09, Messi còn bó vào trung lộ chơi như "số 9 ảo" còn Eto'o dạt phải. Thế cho nên, "Báo đen" mới mở tỷ số bằng một pha đột phá từ cánh phải còn La Pulga thì ấn định chiến thắng bằng cú đánh đầu như một trung phong. Nhưng tựu trung, cách bố trí và lối chơi mới của Barca dưới thời Pep Guardiola giúp Messi phát tiết tinh hoa. La Pulga phát huy trọn vẹn bộ kỹ năng phối hợp được trui rèn ở La Masia lẫn những thiên chất được ví với Maradona. Và đấy mới chỉ là khởi đầu cho một đế chế.

Năm 2010 chứng kiến sự kết hợp lần đầu tiên giữa FIFA và France Football để nhất thể hóa danh hiệu Cầu thủ xuất sắc nhất hàng năm cả hai đơn vị cùng trao tặng thành FIFA Ballon d'Or (Quả bóng vàng FIFA). Sự phối trộn này tạo nên buổi lễ hoành tráng chưa từng có trong lịch sử. Thành phần tham gia bình chọn càng rầm rộ, với HLV, đội trưởng các ĐTQG và nhà báo uy tín trên khắp thế giới. Thế nên giải thưởng càng thêm phần danh giá.

Và tài nghệ cùng sự bùng nổ giúp Messi giành chiến thắng, xếp trên hai nhà vô địch thế giới, đồng thời là đồng đội tại Barca, Xavi và Iniesta. "Chẳng có gì ngạc nhiên khi Messi chiến thắng", Vicente del Bosque, HLV đội tuyển Tây Ban Nha cho biết. "Thấy tên mình được xướng lên đã là món quà quá ư đặc biệt rồi", Iniesta nói. Và Xavi thì khẳng định: "Messi xứng đáng giành chiến thắng. Chúc mừng cậu ấy. Tôi chẳng có gì phải thất vọng cả. Leo là cầu thủ xuất sắc nhất thế giới. Hoàn toàn xứng đáng".

Ở mùa 2009/10, tham chiếu quan trọng nhất của cuộc bình chọn, Messi tuy không thể giúp Barca bảo vệ chức vô địch Champions League nhưng tiếp tục có một mùa giải bùng nổ hơn nữa. Anh ghi 48 bàn sau 64 trận, bao gồm 34 bàn sau 35 trận tại La Liga. Khởi đầu mùa 2010/11, Messi cũng đem đến hiệu suất siêu thực 1 bàn/trận. Với phong độ như vậy, bất chấp thất bại của đội tuyển Argentina tại World Cup 2010, Messi vẫn nhận được số phiếu cao nhất trong cuộc bình chọn Quả bóng vàng FIFA.

23 tuổi, 2 Quả bóng vàng, Messi có thể gọi là huyền thoại dù còn cả tiền đồ xán lạn trước mắt. Bởi lẽ, kỷ lục Quả bóng vàng cũng chỉ là 3, với Johan Cruyff, Michel Platini và Marco Van Basten chia sẻ. Về mặt lối chơi, Messi tiếp tục hoàn thiện. Rê dắt, phối hợp, kiến thiết, ghi bàn, không khoản nào siêu sao người Argentina không xuất sắc. Cũng trong mùa giải này, La Pulga chuyển hẳn vào trung lộ để thi đấu ở vị trí "số 9 ảo", vị trí rồi sẽ chứng kiến anh vút bay đến cao độ chót vót không ai có thể vươn tới trong khía cạnh săn bàn.

Nếu Quả bóng vàng 2010 còn gây ra chút tranh cãi thì chiến thắng của Messi vào năm 2011 là điều được dự đoán từ trước. La Pulga nhận 47,88% phiếu bầu, bỏ xa người xếp thứ hai Cristiano Ronaldo (21,6%) và đồng đội Xavi (9,23%). Đồng thời, Messi cân bằng kỷ lục giành Quả bóng vàng của các huyền thoại kể trên.

Đơn giản ở mùa giải 2010/11, Messi là không có đối thủ khi dẫn dắt Barca vô địch cả La Liga lẫn Champions League. Real Madrid, Mourinho và C.Ronaldo dù nỗ lực hết sức nhưng chỉ đoạt được Cúp Nhà Vua. MU của Sir Alex thì không phải đối thủ của Barca đang đỉnh cao thịnh trị tiqui-taca ở trận chung kết Champions League tại Wembley.

Trên phương diện cá nhân, trong năm 2011, Messi ghi được 59 bàn, kém C.Ronaldo 1 bàn nhưng áp đảo hoàn toàn về mặt danh hiệu. Nếu tính mùa 2010/11, Messi ghi 53 bàn, thực hiện 23 pha kiến tạo chỉ trong 55 lần ra sân trên mọi đấu trường. Vết gợn hiếm hoi của La Pulga vẫn ở đội tuyển Argentina, với việc bị loại ngay ở tứ kết Copa America được tổ chức trên sân nhà. Bởi vậy, đã có những giễu nhại Messi là "người Catalonia ở Albiceleste".

Một năm sau, Messi giành Quả bóng vàng 2012. Dưới ánh đèn flash, Messi nâng cao danh hiệu và C.Ronaldo lặng lẽ lùi ra hậu trường. Khác với những năm trước, năm nay CR7 đã tham gia gala. Siêu sao người Bồ Đào Nha đã vỗ tay khi Cannavaro xướng tên kỳ phùng địch thủ. Nhưng khi khán phòng trung tâm hội nghị Zurich đứng cả dậy dành những tràng pháo tay rộn rã chúc mừng Messi, C.Ronaldo ngồi lặng yên.

Quả bóng vàng thứ tư liên tiếp là tuyên ngôn đanh thép cho vị thế cầu thủ xuất sắc nhất đương đại của Messi. Ở tuổi 25, siêu sao người Argentina như chú chim phượng hoàng bay vút lên không trung, tới cao độ chót vót mà không bất cứ loài chim nào khác có thể bén mảng. Cho dù mùa 2011/12, Barca chỉ giành được duy nhất danh hiệu Cúp Nhà Vua, màn trình diễn của Messi vẫn là quá đỗi xuất chúng. 50 bàn thắng tại La Liga 2011/12. 91 bàn trong năm 2012. Những con số không cần thêm sự lý giải.

Sau giai đoạn chói lọi 4 Quả bóng vàng liên tiếp cùng thời đại hoàng kim của Barca với Pep Guardiola, Messi lẫn đội bóng xứ Catalonia chững lại và để cho Ronaldo lẫn Real Madrid bắt kịp. Đội bóng hoàng gia Tây Ban Nha tạo nên cú La Decima (vô địch châu Âu lần thứ 10) rồi hat-trick vô địch Champions League còn Ronaldo giành 4 Quả bóng vàng trong 5 năm, từ 2013 đến 2018. Trong khoảng thời gian đó, Messi 4 lần ngậm ngùi về nhì và chỉ 1 lần duy nhất đăng quang vào năm 2015, sau mùa giải 2014/15 bùng nổ cùng Neymar và Suarez, tạo nên tam tấu MSN lừng danh.

Khi Barca không còn bất khả chiến bại, những cộng sự cũng dần già yếu, Messi cũng dần thay đổi. La Pulga không còn là ngôi sao ích kỷ chờ đợi sự hỗ trợ từ đồng đội và đôi khi cáu bẳn với Villa hay Pedro. Mùi chiến bại và khát khao chiến thắng khiến siêu sao người Argentina trưởng thành thêm lần nữa. Anh lùi sâu hơn để hỗ trợ các đồng đội ở tuyến giữa điều phối trận đấu và kiến thiết cho Suarez hay Neymar xuyên phá hàng thủ đối phương.

Thay vì cáu bẳn, Messi thể hiện thái độ nghiêm nghị để cảnh báo hai cậu bạn thân vốn bản tính như những con thú hoang. Với những phẩm chất bổ sung hài hòa, MSN đã có những tháng năm rực rỡ bên nhau. Tuy nhiên, bóng đá là môn thể thao tập thể và cho dù bộ ba tấn công xuất chúng cỡ nào thì cũng không thể khỏa lấp vấn đề hàng thủ. Đỉnh cao chói lọi của đội bóng xứ Catalonia là cú "ăn ba" ở mùa 2014/15 nhưng so với thời Pep, sự bề thế ngày càng xuống cấp.

Ngày lên nhận Quả bóng vàng thứ 5 trong sự nghiệp, Messi bộc bạch: "Đây là khoảnh khắc thật đặc biệt với tôi. Tôi đã ở đây 2 năm để chứng kiến C.Ronaldo đăng quang. 5 Quả bóng vàng, thực sự tôi chưa bao giờ tưởng tượng nổi. Tôi muốn cảm ơn tất cả những ai đã bầu chọn cho tôi, các đồng đội và môn thể thao vua nói chung, vì những gì nó mang lại, dù tốt hay xấu, đều giúp tôi trưởng thành". Rõ ràng, Messi đã không còn rạng rỡ như xưa.

10 năm sau khi giành Quả bóng vàng đầu tiên, Messi có Quả bóng vàng thứ sáu. Địa điểm tổ chức Gala thay đổi nhưng người chiến thắng không đổi. Đó là minh chứng cho sự bền bỉ của siêu sao người Argentina. Năm 2009, anh còn là chàng trai trẻ độc thân đến nghị trường Zurich. Năm 2019, Messi đến nhà hát Théâtre du Châtelet sang trọng ở Paris cùng vợ và các con.

Sau một tiếng rưỡi hồi hộp, cái tên Messi được xướng lên. Anh bắt tay với Virgil van Dijk, người về nhì, và nhận Quả bóng vàng từ Luka Modric. Năm ngoái, tiền vệ người Croatia đã ngăn chặn triều đại Messi và Ronaldo. Đã có những tranh cãi về việc ai xứng đáng giành Quả bóng vàng. Barca của Messi đã để Liverpool ngược dòng tại bán kết và sau đó đăng quang. Vậy tại sao không phải là Salah, Mane hay chính Van Dijk chiến thắng?

Chính trung vệ người Hà Lan sẽ trả lời cho thắc mắc này. "Tại sao tôi phải giả vờ? Đêm nay, Messi giành Quả bóng vàng thứ sáu. Tự con số này nói lên sự vĩ đại của anh ấy. Anh ấy là người ngoài hành tinh". Thật vậy, Liverpool đã ngược dòng hạ Barca nhưng Messi không thể gọi đã thua Van Dijk. Trận lượt đi tại Nou Camp, La Pulga đã có màn trình diễn phi thường để đưa đội bóng xứ Catalonia dẫn 3-0, trong đó anh lập 1 cú đúp. Cánh cửa vào chung kết xem như đã mở toang. Chỉ có chính các cầu thủ Barca tự khép lại mà thôi.

Tóm lại, đừng bao giờ hoài nghi Messi là cầu thủ xuất sắc bậc nhất thế giới. 6 Quả bóng vàng chứng minh cho cái chân trái diệu kỳ và sự bền bỉ phi phàm. Hào quang của Pele được tạo dựng dựa trên những câu chuyện truyền miệng và số danh hiệu World Cup. Vua bóng đá đã cùng Selecao đăng quang các kỳ World Cup 1958, 1962 và 1970. Tuy nhiên World Cup 1962, Pele gần như không tham gia. Pele cũng chưa từng trải nghiệm môi trường bóng đá khắc nghiệt tại châu Âu. Phần lớn sự nghiệp ông khoác áo Santos và chỉ sang lục địa già thi đấu biểu diễn để kiếm tiền.

Messi thì khác. Anh là người hùng thực tế. Người hùng hàng tuần. Tuần này qua tuần khác, anh đem đến sự diệu kỳ trên sân cỏ. C.Ronaldo cũng thật kỳ diệu với khả năng săn bàn kiệt xuất. Song, Messi kỳ diệu ngay cả khi không ghi bàn. Nhưng sự kỳ diệu đó còn kéo dài được bao lâu? Khi Messi đã 34 còn Ronaldo thậm chí đã 36. Điều đáng nói ở đây không phải là kết luận ai vĩ đại hơn ai. Điều đáng nói là một thập kỷ tranh đua giữa hai siêu sao vĩ đại bậc nhất lịch sử túc cầu đang dần trôi qua. Một kỷ nguyên vô tiền khoáng hậu sắp sửa tàn phai.

Dù sao, chiêm ngưỡng Messi chơi bóng vẫn là một đặc ân lớn với tín đồ túc cầu giáo đương đại!

Nội dung: Khải Hưng

Thiết kế: Thủy Tiên