Xe tăng Leopard-2A8: "Đắt xắt ra miếng", vượt trội nhờ chiến trường Ukraine

Việc ra mắt xe tăng Leopard-2A8, một phiên bản sản xuất mới hoàn toàn thay vì nâng cấp từ khung gầm cũ, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong nỗ lực của châu Âu nhằm khôi phục năng lực sản xuất quốc phòng đã bị lãng quên trong nhiều thập kỷ kể từ khi Liên Xô tan rã và Chiến tranh Lạnh kết thúc.

Leopard-2A8 được xem là phản ứng trực tiếp của châu Âu trước những bài học xương máu từ chiến trường Ukraine, tích hợp những công nghệ tối tân nhất để khắc phục các điểm yếu chí mạng của các phiên bản tiền nhiệm.

Kinh nghiệm từ chiến trường Ukraine rất hữu ích

Xung đột tại Ukraine đã phơi bày những lỗ hổng nghiêm trọng trong khả năng bảo vệ của Leopard-2. Các phiên bản Leopard-2A4 và 2A6 do châu Âu cung cấp cho Ukraine đã bị tổn thất nặng nề bởi tên lửa chống tăng hạng nặng Kornet hay Fagot, UAV tự sát Lancet và đặc biệt là FPV giá rẻ mang đầu nổ nặng khoảng 2-3kg.

Hơn 30 chiếc Leopard-2 được cho là bị Nga phá hủy hoặc bắt giữ trong giai đoạn 2023-2024 đã buộc các kỹ sư Đức phải thừa nhận rằng giáp thụ động, dù tốt đến đâu, cũng không còn hữu dụng trong kỷ nguyên của UAV tự sát và tên lửa chống tăng thế hệ mới.

Do đó, Leopard-2A8 được thiết kế lại từ đầu, tích hợp hàng loạt nâng cấp và công nghệ sinh tồn quan trọng. Nền tảng này bao gồm giáp module cải tiến, tấm nóc tháp pháo được gia cố và lớp bảo vệ thân xe được thiết kế để chống lại mìn chống tăng và thiết bị nổ tự chế (IED).

Một trong những bổ sung quan trọng nhất là hệ thống bảo vệ chủ động (APS) tích hợp. Đức đã công bố vào cuối năm 2024 rằng các đơn vị Leopard-2 sẽ được trang bị Euro Trophy - một hệ thống do Israel thiết kế - có khả năng phát hiện và đánh chặn các loại vũ khí chống tăng đang bay tới. Các báo cáo cho thấy quân đội Đức đã chọn Euro Trophy với các sửa đổi để đối phó hiệu quả hơn với UAV.

"Trước đây, xe tăng châu Âu hầu như hoàn toàn dựa vào giáp thụ động, nhưng những sự kiện ở Ukraine những năm gần đây đã chứng minh rằng APS là yếu tố thiết yếu để tồn tại. Nếu không có nó, xe tăng sẽ trở thành mục tiêu di động", trang phân tích quân sự 19fortyfive nhận định.

Leopard-2A8 cũng nhận được những nâng cấp đáng kể về điện tử, bao gồm khí tài hình ảnh nhiệt cải tiến, hệ thống ngắm nâng cao và hệ thống điều khiển hỏa lực được cập nhật, hỗ trợ công nghệ nhận diện mục tiêu nhanh hơn và công nghệ kết nối mạng.

Các cảm biến mới, kết hợp với bộ thiết bị điện tử kiến trúc mở, giúp xe tăng tương thích với các hệ thống của NATO. Cụ thể, xe tăng đã được điều chỉnh để phù hợp với các tiêu chuẩn "Kiến trúc xe chiến đấu hợp nhất" của NATO, yêu cầu chia sẻ dữ liệu tốt hơn giữa các đơn vị.

Leopard-2A8 cũng được trang bị kính tiềm vọng cải tiến và hệ thống quang học ổn định, giúp nâng cao hơn nữa khả năng nhận thức tình huống của xe tăng, đặc biệt là trong điều kiện tầm nhìn hạn chế.

Về hỏa lực, Leopard-2A8 tiếp tục sử dụng pháo nòng trơn Rheinmetall L/55 cỡ 120mm, một loại vũ khí có độ chính xác tầm xa và khả năng xuyên giáp cao đã được chứng minh. Pháo chính cũng tương thích với nhiều hệ thống động học hiện đại và đạn dược lập trình được nên không cần thiết phải nâng cấp.

Xe cũng được tích hợp những cải tiến về hệ thống động lực, bao gồm hệ thống làm mát động cơ cải tiến, máy phát điện phụ trợ hoạt động êm ái và phân phối năng lượng hiệu quả hơn, cho phép nâng cấp và bổ sung các thiết bị điện tử trong tương lai.

Tuy nhiên, theo đánh giá của chuyên gia quân sự Nga Andrey Kots, Leopard-2A8 nặng 70 tấn đã trở thành xe tăng chiến đấu chủ lực nặng nhất thế giới. Trọng lượng "khủng khiếp" này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu suất hoạt động của xe, nhất là trong điều kiện bùn lầy, địa hình phức tạp.

Mặc dù Leopard-2A8 có hình dáng tương tự như phiên bản tiền nhiệm, nhưng hầu như mọi hệ thống bên trong đều đã được nâng cấp và hiện đại hóa hoàn toàn.

"Hơn cả một phiên bản xe tăng mới"

Cuộc xung đột tại Ukraine đã chứng minh sự phụ thuộc của châu Âu vào nguồn vũ khí và chiếc ô bảo vệ từ bên kia đại dương. Sự xuất hiện của Leopard-2A8 diễn ra trong bối cảnh châu Âu đang trải qua nỗ lực tái vũ trang lớn nhất trong nhiều thập kỷ, không chỉ vì Ukraine và nhu cầu hiện đại hóa lực lượng thiết giáp, mà còn vì lo ngại rằng Mỹ có thể không giảm bớt sự hiện diện ở châu Âu.

Thay vì rút toàn bộ hoặc ngay lập tức sự hỗ trợ của NATO đối với châu Âu, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gây áp lực buộc tất cả các quốc gia trong liên minh phải tăng chi tiêu quốc phòng và tăng cường mua sắm vũ khí, trang bị quân sự mới. Với nền công nghiệp quốc phòng khổng lồ, các gói chi tiêu mua sắm quốc phòng mới của châu Âu lại "chảy vào túi" các nhà thầu Mỹ.

Vì thế, châu Âu đang muốn khôi phục lại năng lực sản xuất quốc phòng và Leopard-2A8 chính là một điểm nhấn quan trọng. 

Chuyên gia quân sự Nga Andrey Kots đánh giá, không ai che giấu sự thật rằng Leopard-2A8 được thiết kế để "răn đe" Nga.

"Theo các nguồn tin công khai, một chiếc Leopard-2A8 sẽ tiêu tốn của ngân sách quân sự Đức tới 30 triệu euro. Con số này đắt hơn nhiều so với bất kỳ loại xe tăng nào khác, thậm chí là máy bay chiến đấu Su-35S chẳng hạn", ông Kots nhận định.

Đó là mức giá "đắt xắt ra miếng" nhưng nó cần thiết để khôi phục năng lực sản xuất quốc phòng của châu Âu. Số tiền đó được tái đầu tư vào chính các doanh nghiệp tại chỗ và nhờ đó khôi phục các ngành công nghiệp phụ trợ.

Không chỉ có Đức, các quốc gia châu Âu dường như cũng rất hưởng ứng, tính tới đầu tháng 12 này, các đơn hàng đặt mua xe tăng Leopard-2A8 đã tăng lên 350 đơn vị từ nhiều quốc gia châu Âu, theo trang tin Lenta.

Xe tăng Leopard-2A8 cũng đang trở thành trọng tâm trong chiến lược của NATO. Vào tháng 11 vừa qua, Đức bắt đầu triển khai lữ đoàn thiết giáp mới trang bị xe tăng Leopard-2A8 tới Litva, tăng cường khả năng răn đe ở sườn phía đôngNATO.

Và với ngành công nghiệp Đức đang nghiên cứu các khái niệm cho xe tăng "Leopard-3" trong tương lai, việc phát triển xe tăng Leopard-2A8 nói riêng, và cả ngành công nghiệp quốc phòng nói chung đang định hình quỹ đạo của lực lượng thiết giáp dài hạn của lục địa này.