Vì sao Tổng thống Mỹ muốn bỏ công nghệ điện từ trên siêu tàu sân bay mới?

Trong tuyên bố, Tổng thống Trump cho biết ông dự định ký một sắc lệnh hành pháp mới yêu cầu Hải quân Mỹ phải sử dụng máy phóng hơi nước và thang nâng thủy lực trên các tàu sân bay mới.

"Tôi sẽ ký sắc lệnh mới, yêu cầu sử dụng máy phóng hơi nước và thang nâng thủy lực khi chúng ta đóng tàu sân bay mới. Những hệ thống này sẽ không bao giờ gặp vấn đề gì", Tổng thống Trump phát biểu hôm 28/10 (theo giờ địa phương) trước các binh sĩ trên hàng không mẫu hạm USS George Washington lớp Nimitz đang neo đậu ở cảng Yokosuka, Nhật Bản.

Nhà lãnh đạo Mỹ đồng thời nhấn mạnh hệ thống này "hoạt động rất tốt" trong vòng 50 năm qua.

Ông chỉ trích việc "nước Mỹ đang chi hàng tỷ USD để chế tạo những hệ thống điện ngớ ngẩn". "Vấn đề là khi chúng hỏng, phải tới Viện Công nghệ Massachusetts và mời những người thông minh nhất tới sửa. Trong khi đó, chúng ta chỉ cần búa và đèn khò để sửa máy phóng hơi nước, chúng hoạt động tốt, thậm chí hơn cả thiết bị mới", Tổng thống Trump nói thêm.

Nhà lãnh đạo Mỹ nhấn mạnh: “Họ đã có hơi nước, thứ hoạt động rất tốt, và nó đã như vậy trong 50 năm, phải không? Vậy nên chúng ta sẽ quay lại. Nghiêm túc mà nói, các bạn ạ, tôi muốn thực hiện thay đổi đó. Tôi sẽ ban hành một sắc lệnh hành pháp”.

Tổng thống Trump nhiều năm nay đã chỉ trích hệ thống máy phóng Điện từ (EMALS) và Thang nâng Vũ khí Tiên tiến (AWE) trên USS Gerald R. Ford, siêu tàu sân bay mới nhất của Hải quân.

Hệ thống máy phóng và thang nâng của hàng không mẫu hạm Ford đã gặp phải các vấn đề về độ tin cậy và bảo trì, nhưng việc thay thế các tính năng này, dù chỉ là cho các tàu cùng lớp trong tương lai, sẽ đòi hỏi một thiết kế lại cực kỳ tốn kém và mất thời gian, khiến việc đưa các tàu sân bay mới vào hoạt động càng bị chậm trễ hơn nữa.

"Thay thế EMALS, thang nâng điện từ và có thể là cả hệ thống cáp hãm đà tiên tiến (AAG) trên tàu sân bay Ford hoặc các hàng không mẫu hạm cùng lớp sẽ là đề xuất phức tạp, tốn kém và mất thời gian hơn rất nhiều", Joseph Trevithick, biên tập viên chuyên trang quân sự Mỹ The War Zone, nhận định.

Văn phòng Giám đốc phụ trách Thử nghiệm và Đánh giá hoạt động thuộc Lầu Năm Góc nhận định EMALS, AAG và thang nâng trên tàu sân bay lớp Ford "chưa phát huy hết tiềm năng", dù hàng không mẫu hạm này thường xuyên được triển khai và hỗ trợ hoạt động tác chiến.

Hải quân Mỹ hiện có 10 tàu sân bay lớp Nimitz, được trang bị máy phóng hơi nước và thang nâng vũ khí thủy lực. Bên cạnh tàu USS Gerald R. Ford đã đi vào hoạt động, còn có 3 chiếc cùng lớp đang trong các giai đoạn đóng mới khác nhau. Kế hoạch đã được Hải quân công bố là sẽ mua ít nhất 10 chiếc loại này.

Năm 2017, Tổng thống Trump khi đó cũng đã nói rằng ông sẽ ra lệnh cho Hải quân từ bỏ những tính năng đó, nhưng chưa bao giờ thực hiện. Nếu một sắc lệnh hành pháp về vấn đề này thực sự sắp được ban hành, thì vẫn còn phải chờ xem nó sẽ thực sự chỉ đạo hải quân thực hiện những gì.

Những lời chỉ trích của Tổng thống Trump về hệ thống máy phóng và thang nâng vũ khí trên tàu sân bay Ford, còn được biết đến với số hiệu thân tàu là CVN-78, hoàn toàn có cơ sở.

The War Zone đã đề cập chi tiết về các vấn đề của cả hai hệ thống này, cũng như các khía cạnh khác vốn đã gây nhiều tranh cãi về thiết kế của con tàu, trong nhiều năm qua. Hải quân Mỹ đã và đang nỗ lực giảm thiểu những vấn đề kể trên, nhưng vẫn tiếp tục phải đối mặt với nhiều thách thức, ít nhất là cho đến năm ngoái.

"Máy phóng và thang nâng là hệ thống được tích hợp rất sâu vào cấu trúc lõi của tàu sân bay. Thay đổi thiết kế các siêu tàu sân bay lớp Ford để sử dụng máy phóng hơi nước và thang nâng thủy lực cũng cực kỳ phức tạp. Một phương án khác là kết hợp giữa năng lực của máy phóng hơi nước và EMALS nhưng điều này khiến con tàu phải mang theo hai hệ thống khác xa nhau và đòi hỏi quy trình bảo trì riêng biệt khi đi vào hoạt động", ông Trevithick nói.

Trong đợt triển khai toàn diện đầu tiên của tàu sân bay Ford từ tháng  5/2023 đến tháng 1/2024, "tàu sân bay và phi đội trên tàu đã hoàn thành 8.725 lần phóng máy bay bằng hệ thống EMALS", theo báo cáo thường niên gần đây nhất từ ​​Văn phòng Giám đốc Kiểm tra và Đánh giá (DOT&E) của Lầu Năm Góc, được công bố vào đầu năm nay.

"Tuy nhiên, DOT&E chưa nhận được đủ dữ liệu để cập nhật số liệu thống kê về độ tin cậy được báo cáo trong Báo cáo Thường niên năm tài chính 2023. Mặc dù đã có những nâng cấp về kỹ thuật đối với phần cứng và phần mềm, độ tin cậy vẫn không thay đổi đáng kể so với những năm trước.