Vì sao nhóm quân sự tư nhân Nga ngừng tuyển tù nhân tham chiến ở Ukraine?

Yevgeny Prigozhin, người đứng đầu tổ chức quân sự tư nhân Nga Wagner, ngày 9/2 thông báo Wagner ngừng hoàn toàn việc tuyển mộ tù nhân vào tổ chức này. Nhà tài phiệt Nga không đưa ra bất kỳ lý do nào cho quyết định này, nhưng đây có thể báo hiệu sự thay đổi chiến thuật của lực lượng Nga và Wagner ở Ukraine.

Các thành viên của Wagner đã sát cánh cùng quân chủ lực Nga trong nhiều nhiệm vụ và đóng vai trò lớn trong các chiến dịch giành quyền kiểm soát các thành phố ở Ukraine.

Một số lý do được đưa ra để lý giải cho quyết định ngừng tuyển mộ của Wagner gồm số lượng tù nhân đăng ký tham chiến sụt giảm, Bộ Quốc phòng Nga có thể đã can thiệp, hoặc chiến dịch quân sự tại Ukraine có thể khiến nguồn tài chính của Wagner gặp khó khăn. Ngoài ra, ông Prigozhin có thể đã được thông báo rằng, cách thức tác chiến của Wagner không còn phù hợp với các ưu tiên của Nga trên chiến trường.

Wagner bắt đầu tuyển mộ tù nhân Nga vào mùa hè năm 2022. Wagner được cho là đã tuyển mộ 40.000-50.000 tù nhân từ các nhà tù trên khắp nước Nga, tuy nhiên số lượng tù nhân được tuyển để tham gia chiến dịch quân sự đã giảm gần đây. Số liệu do Cơ quan Nhà tù Nga mới công bố cho thấy, số tù nhân trong các nhà tù chỉ giảm 6.000 người trong khoảng thời gian từ tháng 11/2022 đến tháng 1/2023, thấp hơn nhiều so với mức giảm 23.000 tù nhân trong giai đoạn từ tháng 9-10/2022.

Vào tháng 12 năm ngoái, Reuters đưa tin cộng đồng tình báo Mỹ ước tính Wagner có 40.000 chiến binh được triển khai ở Ukraine, chiếm phần lớn lực lượng của tổ chức này.

Theo các luật sư và nhà hoạt động nhân quyền, chính những tù nhân đã kết thúc hợp đồng tham chiến kéo dài 6 tháng với Wagner có thể đã ngăn cản các tù nhân mới tham gia. Trong số những chiến binh này, có nhiều người đã bị thương. Họ trở về nhà và kể lại những thương vong kinh hoàng mà lực lượng Wagner phải gánh chịu trong các cuộc giao tranh khốc liệt với Ukraine.

Ngoài ra, chiến dịch tuyển tù nhân tham chiến ở Ukraine đã làm cạn kiệt tài chính của Wagner. Các công ty của ông Prigozhin phải mua vũ khí và các thiết bị khác cho các tù nhân được tuyển mộ, huấn luyện họ tại các trại quân ở Nga và các vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát ở miền Đông Ukraine, trước khi đưa họ đến tiền tuyến.

Để kế hoạch tuyển mộ tù nhân diễn ra, nhà lãnh đạo Wagner phải đạt được sự đồng ý của cơ quan quản lý nhà tù Nga, Bộ Nội vụ và các cơ quan khác. Tuy nhiên, sự đồng ý này có thể đã bị rút lại vì ông Prigozhin đã châm ngòi cho một cuộc đối đầu với cơ quan của quân đội Nga về việc tham chiến tại Ukraine.

Cách thức tiến hành chiến dịch quân sự của Wagner có thể không còn phù hợp với kế hoạch của Bộ Quốc phòng Nga. Một số chiến binh Wagner cho biết các đơn vị của họ chưa bao giờ có bất kỳ tương tác nào với các lực lượng chính quy của Nga, ngay cả khi có sự hỗ trợ của pháo binh Nga cho một số cuộc tấn công của Wagner.

Lực lượng Wagner đã giành được một số thành tựu như kiểm soát các thành phố nhỏ gồm Soledar và những ngôi làng bỏ hoang xung quanh Bakhmut ở miền Đông Ukraine, tuy nhiên thành tựu này đạt được với sự hỗ trợ của pháo binh từ các lực lượng chính quy Nga và phải trả giá bằng hàng trăm thương vong trong mỗi trận chiến.

Khi các lực lượng Nga đang chuẩn bị cho một cuộc tấn công quy mô lớn vào mùa xuân, hiện vẫn chưa rõ lực lượng không được trang bị đầy đủ của Wagner có thể tham gia vào chiến dịch như thế nào. Viện Nghiên cứu Chiến tranh, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Mỹ, tuần trước nhận định, sự sụt giảm trong chiến dịch tuyển mộ tù nhân của Wagner có thể là một dấu hiệu cho thấy Bộ Quốc phòng Nga có ý định gạt Wagner ra khỏi các chiến dịch tấn công trong tương lai.