Ukraine vạch “lằn ranh đỏ” về thỏa thuận hòa bình chấm dứt xung đột với Nga

Chủ tịch Quốc hội Ukraine Ruslan Stefanchuk ngày 24/11 tuyên bố Kiev vẫn sẵn sàng đàm phán hòa bình với Nga, nhưng sẽ không bao giờ chính thức công nhận sự kiểm soát của Nga về lãnh thổ hoặc chấp nhận các hạn chế về quy mô quân đội hay gia nhập liên minh.

Theo ông Stefanchuk, đây là những "lằn ranh đỏ" mà không ai có thể vượt qua, "cả về mặt thực tế, pháp lý lẫn đạo đức".

"Không công nhận sự kiểm soát của Nga đối với các vùng lãnh thổ của Ukraine, không đặt ra giới hạn đối với lực lượng vũ trang Ukraine, và không có quyền phủ quyết đối với lựa chọn liên minh trong tương lai của Ukraine", quan chức Ukraine nhấn mạnh.

Tuyên bố được đưa ra vài ngày sau khi Mỹ đề xuất một kế hoạch hòa bình gây tranh cãi gồm 28 điểm, theo đó quân đội thời bình của Ukraine sẽ bị giới hạn ở mức 600.000 người, buộc Kiev phải nhượng lại toàn bộ khu vực Donbass (gồm Lugansk và Donetsk ở miền Đông) và cấm Kiev gia nhập liên minh NATO.

Đề xuất này, vốn vấp phải sự phản đối từ các nước châu Âu và các nhà lập pháp Mỹ, được cho là đã giảm xuống còn 19 điểm sau các cuộc đàm phán giữa các quan chức Ukraine và Mỹ tại Geneva vào ngày 23/11.

Hai bên ca ngợi cuộc đàm phán là "hiệu quả", đồng thời cho biết sẽ tiếp tục đàm phán dựa trên bản kế hoạch cập nhật. Theo đó, các vấn đề then chốt như lãnh thổ và quan hệ giữa Nga, Mỹ và NATO, sẽ được các Tổng thống Ukraine và Mỹ đưa ra quyết định sau.

Chi tiết đầy đủ của phiên bản cập nhật vẫn chưa được công bố.

Kiev từ lâu vẫn khẳng định sẽ không công nhận sự kiểm soát của Nga trên lãnh thổ Ukraine, thay vào đó kêu gọi ngừng bắn dọc theo tiền tuyến hiện tại - một đề xuất đã bị Moscow bác bỏ.

Ukraine cũng kiên quyết theo đuổi tư cách thành viên NATO và EU, trong khi Moscow nhiều lần nêu rõ việc Kiev không gia nhập liên minh quân sự do Mỹ lãnh đạo là một trong những điều kiện chính để đàm phán hòa bình.

Quy mô của Lực lượng Vũ trang Ukraine cũng là một điểm mấu chốt gây tranh cãi, khi Ukraine và các đối tác châu Âu thường coi một quân đội Ukraine hùng mạnh là sự đảm bảo an ninh tốt nhất.

Tại một phiên họp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc vào ngày 20/11, Phó Đại diện Thường trực Ukraine tại Liên hợp quốc Khrystyna Hayovyshyn xác nhận Ukraine đã nhận được dự thảo kế hoạch hòa bình từ Mỹ và bày tỏ sự ủng hộ đối với ý định của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc chấm dứt xung đột với Nga.

Tuy nhiên, bà Hayovyshyn nhấn mạnh rằng Ukraine vẫn có những "lằn ranh đỏ" của nước này.

Bà tuyên bố Ukraine sẽ không bao giờ công nhận các vùng lãnh thổ bị Nga kiểm soát là "của Nga", cũng không đồng ý với bất kỳ hạn chế nào đối với quyền tự vệ của Ukraine và sẽ không chấp nhận những hạn chế đối với việc lựa chọn liên minh hoặc khối của Ukraine.

Nhà ngoại giao Ukraine một lần nữa kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc thông qua nghị quyết về lệnh ngừng bắn hoàn toàn, ngay lập tức và vô điều kiện.

Bà cho biết Ukraine đã ủng hộ các đề xuất của Tổng thống Mỹ nhằm chấm dứt chiến tranh kể từ đầu năm nay và Kiev vẫn sẵn sàng hợp tác với Washington cũng như với các đối tác ở châu Âu và trên toàn thế giới.

Năm 2022, Nga đã tuyên bố sáp nhập và yêu cầu Ukraine nhượng lại các tỉnh Donetsk, Lugansk (hay còn gọi là Donbass), Kherson và Zaporizhia, mặc dù Nga chưa kiểm soát được hoàn toàn các vùng lãnh thổ này. Năm 2014, Nga tuyên bố sáp nhập bán đảo Crimea ở phía Nam Ukraine.

Nga hiện kiểm soát khoảng 20% lãnh thổ Ukraine. Trong các tuyên bố gần đây, Nga liên tục khẳng định lập trường rằng thỏa thuận hòa bình chỉ có thể đạt được với điều kiện Ukraine đảm bảo các yêu cầu như cam kết trung lập, công nhận chủ quyền của Moscow đối với các vùng lãnh thổ mà Nga đã giành quyền kiểm soát.

Tổng thống Vladimir Putin cũng tuyên bố Nga sẽ tìm kiếm một thỏa thuận hòa bình ở Ukraine nhằm đảm bảo an ninh lâu dài của mình và sẽ không rút lui khỏi những vùng lãnh thổ mà Moscow đã giành được trong cuộc xung đột với Kiev.