Ukraine giáng đòn liên tiếp, đe dọa sức mạnh hải quân Nga ở Biển Đen

Ukraine có thể đang gặp khó khăn trong việc chống lại những bước tiến mạnh mẽ của Nga trên chiến trường, nhưng Kiev dường như vẫn tiếp tục đạt được những kết quả đáng kinh ngạc trong chiến dịch đối phó với Moscow ở Biển Đen.

Tình báo quân sự Ukraine hôm 14/2 tuyên bố sử dụng xuồng không người lái của hải quân để đánh chìm tàu đổ bộ Caesar Kunikov của Nga gần bán đảo Crimea.

Đoạn video về cuộc tấn công vào ban đêm cho thấy xuồng không người lái lao về phía tàu chiến Nga, sau đó một đám khói lớn bốc lên từ con tàu.

Nếu được xác nhận, vụ đánh chìm tàu Caesar Kunikov sẽ đánh dấu vụ tấn công thứ 25 trong chuỗi vụ tấn công nhằm vào các tàu chiến Nga. Trước đó, Ukraine tuyên bố vô hiệu hóa khoảng 33% số tàu chiến của Nga, bao gồm 24 tàu nổi và một tàu ngầm. 

Mặc dù lực lượng hải quân của Ukraine lép vế hơn so với Nga, Kiev vẫn liên tục tấn công vào Hạm đội Biển Đen của Nga, cũng như vào trung tâm sức mạnh hải quân của Nga ở Biển Đen, cảng Sevastopol ở Crimea.

Một trong những vụ tấn công gây chú ý nhất của Ukraine xảy ra vào tháng 4/2022, chỉ 2 tháng sau khi xung đột bắt đầu nổ ra, khi Kiev tuyên bố đánh chìm tàu Moskva, soái hạm của Nga ở Biển Đen.

Tháng 6 năm ngoái, trong các cuộc tấn công vào Sevastopol, nơi đặt trụ sở Hạm đội Biển Đen, Ukraine được cho là đã làm hư hại nghiêm trọng một tàu ngầm Rostov-on-Don và một tàu đổ bộ Minsk.

Các nhà phân tích quân sự nói rằng Ukraine có thể đối đầu với sức mạnh hải quân của Nga thông qua sự đổi mới và táo bạo. Trong bối cảnh hạn chế về tàu chiến, Kiev phải dựa vào hai phương tiện: tên lửa hành trình và xuồng không người lái của hải quân.

Việc Ukraine thử nghiệm xuồng không người lái trên biển - chứa đầy chất nổ và được dẫn đường từ xa tới mục tiêu - khiến nước này trở thành quốc gia đầu tiên trong lịch sử triển khai xuồng không người lái một cách hiệu quả trong chiến tranh hải quân.

Xuồng không người lái tương đối rẻ và không có thủy thủ đoàn điều khiển. Mặc dù chúng thường thất bại trong nỗ lực tấn công, nhưng nếu những thiết bị này vượt qua được phòng tuyến của đối phương, chúng có thể được sử dụng để gây ra thiệt hại lớn với chi phí tối thiểu.

Tàu hộ tống Ivanovets, được cho là bị đánh chìm vào tháng trước, khiến Nga thiệt hại khoảng 70 triệu USD, theo Business Insider.

Điều này mang lại cho Ukraine một "lợi thế to lớn", Basil Germond, chuyên gia về an ninh quốc tế tại Đại học Lancaster ở Anh, nhận định.

Tầm hoạt động của xuồng không người lái cũng vượt xa tên lửa hành trình và Ukraine đang nhanh chóng đưa ra những cải tiến như trang bị cho xuồng các bệ phóng tên lửa.

Trong khi các tên lửa hành trình như Storm Shadow và Harpoon do Anh và Pháp cung cấp từng được Ukraine sử dụng để tấn công các tàu của Nga, nhưng chúng chỉ có thể được bắn từ khoảng cách nhất định. Trái ngược với xuồng không người lái của hải quân, các tên lửa này rất đắt tiền nên cần phải được phân bổ hợp lý.

"Ukraine rất thành công trong việc chống lại Hạm đội Biển Đen, buộc Nga phải di dời các khí tài ra xa Ukraine và tiền tuyến. Điều này có ý nghĩa về mặt tác chiến nhưng cũng mang tính biểu tượng", chuyên gia Germond nói thêm.

Michael Kofman, chuyên gia tại tổ chức Carnegie Endowment, cho rằng những bước tiến thành công của Ukraine ở Biển Đen không phải là giải pháp cho cuộc tấn công trên bộ đang bị đình trệ của Kiev. Tuy nhiên, ông cho rằng đây vẫn là "điểm sáng rất lớn" trong cuộc xung đột vào năm ngoái.

Theo các chuyên gia, mặc dù Ukraine sẽ không thể đảm bảo chiến thắng trước Nga chỉ bằng các hoạt động hải quân táo bạo, nhưng các cuộc tấn công đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì áp lực, theo nhiều cách khác nhau.

Điều đó có nghĩa là Nga phải phân bổ lại một số hạm đội từ Sevastopol đến các cảng được trang bị kém hơn như Feodosia, ở phía đông Crimea và Novorossiysk, trên bờ biển Nga.

Sidharth Kaushal, chuyên gia hải quân tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Hoàng gia Anh, nói rằng Nga vẫn có thể tiếp tục các hoạt động tấn công trên biển, nhưng họ đang gặp khó khăn trong việc tiếp tục "bóp nghẹt nền kinh tế" Ukraine bằng cách phong tỏa dòng hàng xuất khẩu từ Odessa.

"Việc Nga phong tỏa Ukraine không còn đáng tin cậy nữa", chuyên gia Germond nhận định.

Nga cũng đối mặt với vấn đề hao mòn khí tài sau các vụ tấn công của Ukraine. Nga không thể dễ dàng bổ sung hạm đội Biển Đen bằng cách sử dụng tàu từ các vùng biển khác do Công ước Montreux, một hiệp ước 87 năm hạn chế những gì Nga và NATO có thể gửi ra biển.

Điều này có nghĩa là bất kỳ tàu nào bị chìm sẽ dẫn đến sự suy giảm lâu dài của Hạm đội Biển Đen.

"Tàu chiến là khí tài quân sự đắt giá nhất trong kho vũ khí của một quốc gia", chuyên gia Germond cho biết.

Ông Germond cho biết, một tác động quan trọng khác liên quan tới tinh thần của lực lượng bộ binh, cả đối với Ukraine và Nga.